8476758569

RETROK ON WERSJA ZA GRANICĄ 283

ralnych katalogach Online. Było to pewne udogodnienie, jednak z racji niepełnych informacji nie mogło ono zadowalać w doskonalonych systemach, z upływem czasu dających znacznie większe możliwości wyszukiwawcze. Te biblioteki, które popełniły błąd, wprowadzając dane z dotychczas używanych katalogów manualnych do systemów komputerowych bez uwzględniania nowych pojawiających się możliwości, muszą myśleć o retrokonwersji na formy standardowe.

Biblioteki rozpoczynające komputeryzację w latach sześćdziesiątych — pomijając przykłady bardzo wczesnych, pionierskich implementacji z wieloma błędami — ograniczały się do wprowadzania tylko pozycji katalogowych ¹. Systemy komputerowe — nawet tak znane jak NOTIS (Northwestern Online Total Integrated System) — rozwijane już w latach sześćdziesiątych, nie były przygotowane do pełnienia wszystkich funkcji, a z czasem dopiero dostrzegły konieczność stosowania kartotek haseł wzorcowych, wykorzystywanych przedtem już w katalogach manualnych. Dla zobrazowania tej sytuacji można przytoczyć kalendarz najważniejszych kroków w doskonaleniu systemu NO-TIS. Obejmują one:

1970    r. — udostępnianie Online,

1971    r. — obsługę gromadzenia, katalogowanie, czasopisma,

1977 r. — znaczące udoskonalenie całości,

1981    r. — wprowadzenie możliwości wyszukiwania według nazwy autora i tytułu,

1982    r. — zapewnienie dostępu według haseł przedmiotowych.

Jeżeli ponadto uświadomić sobie, że dopiero w 1978 r. powstała wstępna wersja formatu MARC, zaś format dla kartotek haseł wzorcowych dostępny był od 1981 r., to widać jasno, że były to zasadnicze przyczyny, dla których musiały mieć miejsce takie procesy jak rekatalogowanie i rerekatalogowanie.

Jak to wyglądało w poszczególnych krajach? Jedynie problemy retrokonwersji w Wielkiej Brytanii — gdzie bywałam ostatnio w związku z realizacją projektu TEMPUS — są mi znane z autopsji w stopniu wystarczającym do stwierdzenia stanu bieżącego i przedstawienia niepublikowanych planów dokończenia konwersji Sytuacja w innych krajach może być przedstawiona tu na podstawie literatury, która nie zawsze odzwierciedla stan obecny ze względu na opóźnienia w publikacji doniesień. I taki jednak ułomny opis może być pomocny przy podejmowaniu decyzji strategicznych dla naszych bibliotek szukających sposobów przeprowadzenia retrokonwersji dotychczasowych katalogów.

RETROSPEKTYWNA KONWERSJA W POSZCZEGÓLNYCH KRAJACH

Czechy². Retrospektywna konwersja podjęta została przez Bibliotekę Narodową. W błyskotliwej prezentacji na konferencji w Budapeszcie w kwiet-

1

   E. Janakiev, W. Garr&ion: Retrospecthe corwersion of authority records. W: Retrospectwe corwersion: from cards to computers. Ed. by A. G. Adler and E. A. Babcr. Anna Arbor, MI 1984 a. 303-310.

2

   Na podstawie niepublikowanego abstraktu wystąpienia na konferencji w Budapeszcie B. Stoklasovcj oraz autopsji.