8729984851

Bogumiła Kuźniaka, Albrecht Ziller, Materiałoznawstwo Opracowanie zwarte, tylko do użytku studentów kierunku MiBM, Politechniki Wrocławskiej

Rys. 4-9. Podstawowe typy defektów punktowych w kryształach: a) wakans, b) obcy atom w pozycji międzywęzłowej, c) i d) obce atomy w pozycji węzłowej

Zarówno wakanse jaki i obce atomy wprowadzają zaburzenia w ułożeniu sąsiadujących z nimi atomów (rys. 4-9). W rezultacie poślizg dyslokacji jest utrudniony i właściwości wytrzymałościowe materiału rosną.

Defekty powierzchniowe - granice ziaren. Materiały krystaliczne, z jakimi ma się w praktyce do czynienia, rzadko wykazują strukturę monokryształów, charakteryzującą się jednakowym rozmieszczeniem atomów w całej objętości; chyba że wytwarzane są specjalnymi metodami. Materiały techniczne wytwarzane konwencjonalnymi metodami są na ogół ciałami polikrystalicznymi, tzn. są zbudowane z wielu kryształów -ziaren o wymiarach 3-100 pm. Powierzchnie oddzielające poszczególne kryształy nazywane są granicami ziaren. Są one, w uproszczeniu, dwuwymiarowymi defektami budowy krystalicznej, ponieważ sieci krystaliczne stykających się ziaren są niejednakowo zorientowane w przestrzeni, a upakowanie atomów między ziarnami jest gorsze, niż w idealnej sieci (rys. 4-10).

Rys. 4-10. Dwuwymiarowy model: a) granicy ziaren w czystym metalu; kule białe oznaczają atomy tworzące granicę ziaren, b) granicy międzyfazowej w stopie dwuskładnikowym; kule białe i czarne oznaczają atomy jednego i drugiego składnika stopu a obszar zakreskowany -granicę między ziarnami różnych faz