plik


ÿþMetody aktywizujce Przegld Pojcie metody Methodos to po grecku droga, sposób postpowania. Std te| przez metod nauczania bdziemy rozumie  systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umo|liwiajcy osiganie celów ksztaBcenia, inaczej mówic. Jest to wypróbowany ukBad czynno[ci nauczycieli i uczniów realizowanych [wiadomie w celu spowodowania zaBo|onych zmian w osobowo[ci uczniów" (OkoD, 1992, s. 121). Zarys problemu POGLDY DYDAKTYKÓW NA TEMAT KLASYFIKACJI METOD NAUCZANIA: Kazimierz So[nicki Kazimierz So[nicki, twierdzi, |e istniej dwie podstawowe metody uczenia si, a mianowicie uczenie si sztuczne (szkolne) i uczenie si naturalne, którym odpowiadaj dwie grupy metod nauczania: metody podajce i metody poszukujce. Bogdan NawroczyDski dzieli  formy nauczania", bdce odpowiednikami metod pracy dydaktycznej, na podajce, poszukujce i laboratoryjne. Dydaktycy rosyjscy L.J. Lerner i M.N. Skatkin 1965. Autorzy ci wyró|niaj: " metod obja[niajco - pogldow (reprodukcyjn), która  wiczy pami i daje wiedz, ale nie zapewnia rado[ci badaD naukowych i nie rozwija twórczego my[lenia". Obejmuje ona: pokaz, wykBady, lektur, audycje radiowe i telewizyjne, stosowanie maszyn dydaktycznych itp.: Metoda problemowa metod problemow - na któr skBadaj si gBównie: wykBad, obserwacja, praca z ksi|k, eksperyment, wycieczki - dziki której uczniowie  s wdra|ani do logicznego, krytycznego my[lenia"; Metoda poszukujca metod cz[ciowo poszukujc, jak np. samodzielna praca uczniów, pogadanka, projektowanie, ukBadanie planu rozwizywania okre[lonego problemu, która zapewnia dzieciom i mBodzie|y aktywny udziaB w niektórych fazach badania naukowego, np. w opracowywaniu planu badaD czy sporzdzaniu protokoBu obserwacji, pozwalajc im przy tym opanowa pewne elementy procesu naukowo-badawczego; Metoda badawcza metod badawcz, dziki której uczeD poznaje stopniowo zasady i fazy badania naukowego, studiuje literatur na temat badanego problemu, opracowuje plan badania, weryfikuje hipotezy i sprawdza uzyskane wyniki WedBug ZaczyDskiego& W. ZaczyDski, wyró|niajc metody: przekazywania, utrwalania oraz kontroli i oceny opanowywanego przez dzieci i mBodzie| materiaBu. Ka|da z tych metod mo|e by zarazem problemowa lub nieproblemowa, a ponadto mo|e w mniejszym lub wikszym stopniu opiera si na obserwacji, sBowie lub dziaBalno[ci praktycznej W.OkoD& W. OkoD dzieli sposoby nauczania - uczenia si na: metody asymilacji wiedzy, samodzielnego do niej dochodzenia, waloryzacyjne (impresyjne i ekspresyjne) oraz praktyczne. l. metody asymilacji wiedzy (podajce): pogadanka, wykBad, dyskusja, praca z ksi|k 2. metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy (problemowe): klasyczna metoda problemowa, metoda przypadków, metoda sytuacyjna, gieBda pomysBów, mikronauczanie, gry dydaktyczne. 3. metody waloryzacyjne (eksponujce): metody impresyjne, metody ekspresyjne. 4. metody praktyczne: metody wiczebne, metody realizacji zadaD wytwórczych. WedBug Kupisiewicza& WedBug Cz.Kupisiewicza mo|na dokona tak|e nastpujcego podziaBu metody nauczania (2000): metody oparte na sBowie, metody oparte na obserwacji, metody oparte na dziaBalno[ci praktycznej. K. Kruszewski oprócz wymienionych wy|ej, jako osobn grup metod wymienia gry dydaktyczne ( burza mózgów", metoda sytuacyjna, biograficzna i symulacyjna). Wielu wspóBczesnych dydaktyków jest jednak zdania, |e ka|da metoda mo|e by realizowana technik aktywizujc. Wszystko zale|y od zachowania nauczyciela, który mo|e okre[lone reakcje ucznia wyzwoli lub zablokowa. Metoda sytuacyjna Polega na przeanalizowaniu przed zajciami opisu sytuacji, a nastpnie na dyskusji nad zawartym problemem i przyjciem okre[lonego rozwizania, oraz podjciu decyzji. Opis sytuacji, to nie tylko opis z metody przypadków, ale komplet materiaBów zwizanych z danym problemem (od kilku do kilkuset stron). Powinien zawiera wszystkie informacje istotne dla podjcia decyzji - nie ma tu bowiem fazy uzupeBniania opisu przez nauczyciela. Metoda przypadków jest szczególnym przypadkiem metody sytuacyjnej. Metoda inscenizacji Polega na inscenizacji pewnego zdarzenia. Cz[ uczniów staje si aktorami i odgrywa przydzielone przez nauczyciela role zgodnie z przygotowanym scenariuszem. Pozostali uczniowie s obserwatorami. Po inscenizacji rozpoczyna si dyskusja, w wyniku której powinno doj[ do wspólnej, uzgodnionej oceny zainscenizowanego problemu. Metoda przypadków Metoda przypadków (zdarzeD)- polega na rozpatrzeniu przez grup uczniów przypadku zawierajcego problem. Podstaw tej metody jest zwizBa relacja zdarzenia przedstawiona w formie pisemnej (do l strony). Opis zdarzenia nie powinien zawiera wszystkich danych. Po zapoznaniu si z opisem zdarzenia nastpuje faza uzupeBniania informacji. Nastpnie odbywa si analiza zdarzenia i podawane s propozycje rozwizaD. Mo|na wyró|ni dwa typy studium przypadku: - uczniowie szukaj przyczyn przedstawionego problemu lub wycigaj wnioski na podstawie analizy opisanej sytuacji - uczniowie poszukuj rozwizania problemu. Metoda przypadków —ð Istota tej metody polega na analizie i dyskusji nad zdarzeniem zaprezentowanym przez nauczyciela na pi[mie, ta[mie magnetofonowej czy magnetowidowej i znalezienie odpowiedzi na pytania typu : —ð Jakie jest inne, mo|liwe najlepsze rozwizanie tego problemu? —ð Co nale|y zrobi, aby przedsiwzicie si powiodBo, aby zapobiec zaistniaBym skutkom? —ð Jak decyzj podjBby[ na miejscu bohatera przypadku? —ð Nie podajemy nowego materiaBu, lecz przedstawiamy sytuacj problemow w taki sposób, aby uczniowie musieli wykorzysta wiedz i do[wiadczenie w nowych warunkach lub przy podejmowaniu trafnych decyzji. O sukcesie tej metody, oprócz dobrego opisu przypadku, decydowa bdzie dokBadne zapoznanie uczniów z elementami pracy, jak i czuwanie nad sprawnym przebiegiem dyskusji. Metoda zdarzeD daje mo|liwo[ rozwoju nastpujcych umiejtno[ci: —ð cichego czytania ze zrozumieniem, —ð stawiania jasnych precyzyjnych pytaD i twórczego my[lenia, —ð twórczego poszukiwania optymalnych rozwizaD, —ð kompleksowego stosowania pojedynczych fragmentów wiedzy z ró|nych dziedzin, —ð stosowania zdobytej wiedzy w praktyce, —ð wyszukiwania potrzebnych informacji z ró|nych zródBach, —ð precyzyjnego wypowiadania si, —ð obrony wBasnego zdania, —ð podejmowania trafnych decyzji. Drama Drama - jest uczeniem si przez do[wiadczenie i przezywanie. W dramie nie wykorzystuje si scenariuszy charakterystycznych dla teatru. Uczniowie stosujc dram dziaBaj zgodnie ze swoj wyobrazni i  na gorco" ustalaj kierunki rozwoju fikcyjnych zdarzeD, w których uczestnicz. Drama ma zatem charakter  otwarty", nie ograniczony wymaganiami scenariusza. W tej metodzie nie ma typowego dla teatru podziaBu na aktorów i publiczno[. Wszyscy s aktywnymi uczestnikami zaj. Metoda gier dydaktycznych Metoda gier dydaktycznych Jest to metoda oparta na grze, która jest zabaw prowadzon wedBug [ci[le okre[lonych reguB postpowania, prowadzcych do konkurowania grajcych ze sob, uczcych si w ten sposób osób. W[ród gier dydaktycznych mo|na wyró|ni: quizowo  turniejowe, planszowe, sytuacyjne, decyzyjne, inscenizacyjne. Metoda projektów Metoda projektów - to metoda nauczania, w której uczniowie realizuj  du|e" przedsiwzicie (znacznie obszerniejsze od zadania domowego) w oparciu o przyjte wcze[niej zaBo|enia. Zadanie jest realizowane przez uczniów samodzielnie, ale koordynowane jest ono przez nauczyciela. To on okre[la merytoryczne ramy projektu, a uczniowie sami wybieraj sobie temat projektu. Projekty maj rozwija samodzielno[, uczy zbierania danych, dobierania i korzystania ze zródeB, prezentowania wyników. Projekty wykonuje si najcz[ciej grupowo. Jest to praca dBugoterminowa. Metoda dyskusji Metoda dyskusji Dyskusja zwizana z wykBadem  odmiana dyskusji odnoszca si do wykBadu, majca na celu wyja[nienie wtpliwo[ci uczcych si, co do tez i sformuBowaD zawartych w wykBadzie oraz uzyskiwanie od nich informacji zwrotnej dotyczcej zrozumienia tre[ci. Wielokrotna  jest to dyskusja prowadzona w maBych grupach. W pierwszej fazie praca przebiega w grupach pod kierunkiem lidera,, w fazie drugiej zajcia maj charakter plenarny, podczas-których prezentuje si wyniki dyskusji grupowych oraz wybiera optymalne rozwizanie. W grupach dyskutowa mo|na nad tym samym zagadnieniem lub problemem stanowicym element jakiej[ caBo[ci. Burza mózgów Burza mózgów - przykBad dyskusji polegajcej na umo|liwieniu uczniom szybkiego zgromadzenia wielu konkurencyjnych lub uzupeBniajcych si hipotez rozwizania problemu. Mo|na zgBasza wszystkie pomysBy i rozwizania, w obojtnej formie, tak |eby nawet chwila namysBu nad poprawno[ci jzykow nie zmniejszyBa pomysBowo[ci. PomysBy te nie mog by oceniane, ani komentowane, a na ich autorów nie spada |adna odpowiedzialno[, czy konsekwencja za ich podanie. CaBa konstrukcja burzy mózgów jest tak pomy[lana, aby przerwa komunikacj midzy faz pomysBów i faz oceniania pomysBów. Inne nazwy tej metody to: gieBda pomysBów, sesja odroczonej oceny, jarmark pomysBów, konferencja dobrych pomysBów. Jej istot jest zgromadzenie w krótkim czasie du|ej ilo[ci pomysBów na rozwizanie jakiego[ problemu. Prowadzcy podaje problem, udziela gBosu zgBaszajcym pomysBy rozwizaD, zapisuje na tablicy. Po wyczerpaniu pomysBów nastpuje dyskusja i wybór najlepszego rozwizania. Plusem jest modyfikowanie cudzych pomysBów. Minusem dziaBania wewntrznego osdu (czy pomysB jest na tyle dobry, |e warto go poda) i opory spowodowane niskim poczuciem wBasnej wiedzy, nie[miaBo[ci, wolniejszym tempem pracy, brakiem podzielno[ci uwagi. Lepsze efekty uzyskuje si, gdy uczniowie pracuj w 4 - 5 osobowych zespoBach. W czasie burzy mózgów pracuje si indywidualnie, ale na rzecz caBego zespoBu, którego zadaniem jest zgromadzenie jak najwikszej liczby pomysBów czy faktów do podanego problemu. Na paskach papieru uczniowie wyraznie pisz flamastrami pojedyncze pomysBy i skBadaj je na wspólne miejsce. Udzielanie odpowiedzi incognito, niweluje nie[miaBo[ i niepewno[, które s hamulcem naturalnej aktywno[ci dziecka. Burz mózgów stosujemy jako rozgrzewk umysBow. Stosuje si j na pocztku zaj jako pobudzenie do aktywno[ci umysBowej, dla ustalenia zakresu posiadanej wiedzy, utrwalenia wcze[niej zdobytej wiedzy, znalezienia najlepszego rozwizania jakiego[ problemu. Zastosowanie na lekcjach burzy mózgów pozwala na: —ð wBczenie wszystkich uczniów do pracy, —ð szybkie zgromadzenie du|ej ilo[ci pomysBów lub faktów, —ð przeprowadzenie rozgrzewki umysBowej, —ð nauk zwizBego, precyzyjnego wyra|ania my[li, —ð sprawdzenie posiadanej przez uczniów wiedzy. Dyskusja panelowa Dyskusja panelowa (dyskusja obserwowana) Charakteryzuje j istnienie dwóch ciaB: - dyskutujcych ekspertów (panel) - uczcych si sBuchaczy (audytorium). Najpierw wypowiadaj si eksperci, wprowadzajc w temat, potem dyskutuj midzy sob, a nastpnie gBos mo|e zabiera ka|da osoba z audytorium. Metaplan Metaplan - jedna z technik prowadzenia dyskusji zwana inaczej  cich dyskusj". Polega ona na tym, |e w czasie narady jej uczestnicy tworz plakat, który jest graficznym skrótem dyskusji. Uczestnicy dyskusji zamiast zabiera gBos, zapisuj swoje my[li na kartkach okre[lonego ksztaBtu i koloru w krótkiej formie równowa|ników zdaD. Nastpnie przypinaj te kartki do arkusza papieru umieszczonego na tablicy lub planszy. Kilka sBów o metaplanie& Metoda metaplanu jest w Polsce maBo znanym sposobem prowadzenia dyskusji dydaktycznej. Mo|na t metod pracowa z caB klas ale lepsze efekty uzyskuje si w zespoBach 5-6 osobowych. Jej istota sprowadza si do tworzenia podczas rozmowy o problemie plakatu, który nosi nazw metaplanu. Przebieg zadaD —ð Postawienie pytania (powstaje pierwszy plakat). —ð Burza mózgów. —ð Porzdkowanie odpowiedzi wg przyjtych kryteriów. —ð PodziaB na grupy, uzgodnienie drugiego tematu. —ð Tworzenie drugiego plakatu w grupach (ka|da grupa tworzy swój plakat). —ð Prezentacja plakatów. —ð Zebranie wniosków, podsumowanie. Zalety pracy metod metaplanu —ð nie ma potrzeby prowadzenia notatek, —ð oddziaBywanie wizualne daje wiksz mo|liwo[ skoncentrowania si na celu dyskusji, —ð nastpuje wyzwolenie dziaBaD twórczych oraz powszechnej aktywno[ci, —ð wypowie si ka|dy nawet najbardziej nie[miaBy uczeD, —ð koDcowy wynik jest wypadkow kreatywnych dziaBaD caBego zespoBu. Linia czasu Linia czasu jest metod wizualnego przedstawiania problemu. W wymiarze linearnym ukazuje nastpstwa czasowe. Polega na zaznaczaniu wydarzeD w ujciu chronologicznym na dBugim arkuszu papieru. Dobrze jest doda krótkie opisy tych wydarzeD lub te| zdjcia z podpisami, wzgldnie zaprezentowa je w innej krótkiej formie.Dzieci czsto maj problemy ze zrozumieniem pojcia czasu, zwBaszcza dBu|szego ni| ich |ycie. Dla wielu czterdzie[ci lat temu, dwa wieki temu czy tysic lat temu to za ka|dym razem bardzo dawno. Najwikszym walorem tej metody jest ukazanie w atrakcyjny sposób efektu poszukiwaD i wysiBków ucznia, co daje mu poczucie satysfakcji i rozbudza wewntrzn motywacj do dziaBaD. Dlatego prace te powinny by eksponowane, a omawianie powinno podkre[la ich mocne strony. Dyskusja okrgBego stoBu Dyskusja okrgBego stoBu Dyskusja polegajca na swobodnej wymianie pogldów midzy uczestnikami zaj, a nauczycielem, przedstawiajcym pewien problem, jak równie| midzy samymi uczestnikami. Charakterystyczn cech dyskusji okrgBego stoBu jest nieformalno[ i swoboda wypowiedzi wszystkich dyskutantów (bez wzgldu na pozycj). Dyskusja piramidowa Dyskusja piramidowa - inne nazwy to: dyskusja szczeblowa, [nie|na kula, od indywidualnej pracy do stanowiska caBej klasy. Problem podany przez nauczyciela ka|dy uczeD rozwa|a indywidualnie i formuBuje odpowiedz pisemn. Nastpnie uczniowie siadaj dwójkami i ustalaj wspólne stanowisko. Potem dwójki dobieraj si w czwórki, czwórki w ósemki itd. i za ka|dym razem uzgadniane jest wspólne zdanie. Na koniec wypracowuje si jedno wspólne stanowisko caBej klasy. Drzewo decyzyjne Drzewo decyzyjne - stanowi graficzny obraz procesu podejmowania decyzji w okre[lonej sprawie. Po zdefiniowaniu problemu uczniowie pracujc w grupach okre[laj cele i warto[ci istotne dla osób podejmujcych decyzj. Nastpnie znajduj ró|ne mo|liwo[ci rozwizaD - ich ilo[ odpowiada liczbie  gaBzi" drzewa. Potem okre[laj pozytywne i negatywne skutki ka|dego mo|liwego rozwizania, by na koniec podj ostateczn decyzj.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
metody aktywizujace procesy nauczania cz02(1)
Metody aktywizujÄ…ce i motywujÄ…ce ucznia
Taraszkiewicz Magorzata Metody aktywizujace procesy nauczania cz1
Biuletyn Metody aktywizujÄ…ce
metody aktywizujace proces uczenia sie verlag dashofer
Metody Aktywizujace Proces Uczenia Sie Verlag Dashofer
Wybrane metody aktywizujÄ…ce na matematyce
metody aktywizujace
Metody aktywizujace proces uczenia sie czyli jak uczyc lepiej
REFERAT METODY AKTYWIZUJaCE NA LEKCJACH MATEMATYKI
Metody aktywizujÄ…ce

więcej podobnych podstron