1. Ogólne założenia myśli sofickiej.
Sofiści: (sofistos - mędrzec, Sofia - mądrość) to NIE szkoła, ale nurt, myśl.
Dotąd przedmiotem zainteresowań Greków była przyroda, teraz stał się nim człowiek.
Ramy czasowe: VI-V wiekp.n.e.
Nie byli wyznawcami jednego systemu, to wędrowni i bardzo wszechstronni nauczyciele, nie byli filozofami z zawodu. Uczuli oratorsLwa, gramatyki, retoryki, matematyki, astronomii, poezji, historii, nauki o państwie i prawie. Pobierali wynagrodzenie za nauczanie. Krytykowani przez konserwatystów, za to, że sprzedają wiedzę, że czynią z niej towar, że ucząc burzą Wiarę i tradycję. Umiejętności retoryczne, wykorzystywane na Zgromadzeniach Ludowych. Dociekali praw przez dyskusję. Uważali, że prawda zależy od wiedzy dyskutantów.
Sofiści w najszerszym zakresie realizowali postulat harmonijnego wykształcenia. Wiedza ich była głęboko osadzona w rzeczywistości, z niej bowiem wynikała i jej miała służyć.
Sofistów łączyło:
1. uważali, że ład społeczny w niewielkim stopniu zależy „od palca Bożego", przeznaczenia, że „człowiek jest kowalem własnego losu”,
2. że stosunki społeczne kształtuje jednostka i może swoją wolę narzucać innym,
3. człowiek jest centralny,
4. absolutny realizm - prawo, moralność są względne, bo zmieniają się poglądy, gospodarka.
-W miejsce mitu - postawili rozum,
-Odrzucali istnienie Bogów.
- „Każda prawda jest względna, zależy od punktu widzenia"
Są 2 grupy przedstawicieli, np.
1. Sofiści starsi
1) - Protagoras z Abdery- jeden z najwybitniejszych Sofistów,
2) - Gorgiasz
3) - Prodikos
2. Sofiści młodsi:
1) - Hippiasz z Elidy
2) - Kall i kies
3) - Trazymach
Jako pierwszy Platon krytykował sofistów.
2. Geneza państwa w myśl Protagorasa
Protagoras z Abdery - przyjaciel Peryklesa i nauczyciel jego synów, mówił, że Bogów nie ma Ze państwo i prawo, stworzyli ludzie dla swoich korzyści, a wobec tego instytucje te nie są absolutne i mogą być zmieniane. To nie twór Boga, ale twór stworzony przez człowieka. Po upadku Peryklesa oskarżony o bezbożność, a dzieła jego skazane na zniszczenie. Opuścił wówczas Ateny. Zginął w katastrofie okrętu.
Filozofię tego sofisty przenika przekonanie, że wszystko jest relatywne. Punktem odniesienia do określenia każdego zjawiska jest człowiek. Nie funkcjonują absolutne wartości To samo zjawisko dla dwu osób może być czymś innym. Rzeczywistość jest różnorodna, a rozum pozwala to, co najlepsze.
Teorię poznania Protagorasa charakteryzuje, więc sensualizm i relatywizm. Konsekwencją relatywizmu jest przekonanie o konwencjonalizmie wszystkich zjawisk. Taki charakter mają: państwo, prawo i mnralnośr. Mają one wyłącznie umowny charakter.
1