Klasyfikacja zaburzeń mowy Ireny Styczek określona została jako przyczynowa (etiologiczna), ponieważ dzieli zaburzenia mowy według przyczyn leżących u ich podstaw. I.Styczek dzieli zaburzenia mowy na:
• ZEWNĄTRZPOCHODNE (EGZOGENNE, ŚRODOWISKOWE)
• WEWNĄTRZPOCHODNE (ENDOGENNE).
Wśród czynników, które według autorki klasyfikacji mogą powodować zewnątrzpochodne zaburzenia mowy należy wymienić:
u brak podniet słownych w stosunku do dziecka,
u nacbniar bodźców słownych, który może wywołać u dńecka reakcję obronną w formie niechęci do mówienia,
u ńleodfpowiednie wzorce w otoczeniu głosek, wyrazów, form gramatycznych, akcentowania, intonacji, rytmu mowy, które są naśladowane przez dziecko,
u wady wymowy występujące u rodziców i rodzeństwa mogą spowodować wystąpienie ich w mowie dńecka,
u niewłaściwa reakcja otoczenia na pierwsze wypowiedń dziecka, lekceważenie ich lub przyjmowanie pierwszych wypowiedń dńecka z nadmiernym entuzjazmem,
u styi wychowawczy w domu rodzinnym i sytuacja emocjonalna nie sprzyjająca swobodnemu wypowiadatuu się przez dziecko.
Autorka podaje, że w kategoriach przyczyn egzogennych nie stwierdza się defektów anatomicznych czy psychoneurnlogicznych, które można by uznać za przyczynę; nie są to, więc typowe wady wymowy, lecz zaburzenia. Wcześnie przeprowadzonareedukacja daje bardzo dobre rezultaty.
Drugą a wiele bardziej złożoną grupą zaburzeń mowy są te, które Irena Styczek określiła jako wewnątrzpochodne(endogcnnc). Ich przyczynami są defekty strukturalne lub psychoneurologiczne. W kategorii endogennych I. Styczek wyróżnia: DYSGLOSJĘ, DYSARTRJĘ, ANARTRIĘ, DYSLALIĘ, ALALIĘ, AFAZJĘ, JARANIE, NERWICE MOWY (LOGONEUROZY), OUGOFAZJĘ (DYSLOGIA) I SCRIZOFAZJĘ.
Do wad mowy spowodowanych uszkodzeniem struktur korowych, (uszkodzeniem obszaru kory mózgowej odpowiedzialnego za generowanie i percypowanie wypowiedzi) zalicza się AFAZJĘ, ALALIĘ I DYSLALIĘ.
AFAZ JA jest to zaburzenie w nadawaniu i rozumieniu mowy, o charakterze nabytym (w okresie wakalizacji słownej). Jest to utrata rozumienia lub nadawania mowy. Wśród przyczyn wystąpienia afazji należy wymienić: udary (przerwmie dopływu krwi do pewnych okolic mózgu), zniszczenie damki nerwowej przez urazy czaszki, nowotwory, ropnie, padaczka. Rozróżniamy AFAZJĘ RUCHOWĄ I AFAZJĘ SŁUCHOWĄ. W przypadku afazji ruchowej osoba rozumie mowę, ale ma trudności z artykulacją. W tym przypadku została uszkodzone pale ruchowe mowy - OŚRODEK BROCKA w karze mózgowej. W przypadku afazji słuchowej osoba posiada umiejętność, w sensie technicznym, artykulacji, natomiast jej rozumienie mowy jest zaburzane, osoba słyszy dźwięki, ale nie potrafi ich rozróżnić. W tym przypadku zastało uszkodzone pole słuchowe mowy - OŚRODEK WERNICKIEGO w korze mózgowej.