3818438086

Wykład 5 (DYFUZJONIZM 1)

twórca, nestor myśli antropologicznej - etnologii porównawczej - ojciec Lafitau, który przez 60 lat żył wśród Indian kanadyjskich; autor koncepcji monogenezy człowieka etnologia porównawcza = szukanie zapożyczeń Ratzel

•    od niego zaczyna się główny nurt dyfuzjonizmu

•    profesor uniwersytetu w Lipsku

•    „Antropogeog rafia"

•    nie był twórcą teorii migracji (jej prekursorem był Moritz Wagner)

• geograf; wprowadził do badań nad kulturą dociekania o charakterze geograficznym

•    interesował się głównie kulturą materialną

•    uważał, że w przypadku ruchów naturalnych zapożyczenia od jednego do drugiego ludu nie są przypadkowe

•    badania w Afryce i Melanezji

•    odrzuca ideę naturalnej wynalazczości człowieka; człowiek - nietwórczy; podobieństwa - wynik zapożyczeń

•    migracje i kontakty - przyczyna stagnacji albo rozwoju społeczeństw

• wskazał na różnice, które wypływały z istnienia ludzi w określonych środowiskach; ale nie jest deterministą geograficznym

•    uważany za twórcę tzw, kryterium formy: podobieństwa kulturowe powinny być poszukiwane w cechach 2-rzędnych, wynikają z migracji i dyfuzji. Cechy 1-rzędne wynikają z istoty, przeznaczenia, materiału, funkcji. Cechy 2-rzędne nie są tak istotne, mogą się zmieniać, bo nie wynikają z istoty i przeznaczenia

Leo Frobenius

•    najpierw dyfuzjonista, potem zaprzeczył temu kierunkowi

•    badacz terenowy: Afryka, Melanezja, Indonezja; maski, domy, ubiory, tarcze

•    wprowadził kryterium ilości (im większa jest ilość podobnych cech niezależnych funkcjonalnie, tym większe prawdopodobieństwo powiązania między elementami)

•    badał powiązania elementów kulturowych w całe kompleksy

•    pojęcie kręgu kulturowego: cechy i istnienie geograficzne

•    rozszerzenie teorii migracji Bernard Ankermann

•    badał Afrykę

•    współpracował z Groebnerem (Muzeum Etnograficzne w Berlinie)

•    kwestia kręgów kulturowych i warstw kulturowych Fritz Groebner

•    „Melodie der Etnologie", 1911

•    rozbudowa koncepcji kręgów i warstw: rozszerzenie na obszar całego świata

•    ostateczne ustalenie monogenezy kultur

•    trochę zmienił kryterium formy (jakości)

•    próba odtworzenia względnej chronologii kontaktów między ludami (bez konkretnych dat)

2 szkoły

•    niemiecka wczesna: do Groebnera i Ankermana

•    niemiecko-austriacka: od Schmidta; czasem dzielona na 2:

■=> wiedeńska 1 (pod Anschlussie przeniesiona do Szwajcarii)

<=> wiedeńska 2 Wilhelm Schmidt

•    monogeneza ludzkości w Azji. Koncepcja oparta na Groebnerze; kultura wywodzi się z Azji, potem się rozgałęzia. Dyfuzjonizm próbuje badać przecięcia, miejsca styku

•    brak środków transportu i kontaktów => ukonstytuowanie kilku najważniejszych