3818438162

WYKŁAD 3 (12/10/10)

Watki psychoanalityczne w psychologii społecznej:

•    Teorie związków z obiektem: czyli rola wczesno dziecięcych doświadczeń jako wzorca więzi społecznej - krytyka Freuda, wg którego przywiązanie dziecka do matki jest wyłącznie efektem zaspokajania oralnych potrzeb dziecka; Melanie Klein, John Bowlby- dwa pierwsze lata są istotne dla rozwoju społecznych rysów osobowości; opiekunowie tworzą prototyp więzi i schematy innych ludzi

•    Wczesno dziecięce doświadczenia kształtują pojęcie „rozszczepienia" istotne dla dorosłych relacji z innymi. Niemowlę nie pojmuje, iż takie przeciwieństwa, jak racja i błąd, siła i słabość, przyjemność i ból, dobro i zło - mogą być pomieszane w jednej osobie, rozdziela więc matkę (opiekuna) na dwie osoby: „wielką dobrą pocieszycielkę" (gdy zaspokaja potrzeby dziecka) i „złą straszną" (gdy nie jest obecna lub nie reaguje). Osoby odrzucane lub niekonsekwentnie traktowane (pozbawione bezpiecznego przywiązania) nie potrafią się nauczyć, że człowiek jest mieszaniną dobra i zła, przykrości i przyjemności - w dorosłym życiu szybko uciekają się do „rozszczepienia", gdy partner okazuje jakąś ułomność lub popełnia błąd od razu staje się „strasznym człowiekiem", którego trzeba odrzucić. Osoby bez bezpiecznego przywiązania w momencie lęku mają silną tendencję do rozszczepiania przy podziale na „my" i „oni", nie potrafi zauważyć dobrych cech swego wroga oraz złych swego przyjaciela.

Ślady psychoanalizy w psychologii społecznej:

•    Koncepcja tożsamości męskiej i żeńskiej, Gilligan, 1982r.: tożsamość męska jest bardziej chwiejna i niepewna niż kobieca (inaczej niż u Freuda). Dzieci obu płci najpierw identyfikują się z matką; chłopcy jeśli chcą rozwinąć męską tożsamość muszą „zerwać" z matką - to matki skłaniają synów do niezależności i odrębności. To dlatego mężczyźni tworzą silniejsze granice między sobą a innymi ludźmi a także mają problemy w nawiązywaniu bliskich kontaktów. Natomiast kobiety mają problemy ze zwiększaniem własnej niezależności i autonomii, potwierdzaniem talentów, niepoddawaniem się instrumentalnemu traktowaniu w bliskich związkach. Przyczyną lęków męskich przed intymnością i lekceważenia przez nich cech kobiecych (łagodność i opiekuńczość) jest lęk przed utratą męskości czyli lęk przed rozpoznaniem faktu zależności

•    Elementy myślenia psychoanalitycznego (rola dzieciństwa, mechanizmy obronne, rola miłości ojca i matki) obecne są w różnych koncepcjach z zakresu psychologii społecznej. Np. Janis-teoria szukania silnego przywódcy-ojca w sytuacji zagrożenia; Adorno i inni - brak miłości, ambiwalencje uczuciowe i przeniesienie agresji - źródło osobowości autorytarnej; Lasswell -typy przywódców politycznych a doświadczenia dziecięce