4792439676

son—Relms 1 osiągając pełne zaskoczenie przeciwnika, dochodzą po raz drugi do rzeki Marny.

Teraz 1 Austriacy rozpoczęli ofensywę we Włoszech, forsując rzekę PIavę.

Nastąpiły dla koalicji dni zgrozy.

Przepojony niezłomną wolą zwycięstwa, francuski prezes rady ministrów Clemenceau, swoimi płomiennymi wystąpieniami nie dopuszczał do upadku ducha, wzniecał wszędzie zapał wojenny i umiał swoimi nieustającymi zabiegami doprowadzić w końcu do stworzenia naczelnej władzy wojskowej, dla koordynacji wszystkich poczynań koalicji. Marszałek Douglas Haig (Anglia), marszałek Pershing (Ameryka) i marszałek Petain (Francja) uznali pod naciskiem wypadku zwierzchnią władzę marszałka Focha. Marszałek Foch przystąpił też natychmiast do zorganizowania przeciw-akcji. Wykorzystując lasy i mgłę, naciera bez poparcia artylerii, przy pomocy licznych czołgów i wpada na flankę niemiecką pomiędzy rzeką Aisne i Marną, zmuszając Niemców do zwinięcia frontu nad tą rzeką. Wkrótce po tym naciera zwartymi siłami w kierunku Amiens St. Quentin, osiągając pełne powodzenie. Pod wpływem nieustających uderzeń koalicji armia niemiecka załamała się i poczęła się cofać, niezdolna już do stawiania poważniejszego oporu.

Podobnie jak ofensywa niemiecka we Francji, również i ofensywa austriacka we Włoszech załamała się.

Bułgarzy, rozgoryczeni do najwyższego stopnia sposobem postępowania Niemców na przyznanych im obszarach, zawarli we wrześniu zawieszenie broni, po czym marszałek Franchet d'Esperey podjął natychmiast ofesywę celem oswobodzenia Serbii.

W miesiąc później i armia turecka uległa rozgromieniu w Palestynie i także podpisała zawieszenie broni.

11-go listopada podpisano w lasku Compićgne we Francji warunki ogólnego rozejmu. Wojna światowa skończyła się.