ZIMNA WOJNA
Zimna wojna -> okres intensywnej wrogości nieprzeradzającej w otwarty konflikt. Wybrano było 2
instrumenty polityki zagranicznej w toku otwartego konfliktu.
Żelazna kurtyna -> W. Churchill wygłosił swoją słynną wymowę ot tym, że zapada „Żelazna kurtyna”.
1. Odstraszanie -> zniechęcenie kogoś do podjęcia określonych działań poprzez wzbudzanie u niego strachu. Odstraszanie zimnowojenne było ściśle powiązane przez utrzymywanie broni nuklearnej dwóch mocarstw. Odstraszanie było rozumiane także jako sposób utrzymania równowagi.
2. Powstrzymywanie -> specyficzna polityka USA powstrzymywania komunizmu radzieckiego poprzez rozpowszechniania porządku liberalnego i gospodarczego.
-> wrogość państw dwóch bloków Zachodniego i Wschodniego.
-> wrogość trwająca od 1947 do 1989 roku.
Trzy teorie zimnej wojny:
1. Tradycjonaliści -> zimną wojnę zaczął Stalin i Związek Radziecki. Po II wojnie światowej Stany Zjednoczone zaproponowały utworzenie uniwersalnego systemu ONZ, ale Sojusz Radziecki lekceważył tą ideę, bo był zajęty rozpowszechnianiem własnego wpływu w Europie Wschodniej. Oprócz tego bardzo nie chętnie wojska radziecki chcieli opuścić terytorium północnego Iranu. 1948 / 1949 utrzymywanie blokady Berlina przez Związek Radziecki.
2. Rewizjoniści -> uważają, że do zimnej wojny przyczynił się ekspansjonizm Stanów, niż ZSRR. Po II wojnie światowej system nie był dwubiegunowy, ponieważ ZSRR był o wiele słabszy od Stanów. W dodatku Stany jako pierwszy zaczęły posiadać broń jądrową. Stalin bardziej chciał się skonwertować na problemach wewnątrzpaństwowych i terenach uzyskanych. Wyrażane są cechy jednostkowe (1945 roku -> zerwanie wszystkich programów lend-lease; śmierć Roosevelta i dojście do władzy Trumana; Zastraszanie Stalin na konferencji w Poczdamie istnieniem broni jądrowej.),które przyczyniły się do zimnej wojny, a także natura amerykańskiego kapitalizmu (amerykańska hegemonia gospodarcza nie mogła tolerować jakiekolwiek inne kraje).
3. Porewizjoniści -> koncentracja na wymiarze systemowym. Nie należy nikogo w tym winić, ponieważ zimnej wojny nie można było uniknąć z powodu dwubiegunowego systemu powojennego. W 1939 roku było dużo mocarstw, które mogły się przyczynić do panowanie i system był wielobiegunowy, jednak po zakończeniu drugiej wojny zostały Stany i ZSRR i były zmuszone do konfrontacji.
Po zakończeniu zimnej wojny powracali do rozstrzygnięć kto zaczął tą wojnę. Gaddis np. powrócił do
tezy, iż to Związek radziecki w dużej mierze jest temu winny, ponieważ był rygoryzm Stalina i innych
radzieckich przywódców.
Przyczyny zimnej wojny:
1. Działania Sowietów w Polsce (Stalin obiecał przeprowadzić wolne wybory w Polsce, ale nie wiadomo czy faktycznie obiecał) i w Europie Wschodniej. Odrzucił prośbę Roosevelta w Teheranie i nie poważnie potraktował ustalenia na konferencji w Jałcie.
2. Gwałtowne wstrzymywanie umów lend - iease przez Stany Zjednoczony. Wówczas stosunki miedzy USA i Związkiem Radzieckim stosunki gospodarcze uległy ochłodzeniu.
3. Niemcy. Problem Niemiec, podziału stref okupacyjnych i reparacji. ZSRR żądał zgodnie ze wcześniejszymi ustaleniami 10 miliardów dolarów od Niemiec. Ale dokładnie nie było ustalono w jaki sposób i to stało konfliktem między mocarstwami okupacyjnymi. USA natomiast pragnęli ustalenia takiej kwoty, która by była realna do wypłacenia. Do konfliktu o reparacji także poważnie były wciągnięte takie kraje jak Francja i Wielka Brytania.
4. Azja Wschodnia. Związek pozostawał neutralny wobec wojny w rejonie Pacyfiku, ale potem wypowiedział wojnę Japonii, zagarniając Mandżurię inne 4 wyspy. I domagał się strefy okupacyjnej w Poczdamie tak samo jak Stany otrzymały w Niemczach. Na co Truman odpowiedział, że Sowici bardzo późno się włączyli do wojny.