56645

•    Stosunki amerykańsko-radzieckie ulegają pogorszeniu - zimna wojna (mogło nawet dojść do III Wojny Światowej). W związku z tym Związek Radziecki musi zrewidować swoje podejście wobec państw socjalistycznych i zadać sobie pytanie, czy przywódcy partii komunistycznych będą realizować wskazania napływające z Moskwy, wg których świat dzieli się na dwa bloki:

o Państwa postępu i demokracji - Związek Radziecki i państwa satelickie (tzw. Sojusznicy); o Państwa napędzające napięcie antykomunistyczne - USA i inne.

Kryzys Jugosłowiański

Krajem, który nie chce zgodzić się na warunki dyktowane przez Moskwę jest Jugosławia. Dyktator, przywódca tego państwa, generał Josip Broz Tito ma poparcie społeczeństwa i chce niezależności. Dodatkowym atutem jest położenie geopolityczne Jugosławii. Jest usytuowana na granicy z Rosją, staje się krajem niesocjalistycznym. Skutkiem prowadzonej przez Tito polityki niezależności od ZSRR był z jednej strony konflikt ze Stalinem, a z drugiej pomoc gospodarcza, którą państwo jugosłowiańskie otrzymało od Zachodu.

W Polsce politykiem, którego można porównać do Tito jest Gomułka. Był zwolennikiem polskiej drogi do

komunizmu, socjalizmu.............................UZUPEŁNIĆ!!!!!!!!!!!!!!!.........................

Na przełomie sierpnia i września 1948 r. odbywa się posiedzenie partii. Wobec osoby Gomułki zostają sformułowane i postawione zarzuty - „odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne", gdyż ten nie chce stosować się bezwzględnie do wszystkich wskazań. W rezultacie zostaje odsunięty. Jego następcą zostaje Bolesław Bierut. Stalin obdarza go zaufaniem, gdyż deklaruje realizować politykę podług jego wskazań.

W grudniu 1948 r. odbywają się czystki, partia zostaje oczyszczona z osób niechętnych stalinizmowi.

Wykształca to pewne warunki polityki, które zostają wzięte pod uwagę.

Kwestia ustrojowa Polski stalinowskiej (konstytucja z 1952 r.)

•    ustrój jest oparty o model radziecki (konstytucja jest konstytucją stalinowską);

•    konstytucja z 1952 r. likwiduje jednoosobowe przywództwo państwa (nie ma prezydenta) oraz trójpodział władzy. Bierut jest przewodniczącym partii. Powstaje Rada Państwa. Najważniejszym organem jest ten, który pochodzi z wyboru;

•    konstytucja nakłada na państwo obowiązki represyjne wobec pewnych grup obywateli - ograniczanie, wypieranie klas żyjących z wyzysku;

•    fikcją jest katalog wolności i praw jednostki, a także parlament;

•    kluczową rolę pełni I sekretarz partii, Bierut - premier

•    wszystkie kluczowe decyzje zapadają poza państwem.

Polityka gospodarcza

•    Wywiązuje się z napięcia międzynarodowego - Polska musi przestawić swoją gospodarkę na zbrojeniową.

•    Według koncepcji marksistowskiej państwo jest silnie uprzemysłowione dzięki przemysłowi ciężkiemu (natomiast wg koncepcji ideologicznej - dzięki klasie robotniczej).

•    Totalitaryzm stalinowski - polityka gospodarcza łączy się z totalitaryzmem stalinowskim. Wyraża się planem 6-letnim (realizowanym w latach 1950-1955). Jego zadaniem jest rozwój sektora przemysłu ciężkiego.

W obrębie planu 6-letniego Polska miała stać się na wzór Związku Radzieckiego krajem przemysłowym. Został przyjęty we wszystkich państwach socjalistycznych (będących pod wpływem Rosji).

•    Rolnictwo - od 1948 roku zostaje wprowadzona przymusowa kolektywizacja wsi. środki produkcji znajdują się w rękach społeczeństwa lub państwowych.

Skutki kolektywizacji:

o spadek produkcji żywności; o    niechęć wsi do systemu;

o    poziom życia - fatalnie niski.

•    Eliminacja własności prywatnej z przestrzeni produkcji rolnej (ten proces rozpoczyna się w 1947 r.).