ROŚLINY I SUROWCE LECZNICZE
Ziołolecznictwo (fitoterapia) jest dziedziną medycyny opartą na praktycznym wykorzystaniu właściwości roślin w zwalczaniu chorób głównie przewlekłych u dorosłych (starszych) i u dzieci oraz zwierząt. Ziołolecznictwo - leczenie za pomocą ziół tj. surowców i przetworów roślinnych.
Surowce roślinne - materiały naturalne, mające właściwości biologiczne wykorzystywane w lecznictwie, o właściwościach leczniczych decyduje obecność substancji czynnych (działających w specyficzny sposób na organizm ludzki i zwierzęcy).
Są przedmiotem badań farmakologicznych i botaniki farmaceutycznej.
Farmakologia nauka o surowcach roślinnych zawierających związki czynne leczniczo oraz o przygotowaniu działaniu i dawkowaniu leków otrzymanych z tych surowców
Farmakologia nauka o lekach i ich właściwościach mechanizmach działania, zastosowaniu leczniczym, dawkowaniu, toksyczności, działaniach ubocznych.
Surowiec zielarski- cześć rośliny w których nagromadzone są substancje czynne w większej ilości Surowcem zielarskim są najczęściej: owoce (nasiona), liście, kwiaty, korzenie (+kłącza), cebule, kora, cała roślina (ziele).
Przykłady surowców pochodzenia roślinnego (i grzybowego):
Wszystkie rodzaje surowców zielarskich : Przetrwalniki sporyszu, Balsam peruwiański, Agar-agar (wysuszona galareta krasnorostów), Terra silicea (ziemia okrzemkowa): 1 roślina: 1 rodzaj surowca np.perz (kłącza). Kilka rodzajów surowca np.dziki bez czarny, mniszek lekarski
Anthodium- koszyczek roślin z rodziny astrowatych
Bacca (Bace.) - jagoda
Bulbus (Bulb.)- cebula
Calyx- kielich
Caput-makówka
Corolla-korona
Cortex(Cort.)- kora
Embryo-zarodek
Flos-kwiat
Folium (Fol.)-liść (np. Pokrzywa, brzoza, babka, poziomka, grab, podbiał, borówka)
Fructus-owoc (np.Fructus Carvi,Kminek, kolendra, koper włoski, biedrzeniec anyż , koper ogrodowy, pasternak zwyczajny, aminek egipski
Owoce (surowiec) dostarczane są przez liczne gatunki roślin krajowych i obcych, głównie z rodziny ? oraz przedstawicieli różowatych (Rosaceae)
Np. Róży, jałowiec, winogrono, berberysu, papryki, dziki bez czarny, jarzębina, borówki brusznicy,
porzeczki czerwonej i czarnej, malina, wiśnia, głóg, ostropest, jeżyna popielica
(Owoce mięsiste, suche) np: kokos, bawełna, dąb, grab, papryka, orzech włoski
Fungus-grzyb
Gemma (Gem.)-pąk
Glandula (Gland.)- gruczoł
Herba(Herb-)- ziele
Część nadziemna (łodyga, liście, kwiaty) najczęściej roślin zielnych np. Dziurawiec zwyczajny, fiołek
trójbarwny, rdest ptasi, pięciernik gęsi, krwawnik pospolity, bylice pielun, kąkol, arnika górska, kopytnik
pospolity, miłek wiosenny, skrzyp polny, barwinek pospolity, karczoch zwyczajny
Inflorescentia (Infl.)- kwiatostan
Lichen (Lich.)- piecha porostu
Lignum (Lign.) - drewno
Nux- orzech
Percarpium (Pericarp.)- owocnia Radix (Rad.)- korzeń
Blisko 40gat. flory rodzimej i obcej (rośliny uprawne u nas lub surowiec importowany) lista obejmuje szereg roślin pospolitych w naszej kuchni: chrzan, seler, marchew, pietruszka, rzodkiew czarna W korzeniach zgromadzone są rożne substancje czynne: alkaloidy:
-izochinolinowe- glistnik jaskółcze ziele, wymiotnica
- tropanowe - pokrzyk wilcza jagoda, żywokost, goryczka żółta, mandragora
Rhizoma (Rhiz.)- kłącze
Rhizoma cum radicibus- kłącze z korzeniami
Semen (Sem.)- nasienie (np. jęczmień, konopie, kolendra, łubin, anyż, dynia, gorczyca biała, nasiona kasztanowca, nasiona muszkatołowa, kozieradki,