1) Konfliktowe kęncępęję poęhodzęnia państwa.
To konflikt doprowadził do powstania państwa. Państwo powstaje w drodze regulacji społecznej, gdy konflikty wynikające ze zróżnicowania (głownie własnościowego) nie są regulowane przez prawo naturalne.
Niezmienny jest w nim podział na rządzonych i rządzących.
-KONCEPCJA MARKSISTOWSKA (w drodze rozpadu wspólnot ludzkich) 'Engels podkreśla, że społeczeństwa rozwijają się oraz gromadzą się różnice majątkowe. Do konfliktu dochodzi na tle ekonomicznym.
Naturalne kryteria wpływają na organizację społeczeństwa:
-wiek -płeć -pokrewieństwo
Rozwój społeczeństwa sprawia, że te naturalne kryteria są niewystarczające do utrzymania porządku z chwilą nagromadzenia dóbr materialnych. Tworzą się więc instytucje, aby uregulować te konflikty, powstaje władza publiczna. Jako pierwsza instytucja powstają podatki. Nowy porządek opiera się na trzech kryteriach: -władza -podatki -terytorium. Konflikty zostają załagodzone, jednak państwo się utrzymuje. Z) Integracyjne koncepcie pochodzenia państwa,
Współdziałanie doprowadza do powstania państwa- społeczeństwa się integrują, by uprawnić różne dziedziny. Rozwój państwowości dzięki tworzącym się organizacjom- społeczeństwo czerpie z nich korzyści.
Teoria integracyjna- państwo zrzesza ludzi, którzy mają z tego korzyści. -KONCEPCJA ARYSTOTELOWSKA (koncepcja naturalistyczna) - ludzie, nie mogąc samodzielnie uchronić się przed niebezpieczeństwami, zaczęli w sposób naturalny łączyć się w grupy, a ostatecznie w państwo, które jest jednym z etapów rozwoju człowieka, w którym może się realizować. Człowiek z natury stworzony jest do życia w grupie, bo nie jest samowystarczalny.
-KONCEPCJA patriarchalna - źródłem państwa jest rodzina, te łączą się w rody, plemiona, w końcu państwa plemienne, na czele których stał władca (jak ojciec w rodzinie). Jest to teoria głoszona przez Roberta Filmera. -KONCEPCJA UMOWY SPOŁECZNEJ - idea głoszona w Oświeceniu-państwo powstało na skutek szczególnej umowy zawartej między członkami społeczeństwa lub między nimi i władzą. -T.Hobbes- okres przedpaństwowy był zły, ludzie wyniszczali się nawzajem, więc stworzyli umowę społeczną, która dała początek państwu (umowa ludu z władzą). Człowiek z natury jest zły, egoistyczny, dąży do własnych pragnień. Umowa społeczna była jakby podporządkowaniem się suwerenowi.
Państwo jest jak Lewiatan, który wszystko wchłania, ale daje i bezpieczeństwo. -J.Locke- państwo i społeczeństwo powstało w wyniku porozumienia się jednostek, które poprzednio żyły w stanie natury. Okres przedpaństwowy był epoką wolności i dobrobytu. -J.J.Rousseau- w okresie przedpaństwowym istniały liczne nierówności społeczne- nierówny podział prac, klasowość, więc ludzie stworzyli państwo, w którym mogą bronić swych praw. Społeczeństwo- czynnik pierwotny; Państwo- czynnik wtórny -KONCEPCJA PSYCHOLOGICZNA- jej prekursorem był Platon, a kontynuował Leon Petrażycki- ludzie z natury muszą być czemuś lub komuś podporządkowani, mieć zakazy i nakazy, a państwo jest pewnym przeżyciem.
3) Państwo - etymologia ppjęęia.
'Starożytność:
-greckie polis - miasto-państwo z własnym ustrojem i prawodastwem. Termin wspólnota używany gdy mówiono o państwie w ogóle, oznaczającego ogół obywateli; gdy chodziło o określenie państw monarchii wschodnich-używano nazwy ludu -np. Persowie -rzymskie
a) civitas - rozumiane jako gmina pełnoprawnych obywateli albo jako państwo obywateli rzymskich;
b) res publica (łac. rzecz wspólna) - wspólnota wszystkich obywateli; imperium- w raz z rozrostem terytorialnym państwa;
potem pojęcie status jako nazwa państwa - lac.status Romanus -państwo Rzymskie 'Średniowiecze:
-terra - łac. ziemia -najważniejszy czynnik terytorialny - terra, terre, Land -dla państw o ustroju monarchicznym termin od łac. regnum (królestwo) -regne, regno, Reich
-używano też terminów rzymskich imperium, res publica
-XVI w. - nowy termin stato (łac. status- stan) - odnosiło się do statusu
władcy, stabilności lub elementów zapewniających stabilność.
-Machiavelli - stato jako każde państwo, bez znaczenia na ustrój czy wielkość. Z tego wywodzą się: fran. l'Etat, ang. State; niem. Der Staat -Niemcy - początkowo termin jako wskazania jak rządzić, termin polityczny. Potem - XVIII w. termin państwo określa nie tylko państwo, ale i stan i prowincje.
'Czasy nowożytne:
-Georg Jellinek - w swojej pracy "Ogólna nauka o państwie"
zaznacza, ze termin Staat jest najbardziej odpowiedni do nazwania państwa
'Języki słowiańskie r państwo - od "pan", czyli wożliwośc panowania, wykonywania władzy (podobnie w rosyjskiem - pan czyli gosudar -> państwo - gosudarstwo)
4) Ewolucją idęi gęnęzy pąństwą w myśli POlityęznęj.
'l.Myśl antyczna - koncepcja naturalistyczna- powstanie państwa w sposób naturalny
-Platon, Arystoteles (dwie koncepcje: państwo powstało w wyniku wojny lub z naturalnego rozwoju), porównanie państwa do organizmu, w którym występują określone zadania. Śmiałość koncepcji teoretycznych, myśl
2.Myśl średniowieczna (myśli od typowo idealistycznych do materialnych)
- koncepcja teistyczna - przejęła po części doktrynę Starożytnego Wschodu - państwo i władza pochodzą od Boga.
-Św. Augustyn - uważa, że choć państwo pochodzi od Boga, to jednocześnie jest "biczem bożym"- karą od Boga jest to, że władca nie
-KONCEPCJA PODBOJU I PRZEMOCY (w drodze podboju) - państwo jest następstwem podboju jednych ludów przez inne, silniejsze grupy ludzi pokonują grupy słabsze organizacyjnie, jak twierdził w XIX wieku Ludwik Gumplowicz. Twierdził on, że państwo jest ważnym tworem, bo służy zachowaniu gatunku, stwarza ludziom lepsze warunki do życia.
zawsze jest dobry, często jest tyranem. Z drugiej strony - człowiek z natury zly, musi być w pełni podporządkowany władcy, by uzyskać zbawienie.
-Św. Tomasz z Akwinu - uzasadniał, że zasada władzy pochodzi od Boga, a istniejące konkretne państwa są dziełem ludzi. Prowadzi to do wniosku, że są to państwa zarówno złe i dobre. Państwo daje pokój i jedność. 3.0świecenie:
-koncepcja umowy społecznej (Hobbes, Locke, Rousseau)
-koncepcja podboju - Ludwik Gumplowicz -koncepcja psychologiczna - Leon Petrażycki:
a) struktury społeczne są konsekwencją przeżyć psychologicznych
b) posłuszeństwo wynika z przeżyć w ludzkiej psychice
c) posłuszeństwo wynika z tyranii dnia codziennego -koncepcje legitymizujące panowanie monarchy
a) koncepcja patrymonialna - Haller
b) Koncepcja patriarchalna - Robert Filmer
4. XVIII wiek (myśl racjonalna) - idea umowy społecznej.
5. XIX wiek - idea podboju i przemocy L. Gumplowicza.
6. XIX / XX wiek - idea psychologiczna.
7. XX wiek - idea marksistowska + idea patriarchalna według szwajcarskiego uczonego Hallera - panowanie feudalne, władza państwowa i państwo to posiadanie ziemi, a samo państwo jest związane z osobą rządzącą, patrymonialna
8. Współczesna myśl polityczna:
-współczesna myśl polityczna jest pod wpływem antropologii politycznej -rekonstruuje procesy społeczne i raczej nie tworzy koncepcji teoretycznych 'Koncepcje:
-idealistyczne (boskie pochodzenie państwa)
-materialistyczne (podbój)
-historyczne (podbój)
-ahistoryczne (koncepcje umowy społecznej)
3) Państwo w koncepcjach ArystOtęlęga-
'Arystoteles - powstanie państwa w drodze naturalnego rozwoju -człowiek jest z natury stworzony do życia w państwie (zwierzę polityczne
- zoon politikon)
-państwo pochodzi z natury -kolejne etapy powstawania państwa:
a) powstanie rodziny (gospodarstwo domowe)
b) powstanie gminy miejskiej (wspólnota rodzin) cjpaństwo - najwyższa forma organizacji -trzy czynniki władcze:
a) obradujący
b) rządzący cjsądzący
-klasyfikacja państw wg Arystotelesa:
Forma -> Formy prawowite Formy nieprawowite
Kto V V V
Jednostka Monarchia Tyrania
Grupa Arystokracja Oligarchia
Ogół Politeja (klasu średnie) Demokracja
7-LPr.z.y.musowx_C.hą.rakte.r_oraa.nizacii_pAńs.two_wei.
-jedna z cech przymiotnych państwa
-immanentna cecha państwa jako org. politycznej społeczeństwa -potrzebna aby władza publiczna mogła spełniać przypisane jej zadania -powoduje iż państwo może wymusić na obywatelu przewidziane prawem zachowania
-pozwala na zachowanie ładu społecznego
- państwo powołuje spełcjalne ograny stałe i jawnie działające- sądy, policja, prokuratura, administracja publiczna. Mają one prawo pozbawienia majatku, wolności osobistej, nawet życia.
-przymus państwa ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa i przestrzegania norm, objęci są nim wszyscy mieszkańcy państwa 'Przymus- wymuszenie posłuchu jednostek ludzkich i grup społecznych wobec zachowań władzy publicznej
-Podstawowe środki przymusu:
1. przemoc - łączy się ze środkami fizycznymi, które uniemożliwiają albo przełamują opór człowieka - niedopuszcza się do powstania albo wykonia jego decyzji woli.
2. groźba - forma oddziaływania poprzez wzbudzenie obawy przed jakimś postępowaniem, ocenianym negatywnie. Groźbę przedstawiają przepisy prawne.
-Rodzaje przymusu:
1. fizyczny - stosowanie siły fizycznej wobec ludzi, zmonopolizowany przez państwo, niemogą pełnić go jednostki albo związki obywateli. Stosowany jest jako kara, środek zabezpieczający (areszt), w przypadkach zagrożenia bezpieczeństwa.
2. ekonomiczny - pozbawnie przez państwo jednostki albo innych podmiotów możliwości określonych zachowań np.swobodengo przekazu/wywozu pieniędzy za granicę
3. psychologiczny - np. cenzura-monopol na rozprzestrzenianie informacji.
*Od stosowania przymusu zależy autorytet władzy publicznej. Za pomocą przymusu odbywa się łagodzenie konfliktów społecznych, utrzymanie posłuszeństwa wśród ludzi i przestrzegania reguł współżycia.