Przed Socjologią:
• Człowiek zawsze żył w gromadzie; musiał mieć jakąś - choćby tylko praktyczną - wiedzę o zjawiskach zachodzących w zbiorowościach ludzi
• W kulturze europejskiej pierwsza refleksja filozoficzna dotycząca porządku społecznego narodziła się w starożytnej Grecji - Platon i Arystoteles
• Przed socjologią: tylko myśl społeczna, a nie - nauki społeczne
• Przedmiotem refleksji społecznej filozofów był porządek normatywny (projekty idealnego państwa)
• Dominował woluntaryzm:
■ przekonanie o wszechmocy władzy
■ wiara w Opatrzność
■ przekonanie o nieprzewidywalności zdarzeń społecznych
• Brak refleksji nad społeczeństwem, koncentracja uwagi na władzy i państwie
Wiedza potoczna:
• nie ogranicza się do neutralnego (obiektywnego) opisu, ale wartościuje (to jest właściwe, a tamto niewłaściwe)
• W wiedzy potocznej tendencja do polaryzacji: świat jest czarno-biały, bez tonów pośrednich
• Następstwo w czasie postrzegane jako związek przyczynowo - skutkowy (modlitwa o deszcz, po której pada, uważana za przyczynę deszczu, zagrałam w totolotka w Częstochowie, wygrałam trójkę - powinnam grać w Częstochowie)
• Nadmierna skłonność do uogólnień (Kowalski zdradza Kowalską, Malinowski zdradza Malinowską - wszyscy mężczyźni zdradzają swoje żony)
• Nieuchronna obecność uproszczeń, stereotypów i uprzedzeń
Wiedza naukowa:
nie wystarczy opisać, trzeba wyjaśnić
wyjaśnienie staje się źródłem hipotez do dalszych badań
przedmiot badania jest precyzyjnie zdefiniowany w świetle dotychczasowej wiedzy faktograficznej oraz teorii
jawność warsztatu badawczego; zgodność procesów badawczych z normami metodologicznymi wyraźna różnica między twierdzeniami a hipotezami (stwierdzeniem o występowaniu badanego zjawiska a przypuszczeniami na temat jego występowania) brak ocen i wartościowania obiektywizm i neutralność