1002889780

gólne asortymenty wymagają stosowania odmiennych technologii produkcji, a sprzedaż w określonych regionach - przyjęcia odpowiednich strategii marketingowych. Segmenty zazwyczaj posiadają kierowników, którzy odpowiadają za wyniki segmentów oraz za informacje przedstawiane zarządowi.

Segmenty sprawozdawcze oparte na wewnętrznej strukturze organizacyjnej jednostki, wyodrębnione na potrzeby sprawozdawczości zewnętrznej, wykazują duże podobieństwo do ośrodków odpowiedzialności tworzonych na potrzeby zarządzania zdywersyfikowanymi przedsiębiorstwami. W rachunkowości zarządczej według ośrodków odpowiedzialności wyróżnia się różne typy ośrodków odpowiedzialności, o określonych zakresach uprawnień i odpowiedzialności. Najczęściej są to ośrodki odpowiedzialności za koszty, przychody, wyniki lub inwestowanie. Ośrodki te mogą być tworzone na podstawie różnych kryteriów: organizacyjnego, funkcjonalnego, przedmiotowego, przestrzennego, procesowego, dystrybucyjnego czy zadaniowego (E. Nowak, 2009, s. 199-202). Segmentami operacyjnymi oraz tworzonymi na ich podstawie segmentami sprawozdawczymi, według których grupuje się przychody, są ośrodki odpowiedzialności za inwestowanie, a niekiedy ośrodki odpowiedzialności za przychody.

Segmenty sprawozdawcze są to segmenty operacyjne lub zagregowane segmenty operacyjne spełniające określone kryteria. Dla tych segmentów powinny być prezentowane informacje finansowe na potrzeby oceny wyników działalności segmentów oraz podejmowania decyzji dotyczących sposobów alokowania zasobów do poszczególnych segmentów. MSSF 8 wymaga od jednostki prezentowania wyniku finansowego segmentu operacyjnego oraz jego aktywów, a ponadto określonych pozycji przychodów i kosztów, jak również zobowiązań. Informacje takie powinny być regularnie przedstawiane głównemu organowi odpowiedzialnemu za podejmowanie decyzji operacyjnych. Informacje te są prezentowane zgodnie z tymi samymi zasadami, które są stosowane wewnątrz jednostki na potrzeby oceny wyników działalności segmentów oraz podejmowania decyzji w sprawie sposobu alokowania zasobów do segmentów. Jest to więc idea zgodna z rachunkiem odpowiedzialności za inwestowanie.

Grupowanie przychodów według segmentów operacyjnych stwarza też podstawy do pogłębionej analizy przychodów ze sprzedaży osiąganych przez przedsiębiorstwo według zasięgu rynku. W. Gabrusewicz (2009) proponuje w tym celu podział przychodów na podstawie kryterium przestrzennego, wyróżniając przychody ze sprzedaży krajowej, wewnątrzwspólnotowej i eksportowej. Z kolei przychody realizowane na rynku krajowym dzieli według zasięgu rynku, wyodrębniając przychody osiągane na rynku lokalnym, regionalnym i całym rynku krajowym. Inną możliwością jest grupowanie przychodów ze sprzedaży według jednostek administracyjnych kraju lub innych jednostek o charakterze przestrzennym.

Jednostki wyodrębnione na podstawie przestrzennego kryterium osiągania przychodów można potraktować jako ośrodki odpowiedzialności za przycho-

138