osób ze sztywnym czasem pracy. Dodatkowo okazało się, że zależności te były silniejsze w grupie kobiet a także pracowników starszych. Uzyskane wyniki są wyraźnym potwierdzeniem znaczenia elastycznego czasu pracy jako elementu skutecznego zarządzania zdrowiem i higieną w pracy
1.4. ERGONOMICZNA OCENA STANOWISK PRACY NAUCZYCIELI
Tomasz TOKARSKI
Celem badań była ergonomiczna analiza stanowiska pracy nauczyciela. Ze względu na charakter pracy nauczycieli i konieczność wykonywania części zadań związanych z pracą także w warunkach domowych, ergonomicznej ocenie poddano zarówno czynności pracy wykonywane w szkole, jak i poza szkołą. Do analizy obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego zastosowano ekspercką ocenę ergonomii stanowisk pracy oraz metodę oceny obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego OWAS. Eksperckiej ocenie stanowisk pracy pod względem ergonomii podlegało wyposażenie stanowisk pracy nauczycieli. Oceniano podstawowe elementy stanowisk pracy nauczycieli: biurko, krzesło oraz możliwość przemieszczania się i zajmowania ergonomicznej pozycji podczas pracy. W przypadku oceny obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego z zastosowaniem metody OWAS głównym wyznacznikiem obciążenia jest czas utrzymywania pozycji ciała zgodnie z wyznaczonymi kategoriami odnoszącymi się do pozycji ciała i wywieranej siły zewnętrznej. Wyniki oceny eksperckiej wskazują, że biurko przy którym najczęściej pracuje nauczyciel nie ma zaokrąglonych krawędzi, a jego wysokość jest dostosowana do potrzeb jedynie 60% nauczycieli. Znaczenie lepiej jest w przypadku wystarczającej ilości miejsca na nogi pod biurkiem (ponad 90% badanych stanowisk pracy spełnia ten wymóg) i właściwej grubości blatu (prawie 80% stanowisk spełnia ten wymóg). W przypadku krzesła jedynie jego wymiary i dobra stabilność podstawy są wystarczające - prawie wszystkie krzesła spełniały te wymagania. Krzesła wykorzystywane podczas pracy nie są także zbyt wygodne - tylko około 40% krzeseł spełniało kryteria, na podstawie których uznano je za wystarczająco wygodne. Najgorzej jest z wyposażeniem krzeseł w niezbędne regulacje, gdyż tylko jedna piąta krzeseł na stanowiskach pracy nauczycieli posiada regulacje niezbędne. Małe obciążenie statyczne w przypadku pracy nauczycieli wynika z faktu przyjmowania różnych pozycji ciała podczas pracy, co potwierdza ocena obciążenia statycznego wyznaczona zgodnie z kategoriami OWAS. Najczęściej przyjmowana jest pozycja siedząca - zarówno w szkole, jak i poza nią. Przez znaczną część czasu pracy nauczyciele przyjmują także pozycję stojącą i stojącą z ręką uniesioną do góry.
1.5. KIEROWCY FLOTOWI - WYPADKI PRZY PRACY I PROBLEM DOBORU ZAWODOWEGO
Krystyna ZUŻEWICZ, Anna ŁUCZAK
Celem doniesienia jest przedstawienie problemu wypadkowości w grupie kierowców flotowych i konieczności wprowadzenia badań psychologicznych kwalifikujących do tego rodzaju pracy.
Kierowcy flotowi to grupa pracowników, prowadzących pojazd służbowy lub własny na terenie komunikacji publicznej, w ramach obowiązków służbowych i nie zatrudnionych na stanowisku kierowcy. Z analizy wypadków przy pracy w tej grupie poszkodowanych, wynika, że liczba ich jest 2,3 razy większa od liczby poszkodowanych kierowców zawodowych, a poszkodowanych ze skutkiem śmiertelnym lub z ciężkim uszkodzeniem ciała około 1,5 razy
14