1105140835

WYBRANE ZAGADNIENIA EWOLUCJI BEZPIECZEŃSTWA 19

Pierwszy etap ewolucji bezpieczeństwa rozpoczął się na początku lat 70. i rozwinął się na bazie kryzysu surowcowo-energetycznego w latach 1973-1974. Destabilizujące gospodarkę światową i poszczególnych państw skutki przerw i ograniczeń w dostawach ropy naftowej podniosły rangę problematyki energetycznej do zagadnień z zakresu bezpieczeństwa narodowego, inicjując w ten sposób współczesny sektor ekonomiczny analizy bezpieczeństwa.

Drugą dziedziną, która zaczęła zyskiwać na znaczeniu już w latach siedemdziesiątych była problematyka ekologiczna. Stało się tak za sprawą rozwoju nauk przyrodniczych, odnoszących się do relacji człowieka i jego środowiska naturalnego. Wyniki badań naukowych wpłynęły na wzrost świadomości społecznej dotyczącej zagrożeń środowiskowych. Ważną rolę w tym względzie odegrały pozarządowe organizacje ekologiczne, poprzez wpływanie na mobilizowanie społeczeństwa i decyzje rządów. Tym samym dominujący militarny sektor bezpieczeństwa, ukierunkowany głównie na zagrożenia zewnętrzne ze strony innych państw stał się jednym, choć ciągle dominującym, z kilku sektorów analizy bezpieczeństwa, obok politycznego¹, surowcowo-energetycznego i ekologicznego.

Oprócz włączania nowych dziedzin do zakresu znaczeniowego bezpieczeństwa z jednej strony, równolegle dokonywała się demilitaryzacja myślenia o ładzie międzynarodowym z drugiej strony. Stało się tak między innymi pod wpływem sukcesów Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie [por. Pietraś 1997, ss. 21-22]. Ważną rolę w tym względzie odegrał również światowy proces kontroli zbrojeń i rozbrojenia.

Obok ewolucji bezpieczeństwa w wymiarze przedmiotowym, okres lat 80. to również początek ewolucji w wymiarze podmiotowym i pierwsze głosy o potrzebie równoważenia interesów jednostki z interesami dotyczącymi obrony przed zagrożeniami zewnętrznymi państwa. Podkreślano asymetrię alokacji środków w dziedzinie bezpieczeństwa: zbyt duże na sektor militarny, z jednoczesnym zaniedbywaniem ochrony żyda obywateli i ograniczaniem ich wolności. Wskazywano na konieczność szerszego spojrzenia na bezpieczeństwo, uwzględniającego zagrożenia

1

Sektor polityczny obok sektora militarnego funkcjonował już w tradycyjnym pojęciu bezpieczeństwa.