5910202118

Historia książki. Wybrane zagadnienia

już w XIII w. p.n.e. w Chinach. Pierwszą bibliotekę par exellence stworzył król Assurbanipal ok. 612 r. p.n.e. w Niniwie. Jak wspomniano wcześniej, ten pierwszy w dziejach bibliofil zgromadził ok. 20 tys. glinianych tabliczek; wiadomo, że kazał poszukiwać tabliczek z czasów Hammurabiego, z XVIII-XVII w. p.n.e.

Według niepotwierdzonych przekazów twórcą pierwszej w kulturze śródziemnomorskiej biblioteki był tyran Aten Pizystrat (VI w. p.n.e.) lub władca wyspy Samos Polikrates (także VI w. p.n.e.). Na pewno wiadomo o nich, że popierali kulturę i jej twórców - Pizystrat prekursora teatru Tespisa, Polikrates z Samos - Anakreonta. O tym, że publiczna biblioteka musiała istnieć w Atenach dwa wieki później, przekonują teksty dramaturgów Eurypidesa (Elektra) i Arystofanesa (Żaby). Obaj twórcy bardzo dokładnie cytują w celach parodystycznych utwory swoich poprzedników, raczej niemożliwe, by znali je z pamięci.

Pierwszą biblioteką, o której istnieniu wiadomo na pewno, byl prywatny księgozbiór Arystotelesa (IV/III w. p.n.e.). Uczony gromadził dzieła współczesne i z przeszłości, a jego uczeń Aleksander Wielki przysyłał mu książki w językach obcych z terenów przez siebie podbijanych. Arystoteles przekazał swą bibliotekę Teofrastowi (także uczonemu - wybitnemu botanikowi), Teofrast zaś swemu siostrzeńcowi, który sprzedał ją królowi Egiptu Ptolemeuszowi II. Księgozbiór wcielono do Wielkiej Biblioteki Aleksandryjskiej i dzięki temu wiemy, ile liczył zwojów: 376. Czy to wiele? Bibliolodzy obliczyli, że zawierał ok. 233 tys. wersów, co daje objętość zaledwie dziesięciu dzisiejszych tomików in octavo („ósemka” - mały format).

Najsłynniejszą i najważniejszą biblioteką starożytności była Wielka Biblioteka Aleksandryjska (dalej skrót: WBA) w egipskiej Aleksandrii, ważnym mieście portowym nad Morzem Śródziemnym. Została założona w III w. p.n.e. przez króla Egiptu Ptolemeusza I So-

14