1841899313

232 ADAM KOŁODZIEJCZYK [10]

D. FreP nie koncentruje się na poszukiwaniu ogólnej istoty bezpieczeństwa, lecz głównie na określaniu wzajemnych relacji zachodzących między obiektywnymi i subiektywnymi aspektami zagrożeń. Jego model analizy bezpieczeństwa zawiera cztery podstawowe wskaźniki:

(1)    stan braku bezpieczeństwa ma miejsce wówczas, kiedy występuje duże rzeczywiste zagrożenie zewnętrzne, a postrzeganie tego zagrożenia jest prawidłowe (adekwatne);

(2)    stan obsesji występuje wtedy, gdy nieznaczne zagrożenie jest postrzegane jako duże;

(3)    stan fałszywego bezpieczeństwa ma miejsce wówczas, gdy zagrożenie zewnętrzne jest poważne, a postrzegane bywa jako niewielkie;

(4)    stan bezpieczeństwa jest wtedy, gdy zagrożenie zewnętrzne jest nieznaczne, a jego postrzeganie prawidłowe.

Istotna wartość heurystyczna tego sposobu podejścia do analizowania bezpieczeństwa ujawnia się w kilku aspektach. Przede wszystkim w podkreśleniu wcześniej uwydatnionego dwuwymiarowego - subiektywnego i obiektywnego - charakteru bezpieczeństwa oraz możliwości wystąpienia niezgodności, a nawet konfliktu, między tymi aspektami. Ponadto wzorując się na tym podejściu można analizować stan bezpieczeństwa różnych podmiotów społecznych i struktur. W lak pojętej analizie uwzględnia się sferę obiektywnej rzeczywistości (sferę przedmiotową) i sferę świadomości (indywidualnej i zbiorowej bądź grupowej), w której zachodzi odwzorowanie rzeczywistych, lub potencjalnych zagrożeń, i kształtowanie poczucia bezpieczeństwa jednostki bądź grupy (zbiorowości) społecznej.

Ze względu na kwestię możliwości przewidywania zagrożeń mogą być one klasyfikowane jako przewidywalne i jako nieprzewidywalne (niespodziewane, zaskakujące). Mogą to również być, jak wskazuje A. Wohlstetter, „produkty ubocznych działań podjętych na rzecz innych celów”²¹. Niektóre zagrożenia mają wyraźnie określone właściwości możliwe do określenia w kategoriach czasu i przestrzeni, a inne nie. Lista rozpoznanych zagrożeń klasyfikowana według różnych priorytetów może zmieniać się nie tylko w czasie i przestrzeni, lecz także ze względu na stadium ich rozwoju: „W określonym punkcie czasu niektóre zagrożenia są odkrywane, inne trwają nadal, a jeszcze inne wyłaniają się na nowo”²².

Zagrożenia mogą być jeszcze klasyfikowane ze względu na możliwość ich eliminacji. Z tego względu wyróżnia się zagrożenia, które mogą być wyeliminowane na trwałe, bez gwarancji ich ponownego wystąpienia, oraz te, które nie mogą być wyeliminowane raz na zawsze, a jedynie odsunięte w czasie. Zagrożenia takie muszą być zaakceptowane jako dolegliwe niemniej jednak realnie

²⁰    Por. D. Fr e i,Sicherheit, Gnmdfragen der Weltpolitik. Stuttgart 1977, s. 17-21.

²¹    Zob. A. Wohlstetter, Swords from Plowshares. Chicago 1979.

²²    D. B. B o b r o w, Złożoność problematyki braku bezpieczeństwa, s. 37.