Magazyn64001

Magazyn64001



232


BAŁKAŃSKIE ZAGADNIENIA

ne pojęcie B. nie różniło się od ich pojęcia geograficznego: państwami bałkańskiemi były: Albanja, Bułgarja, Czarnogóra, Grecja i Serbja, których terytorja państwowe, mierzące łącznie ok. 371 tys. km2, nie wychodziły poza granice półw. Bałkańskiego. Okres po wojnie światowej przyniósł wielkie zmiany: Czarnogóra została połączona z Serbją, która znów złączyła się z krajami geograficznie pozabałkańskiemi, tworząc wraz z niemi dzisiejszą Jugosławję. Zko-lei dwa państwa, drobną tylko częścią swego obszaru związane geograficznie z B., Ru-munja i Turcja, zaczęły podkreślać swe żywotne interesy na B. i prowadzić politykę porozumienia z państwami czysto bałkańskiemi. W ten sposób stopniowo, tak w połowie tylko bałkańska Jugosławja, jak i minimalnie z półwyspem związane Rumu-nja i Turcja również zostały objęte pojęciem politycznem B., które wskutek tego przerosło niezmiernie granice półwyspu: sześć w grę tu wchodzących państw: Albanja, Bułgarja, Grecja, Jugosławja, Rumunja i Turcja, mierzy łącznie ok. 1 567000 km2. Obszar ten sięga od Alp i Dniestru po m. Śródziemne i od Adrjatyku po Kaukaz oraz granice Syrji i Persji. W Europie leży nieco więcej niż połowa tego obszaru: ok. 825 tys. km2. — Historyczne pojęcie B. pokrywa się zato całkowicie z granicami półw. Bałkańskiego. Najważniejsze wydarzenia w historji narodów bałk. odgrywały się na półwyspie, zwłaszcza w okresie najnowszym, w XIX i XX w., kiedy to wyzwoliły się narody te z pod obcej władzy politycznej. Przypomnieć sobie tu trzeba następujące daty. Z początkiem XIX w. cały półw. Bałkański stanowi część składową Imperjum Osmańskiego. Jedynie na zachodzie cieszą się pewną samodzielnością: Republika Wysp Jońskich i mała Czarnogóra. Stopniowo jednak wyzwalają się: Serbowie, Grecy, Bułgarzy, najpóźniej, bo już w XX w., Albańczycy. Rumuni cieszyli się autonomją już i dawniej w dwu wasalnych księstwach Wołoszczyzny i Moł-dawji. Powstanie serbskie wybucha w 1804, zgniecione w 1813, ale już od 1815 Serbja jest krajem autonomicznym, od w 1826 pod protektoratem Rosji, od 1856 mocarstw zachodnich, od 1878 niepodległym; w tymże roku uznanie niepodległości dostaje i Czarnogóra. Grecy powstają w 1821, od 1830 mają własne niepodległe

królestwo, jakkolwiek narazie bardzo szczu płe terytorjalnie; od 1864 należą doń Wyspy Jońskie. Bułgarzy po szeregu powstań dochodzą do własnego państwa dopiero w 1878, narazie wasalnego, niepodległego de jurę dopiero od 1908. Rumunja uzyskuje niepodległość w 1878, a w 19x3 wkracza na Bałkany, zajmując Dobrudżę płd. Albańska niepodległość datuje się dopiero od 1912. Czarnogóra znika w 1918, wchodząc w skład wielkiej Jugosławji. Cały w. XIX i pierwszych kilkanaście lat XX w. wypełniają walki narodów chrześcijańskich półwyspu z Imperjum Osmańskiem. Sprzymierzeńcem raz jednej, raz drugiej strony są muzułmańscy Albańczycy. Koniec wojny światowej miał przynieść usunięcie państwa tureckiego z Europy, co prawie zupełnie przeprowadził traktat Sewrski (1920), ale w 1923 pokój Lozański przywrócił Turcji granicę bałkańską z 1915.

Literatura: J. AnceU Peuples et nations des Bałkan* -Gćographie politigue, Par. 19302.Tenie: Uuniti bal-kaniąue. „Remie intern, des ćtudes balkaniquesi% //i, 117128.II. Ba to reski: Problemat bałkański,Bellona1832, str. 633n.J. Ceijićs Questions baikaniąutsPar. 1916, str. 3ln.S. Danev: Oterk na diplom. istorija na beUkanskitb dbriavi 19312 Sof.N. Morga: Histoire des £tats balkanique3, 1914\ 192S2.N, Moachopoutoas Aperęu d"histoire diplomatięue des Ślats balkanięues auXIX s., Ateny 1934 („Les Balkans“). — P. SchetHll: The History of the Bdlcan Peninsula... New York 19332. Do nowszych prac stale L. Saztadjian: Btbliographie balkan’que, od 1931 w Paryża, materjał od 1920; tamie: Encydopśdie balkanigwe, od 1935 (pod redakcją Samdjiana).

2. Podłoże idei jedności bałkańskiej. Między ludami bałkańskiemi istnieje wiele naturalnych związków, które oddawna wytworzyły w nich wszystkich poczucie wspólności i łączności. Podobne przejścia dziejowe: jednakowy los pod władzą pozabał-kańskich imperjów (rzymskiego i bizantyńskiego, potem osmańskiego) wytworzył u ludów bałkańskich wspólne cechy psychiczne. Następnie, z wyjątkiem odłamu muzułmańskiego: większości Albańczyków, drobnej części Bułgarów i Serbochorwatów i naturalnie Turków, oraz katolickiej części Serbochorwatów, — wszystkie ludy półwyspu wyznają jednakowo prawosławie i aż do II poł. XIX w. pozostają pod jednem zwierzchnictwem kościelnem: patrjarchatu Konstantynopola. To greckie zwierzchnictwo w dziedzinie kościelnej również wytworzyło pewne ogólnobałkańskie cechy psychiczne. Rasowo jednak ludy półwyspu są



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Magazyn64101 233 BAŁKAŃSKIE ZAGADNIENIA podzielone: Grecy i Albańczycy są narodami „bez krewnych
Magazyn64201 234 BAŁKAŃSKIE ZAGADNIENIA z pozostałymi Słowianami płd. Zalecenia te przyjmują pol
Magazyn64301 235 BAŁKAŃSKIE ZAGADNIENIA I E. Oueehoff: L’alliunce Balkat que. Par. 1915. — JV. l
Magazyn64401 236 BAŁKAŃSKIE ZAGADNIENIA — BAŁTYCKA KWEST JA szóści, zadawala stanowisko albański
CCF20090605020 Relacja między oboma pojęciami rozumu nie sprowadza się do ich przeciwieństwa. Histo
Obraz4 4 ne halucynacje? Nie, sprzeciwia się doktor Cicoria, nie halucynacje, a bardziej „inspiracj
30376 skanuj0033 232 Ocalenie przez muzykę wyjścia, nie można się już bowiem wydostać poza czas oczy
SA400093 Jednostki kaperskie nie różniły się budową od innych statków transportowych, były jednak&nb
WA308?7 II5947 NAUKA O LUDACH164 I 148 od urodzenia i nie różnił się w r. 185o w niczćm od swoich z
232 ADAM KOŁODZIEJCZYK [10] D. FreP nie koncentruje się na poszukiwaniu ogólnej istoty
niskiego, miał na sobie ubranie żołnierskie i brody nie golił. Wyglądem swoim nie różnił się wcale o
102,103 bmp Dyplomacja Brytyjski pogląd na bezpieczeństwo nie różnił się wiele od poglądu wyrażonego
DSC02051 (3) Oysć I Zagadnienia ogólne akcie, nie poddające się obserwacji zachowania, nie biologicz
Magazyn64001 432 BEZROBOCIE czy pracownik, który nie godzi się na zniżkę płacy albo pracę wykony
Magazyn6b501 621 HISZPAN JA wzór faszyzmu, nie powiodło się i pomimo istotnych zasług rząd Primo
Magazyn3701 Jednym z licznych zagadnień potocznego życia codziennego, staje się w Polsce praktyc

więcej podobnych podstron