1841899919

Nr. 23 —24

PRZKGLAD TKCHNICZNY

499

clanenii, uzyskanemi metodą fotograficzną przez prof. Wasiutyńskiego. Zresztą metody pomiarów dynamicznych znajdują się jeszcze w stadjum po-czątkowem rozwoju, a przyszłość dopiero przynieść powinna ich skrystalizowanie ostateczne i potwierdzenie.

II.

Równocześnie z omówionemi pokrótce pracami w EuroDie, posuwają się dość intensywnie naprzód prace w Ameryce, gdzie b. wiele usług w tym kierunku oddaje uniwersytet w Illinois.

Rys. 10 a i b.

Przyrząd Welll a do badania ugięć szyn na sprężynach spiralnych.

Poza szeregiem przyrządów prostej bardzo konstrukcji, jak łaty do mierzenia strzałki ugięcia szyny, tyki do pomiarów osiadania torowiska, skrzynki pomiarowe do badania ciśnienia na podsypkę i inne, stosowane są dość szeroko wspomniane już wyżej stremmatografy do mierzenia naprężeń w szynach, skonstruowane na podobieństwo starego przyrządu Dudleya.

Stremmatograf (rys. 9) składa się z dwóch u-chwylów A i B, przytwierdzanych do stopki szyny zapomocą ostrzy P., i P, oraz śrub zaciskowych Pi i P_:i w odległości między sobą 4“ = 102 mm.

W uchwytach tych osadzone są pręty pomia-rowe N, do których przymocowane są zapomocą mosiężnych łapek F igły L; pręty N połączone są jednym końcem sztywno z uchwytem A_t drugi zaś koniec, zakończony kulką, może przesuwać się w mosiężnej prowadnicy uchwytu B w czasie ugięcia szyny.

Przy wydłużeniach lub skróceniach stopki, u-chwyt A przesuwa się w stosunku do uchwytu B. a z nim i pręt pomiarowy N, powodując rysowanie znaków przez igły L na poczernionych sadzą płytkach szklanych D. Płytki te, osadzone w uchwytach talerzowych C, obracają się pod wpływem przekładni zębatej, otrzymując napęd od walu H. Wał ten umieszczony jest pod uchwytem B w prze-snwalnych łożyskach, co umożliwia napięcie łańcucha. Uruchomienie walu następuje ręcznie.

Początkowo starano się uzyskiwać szybkość obrotu płytek szklanych D równą szybkości poruszeń ciężarów ruchomych; następnie jednak zado-wolniono się tern, by przy dowolnej szybkości o-trzymać, o ile możności, jak najwyraźniejsze wykresy.

Dla dokładności pomiarów niezbędne jest tutaj b. precyzyjne i centralne osadzanie tarcz przyrządu piszącego, gdyż każde odchylenie ich byłoby notowane, jako wydłużenie szyny.

Przyrząd opisany przystosowany jest do równoczesnego pomiaru naprężeń po obu stronach stopki szyny.

W wyniku badań tą metodą pracy szyny przy obciążeniu ruchomem stwierdzono, iż naprężenia rosną wraz ze wzrostem szybkości, przyczem wzrost ten wynosi średnio dla parowozów 0,3 do l,2/< na milę wzrostu szybkości (ponacł u 5 mibgodz.), chociaż zdarzają się często o wiele wyższe wartości.

Szczególnie niekorzystnie daje się odczuwać wpływ na wzrost naprężeń działania niezrównoważonych mas parowozu czy pojazdów pociągu.

Pozatem wyprowadzono cały szereg wniosków znanych co do zależności odkształceń od rodzaju i stanu budowy wierzchniej, wpływu bocznych wahań na naprężenia szyn i t. p.

Wpływ obciążeń dynamicznych na naprężenia w budowie wierzchniej nie może być i tutaj uznany za wyjaśniony, tem bardziej, iż metoda pomiarów stremmatografem nie jest również pozbawiona błędów.

III.

W związku wreszcie z rozwijającemi się tendencjami zastosowania układania szyn na silnych sprężynach spiralnych (osadzonych w podkładach betonowych), mających zastąpić opony gumowe kół samochodowych, inż. Wettl w końcu 1928 r. zajął się badaniem ugięcia tej nowej budowy wierzchniej i porównaniem jej z budową na zwykłych podkładach poprzecznych. Badania swe prowadzi, inż. Wettl na odcinku Wiedeń—Gmtind dróg żelaznych austrjackich, gdzie został ułożony na długości 105 m próbny tor systemu Dr. inż. Wirth‘a.

W tym celu skonstruował on specjalny przyrząd, uwidoczniony na rys. 10.

Składa się on z łaty T — drewnianej, połączonej z wybranym punktem stałym. Na łacie tej osadzona jest przesuwalna płyta P, przytrzymywana 4-ma śrubami, a niej — przyrząd piszący S w postaci dźwigni z ostrzem, dającej możność uzyskiwania 3, 4, 6,1 i 8,6 - krotnego powiększenia. Taśma papierowa przeprowadzona jest .z rolki R przez system wałków W do aparatu napędowego A i poruszana jest zapomocą mechanizmu Morse‘a z szybkością 50 do 60 mm sek.

Działanie szyny przekazywane jest na dźwignię S przyrządu piszącego przez pręt D, osadzony w przegubie K, połączonym sztywno ze stopką szyny.