1905037843

212 SESJA 8 WYKŁADY

W08-06

ANTYANGIOGENNA TERAPIA GENOWA

Stanisław Szala, Jarosław Szary

Zakład Biologii Molekularnej, Centrum Onkologii, Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie, Gliwice

Szereg danych wskazuje, że proces powstawania unaczynienia w nowotworach litycznych - angiogeneza - odgrywa ważną rolę zarówno w ich progresji jaki i w powstawaniu przerzutów. Tworzenie sieci okołonowotworo-wych naczyń krwionośnych jest złożonym procesem, rezultatem wzajemnych oddziaływań komórek nowotworowych z komórkami śródbłonkowymi, a także ze strukturalnymi elementami macierzy zewnątrzkomórkowej. Wydzielane przez komórki nowotworowe czynniki wzrostowe, przy jednoczesnym zmniejszaniu się poziomu inhibitorów angiogenezy, indukują powstawanie unaczynienia. Odkrycie swoistych, endogennych inhibitorów stworzyło nowe możliwości dla terapii nowotworów.

Jednym z takich inhibitorów jest odkryta przez grupę J. Folkmana endostatyna. Endostatyna została zidentyfikowana jako proteolityczny C-końcowy fragment kolagenu XVIII. Endostatyna posiada silne właściwości hamowania angiogenezy, w tym angiogenezy indukowanej przez nowotwory: silnie hamuje wzrost guzów pierwotnych oraz ogranicza ilość i wzrost przerzutów. Wprowadzanie do komórek nowotworowych, a także niektórych komórek prawidłowych, genów kodujących białkowe inhibitory angiogenezy, może stać się cenną innowacją w antyangiogennej terapii nowotworów. Zaproponowana tu strategia wprowadzania in vivo plazmidu kodującego endostatynę jest alternatywą dla podawania zrekombinowanego białka (co jest bardzo drogie) oraz dla stosowania wektorów wirusowych (podejście skomplikowane technicznie, dość drogie i stwarzające niebezpieczeństwo mutacji insercyjnych).

Sekwencje kodujące - fragmentu 184 C-końcowych aminokwasów z mysiego kolagenu XVIII - zostały zsyntety-zowane przy pomocy reakcji PCR z wykorzystaniem jako matrycy plazmidu zawierającego cDNA kolagenu XVIII. Sekwencje kodujące endostatynę zostały połączone z sekwencją sygnalną hemaglutyniny z wirusa grypy, a następnie przeklonowane do wektorów ekspresyjnych. Plazmid kodujący endostatynę wprowadzono do komórek mysiego raka nerki Renca. W eksperymentach in vivo stwierdzono, że guzy wywodzące się z komórek wydzielających endostatynę rosną u myszy wolniej w porównaniu z guzami wywodzącymi się z komórek transfekowa-nych pustym wektorem. W eksperymentach terapeutycznych użyto plazmidu VR1012 zawierającego sekwencję kodującą endostatynę. Podawano doguzowo DNA plazmidowy nieskompensowany z nośnikami. Zaobserwowano wyraźne zahamowanie wzrostu guzów w grupach myszy leczonych plazmidem z endostatyną w porównaniu do myszy, którym podawano „pusty" wektor nie zwierający wstawki.