2277150561

Charakterystyka obszaru badan

Od ponad 45 lat górna część zlewni rzeki Zagożdżonka stanowi zlewnię badawczą Katedry Inżynierii Wodnej i Rekultywacji Środowiska SGGW w Warszawie. Systematyczne pomiary hydrometryczne rozpoczęto w 1962 roku w przekroju wodowskazowym Piach-ty Stare (A = 82,4 km²). W 1976 roku, w celu uzupełnienia potrzeb wodnych w rejonie miejscowości Pionki, wykonano na rzece zbiornik zaporowy Staw Górny o pojemności ok. 258 tys. m³ i powierzchni 14,05 ha przy normalnym poziomie piętrzenia. W przekroju zapory czołowej zbiornika powierzchnia zlewni wynosi A = 91,4 km², jednakże biorąc pod uwagę występowanie w górnej części zlewni obszarów bezodpływowych o powierzchni 19,6 km², aktywna powierzchnia zlewni w profilu zapory zbiornika wynosi A = 71,8 km². Z chwilą zakończenia budowy zbiornika rozszerzono dotychczasowy zakres badań hydrologicznych - rozpoczęto monitoring zamulania zbiornika oraz badania charakterystyki transportu rumowiska unoszonego i wleczonego z górnego obszaru zlewni. W roku 1982 uruchomiono stanowisko pomiarowe w Czarnej (A = = 23,4 km²), które obecnie jest podstawową stacją pomiarową Katedry, wyposażoną w aparaturę do automatycznych pomiarów hydro-meteorologicznych, w tym unikatową - stosowaną zwłaszcza w pomiarach transportu rumowiska.

Reżim hydrologiczny rzeki można zaliczyć do umiarkowanego z wezbraniem wiosennym i zimowym oraz zasilaniem gruntowo-deszczowo-śnieżnym. W latach 1963-2005 średnie roczne wysokości opadu i odpływu, określone dla zlewni w profilu Płachty Stare, wynosiły odpowiednio: P = 610 mm i H = 109 mm (Banasik 2005). Największy opad roczny P = 941 mm zarejestrowano w 1974 roku, a najmniejszy P = 414 mm w 1991 roku. Największy odpływ roczny H = 209 mm wystąpił w 1980 roku, a najmniejszy H = 52 mm w 1992 roku. Przepływy średnie roczne wynosiły: SQ = 0,308 m^3,s^-1 - dla profilu Płacht)² Stare w okresie 1971-1990 (Ciepielowski 1995), SQ = = 0,075 m³-s^-1 - dla profilu Czarna w okresie 1991-2003 (Banasik 2005). Wielkości przepływów prawdopodobnych, obliczone na podstawie serii przepływów maksymalnych rocznych obserwowanych w profilu Płachty Stare w okresie 1963-2002, w zależności od przyjętego typu rozkładu prawdopodobieństwa i metody estymacji parametrów, zostały określone w następujących przedziałach wartości: fVQ_p=\% = 20,3 - 31,7 m³-s^_1, WQ_p=50o_/o = 2,77 - 3,25 mV^! (Banasik i in. 2003, 2005).

Zlewnia rzeki Zagożdżonki ma charakter nizinny - średni spadek podłużny rzeki do profilu Płachty Stare wynosi 2,5%o, natomiast spadki pozostałych cieków nie przekraczają 3,5%o. Koryta cieków uformowane są w piaskach średnich i drobnych o przeciętnej średnicy ziarna d$o = 0,3 - 0,4 mm.

W zlewni Zagożdżonki dominują gleby piaszczyste, które łącznie pokrywają 87,9 % powierzchni zlewni do profilu Płachty Stare. Zostały one wytworzone z piasków słabo gliniastych - 60,6 % powierzchni, piasków gliniastych - 27,2% i z piasków luźnych - 0,1%. Na pozostałych 12,1% powierzchni zlewni, w zagłębieniach terenowych stanowiących obszar)' bezodpływowe występują gleby organiczne. Struktura użytkowania

43

Wyniki badań transportu rumowiska rzecznego w korycie rzeki Zagożdżonki