6075429861

10 Wstęp

Zdaniem Lesława Pytki od ponad kilkudziesięciu lat w teorii i praktyce resocjalizacyjnej zmieniło się stosunkowo niewiele. Więcej odnosiło się raczej do podejść teoretycznych, niż do realiów instytucjonalnych. W teorii nastąpił rozkwit, a w praktyce raczej stagnacja¹⁰. Dlatego warto zbadać, czy tak jest w rzeczywiści.

Podkreślić należy, że szczególną rolę w resocjalizacji nieletnich w polskim systemie opiekliilczo-wychowawczym odgrywają młodzieżowe ośrodki wychowawcze. Wszakże rola ta wydaje się niezbyt doceniana. Zwraca się uwagę bardziej na resocjalizację nieletnich w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich. W literaturze przedmiotu można znaleźć wiele badań dotyczących właśnie tych placówek. O wiele mniej jest badań prowadzonych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, choć przebywa tam dwa razy więcej nieletnich niż w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich. Go więcej, brak jest analiz, które byłyby przeprowadzone na reprezentatywnej próbie badawczej i całościowo diagnozowały proces resocjalizacji w tych ośrodkach; jest to kolejny motyw podjęcia badań w tym zakresie.

Niniejsza publikacja stanowi pokłosie badań przeprowadzonych w 20 ośrodkach na terenie całego kraju. Próba badawcza objęła 728 nieletnich, co stanowiło prawie 20% nieletnich umieszczonych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych w placówkach resocjalizacyjno-wychowawczych oraz w tych połączonych z placówkami resocjalizacyjno-rewalidacyjnymi. Badaniami zostało także objętych 198 wychowawców z tych placówek.

Prezentowana czytelnikom książka składa się z czterech rozdziałów. Rozdział pierwszy dotyczy zagadnień resocjalizacji nieletnich. Omówione są kwestie związane z historią resocjalizacji nieletnich, podstawami prawnymi, resocjalizacją w środowisku otwartym i zamkniętym, a także z resocjalizacją nieletnich w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych.

W rozdziale drugim zaprezentowano metodologię badań. Przedstawiony został przedmiot i cel pracy, problemy i hipotezy badawcze, metody, techniki oraz narzędzia badawcze, a także organizacja i przebieg badań.

Rozdział trzeci dotyczy form, metod i środków oddziaływań resocjalizacyjnych wobec nieletnich stosowanych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, klimatu społecznego panującego w placówkach, kompetencji kadry pedagogicznej oraz opinii wychowawców odnośnie do organizacji i skuteczności oddziaływań resocjalizacyjnych wobec nieletnich. W tej części książki przedstawiono także szczegółowo profil osobowy wychowawców.

Dane dotyczące profilu osobowego wychowanków, ich oceny oddziaływań opiekuńczo-wychowawczych w placówce i przydatności tych oddziaływań do

¹⁰ L. Pytka, Resocjalizacja nieletnich - rozkwit i zwyrodnienie wątków, [w:] Postępy resocjalizacji i profilaktyki społecznej, red. A. Rejzner, Warszawa 2008, s. 15.