2500335234

Alternatywne i wspomagające metody porozumiewania się -informacje wstępne do kursu

Ewa Przebinda

Alternatywne i wspomagające metody porozumiewania się (AAC - Alternative and Augmentative Communication) to zestaw metod, technik, pomocy do porozumiewania się dla osób, których mowa czynna nie wystarcza do pełnej ekspresji uczuć, woli, opinii, pragnień, pytań i innych funkcji komunikacyjnych.

W nazwie tych metod należy zwrócić uwagę na obydwa człony: alternatywna i wspomagająca. Komunikację alternatywną stosujemy, kiedy użytkownik nie mówi lub prawie nie mówi, nie rokując pojawienia się mowy. System AAC staje się wówczas „protezą mowy” umożliwiającą komunikację z otoczeniem. W przypadku, kiedy mowa występuje, ale nie wystarcza do ekspresji językowej, realizacji potrzeb i możliwości poznawczych, emocjonalnych, społecznych użytkownika, wówczas system AAC pełni rolę wspomagającą, uzupełniając te sfery, w których użytkownikowi brakuje umiejętności mowy. Jest tak w przypadku, kiedy mowa rozwija się powoli lub kiedy jest zbyt uboga lub niewyraźna, bądź nastąpiła jej chwilowa utrata. Komunikacja wspomaga wówczas mowę, zapobiegając frustracji użytkownika.

Wyróżniamy trzy grupy użytkowników AAC (Tetzchner, Martinsen, 2002). Przyporządkowanie użytkownika do poszczególnych grup determinuje cele i sposoby terapii.

1. Grupa ekspresji językowej

Są to osoby, które rozumieją mowę innych, ale same nie mogą mówić. Są to np. osoby z porażeniem mózgowym, osoby z upośledzeniem umysłowym (np. zespół Downa), których rozumienie mowy jest wysokie, natomiast stopień sprawności narządów artykulacyjnych bardzo niski. Komunikacja alternatywna zapewni mu zatem możliwość ekspresji. Większy nacisk kładziemy wówczas na zapewnienie odpowiedniej ilości znaków, umożliwienie szybkiego fizycznego dostępu do nich. Jest to zwłaszcza ważne przy osobach z uszkodzonym narządem ruchu, kiedy wskazywanie symboli oraz

i