2749771884

BERTOLD KITTEL

sprzęt pochodzący z tych kradzieży, między innymi klimatyzatory. Śledztwo w tej sprawie rzekomo prowadziła prokuratura... Kilka dni później okazało się, że informacja była fałszywa. Nie było afery, nie było klimatyzatorów, nie było śledztwa w prokuraturze!

Niezależnie od nieznanych kulis publikacji - na przykład czy była to zemsta policjanta, który postanowił celowo oszukać dziennikarzy - pozostało pytanie: czy i jak mogli się oni uchronić przed wpadką?

m

Ludzie, z którymi dziennikarz rozmawia, rzadko traktują go jako przyjaciela czy znajomego. Wielu informatorów nigdy nie przechodzi na towarzyską stopę z dziennikarzem, a nawet jeśli sprawiają takie wrażenie, używają go tylko do swoich celów. Jeżeli dziennikarz wierzy, że jest inaczej, może wpaść w sprytnie zastawioną pułapkę. Uważając źródło za przyjaciela, nie będzie przecież brał pod uwagę, że ten może celowo wprowadzić go w błąd.

Dziennikarz powinien zawsze pamiętać, że chociażby nie wiadomo jak dobre kontakty łączyły go z informatorem - obowiązuje zasada ograniczonego zaufania. To oznacza, że nigdy przenigdy nie można oprzeć się tylko na jednym źródle. Zawsze trzeba mieć w ręku jeszcze inne argumenty za tym, że opisywana przez nas historia wydarzyła się naprawdę.

Czy dziennikarze „Wyborczej” za bardzo zaufali informatorowi? Z pewnością mogli uniknąć wpadki, wykonując kilka prostych ruchów. Powinni byli zwrócić się oficjalnie do prokuratury z pytaniem dotyczącym śledztwa. Według ich informatora afera zaczęła się od zatrzymania trzech gangsterów i pracownika Komendy Głównej Policji w ramach śledztwa w prokuraturze. W języku wymiaru sprawiedliwości oznacza to, że prokuratura prowadzi czynności procesowe, stawia zarzuty, występuje o areszt. Sprawdzenie takich informacji nie jest szczególnie kłopotliwe. W podobnych sprawach prokuratura, chociaż nie podaje szczegółów, albo potwierdza zatrzymanie kogoś, albo odmawia informacji z powodu tajemnicy. Ale nie zdarza się, żeby kłamała.

Ponadto kontrolę w tej sprawie miało wszcząć Biuro Spraw Wewnętrznych Komendy Głównej Policji. Tutaj też dziennikarze, szczególnie tak znani jak autorzy tego tekstu, nie powinni mieć problemu z nieoficjalnym potwierdzeniem informacji.

Tekst opisywał wreszcie zdarzenia, które można było potwierdzić, chociaż wymagało to większej pracy. Opisywał na przykład spotkania podstawionych policjantów z gangsterami w hotelu w Nidzicy. Gangsterzy mieli tam balować przez tydzień, sprowadzać prostytutki, zamawiać alkohol i imprezować. Takich klientów się nie zapomina, szczególnie w hotelu w położonym na uboczu miasteczku.

Wyjaśnienie podobnych jak ta wpadek często jest bardzo proste. To z jednej strony zbytnie zaufanie do źródła, z drugiej - kusząca perspektywa superstrzału, po którym konkurencja zblednie. Niestety, często się zdarza, że średnia kadra kierownicza w gazetach, która powinna swoim doświadczeniem wspierać dziennikarzy, żyje tylko perspektywą jutrzejszego numeru. Wiele razy byłem świadkiem, jak kierownicy i redaktorzy podkręcali dziennikarzy, żeby ci oddawali niedokończone teksty. Powód jest banalny: każdy chce mieć dobry tekst na swoim dyżurze. A dziennikarz nie odmawia, bo boi się stracić w oczach szefa. Tymczasem to właśnie pośpiech

115

DZIENNIKARSTWO ŚLEDCZE W PRASIE