Strategiczny projekt badawczy „Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach”
Zadanie nr 3. Zadanie szczegółowe nr l.Etap 1
Ocena stanu zagrożenia pożarowego - obecne poglądy panujące wśród specjalistów w Australii [8]
W odróżnieniu od rozwiązań polskich poziomy alarmowe stężeń poszczególnych gazów i wskaźników ustalane są indywidualnie przez kopalnię w obowiązkowym planie zarządzania bezpieczeństwem, przy czym dana kopalnia musi mieć określoną procedurę ustalenia ew. zmiany wartości tych wielkości. Nie ma więc, jak jest to rozwiązane w Polsce, ogólnie obowiązującego w całym górnictwie kryterium zagrożenia pożarowego.
Do oceny tendencji zmian i stopnia zagrożenia pożarowego w kopalinach węgla w Qeensland, stosowane są wskaźniki pożarowe, które można pogrupować w trzy kategorie:
- wskaźniki obrazujące zmiany wartości bezwzględnych stężeń badanych gazów, analogiczne do stosowanych w Polsce wskaźników przyrostu poszczególnych składników gazowych,
- wskaźniki zmiany proporcji (stosunków pomiędzy poszczególnymi gazami),
- zmiany ilości (objętościowej) emisji poszczególnych składników (w szczególności CO), analogiczne do stosowanych w Polsce wskaźników ilości poszczególnych składników gazowych.
Jak wspomniano to już wyżej kopalnie węgla w Australii i Nowej Zelandii mają dość dużą swobodę w wyborze sposobów oceny stanu zagrożenia jak również środków i metod zwalczania zagrożenia pożarowego. Poziomy stężeń lub wartości wskaźników, które przyjmuje za graniczne dla uruchomienia procedur prewencyjnych czy gaśniczych są ustalane zwykle na podstawie doświadczeń dozoru kopani. Jednakże wiele kopalń w Queensland współpracuje w tym zakresie z SIMTARS (Odpowiednik GIG) oraz z Uniwersytetem Qeensland, który prowadzi badania usługowe dla kopalń obejmujące m.in. określenie typowego profilu emisji gazów w zależności od temperatury — za pomocą testów laboratoryjnych wygrzewania węgla w 2 metrowej pionowej kolumnie adiabatycznej.
Ustalone poziomy graniczne wskaźników i stężeń wpisane są do kopalnianego planu szybkiego reagowania (tzw. TARP Trigger-Action Response Plan) [5], który z zasady jest na bieżąco aktualizowany.
Według zebranych z dostępnej nam literatury poglądów panujących obecnie wśród specjalistów z Australii [8]:
- stężenie CO uważane jest za podstawowy wskaźnik zagrożenia pożarami endogenicznymi, który jednak trzeba traktować ostrożnie, ponieważ CO wydzielane jest we wszystkich temperaturach podczas utleniania węgla jak
Strona 13