przyrostu efektywnego naprężenia normalnego ao- do przyrostu całkowitego odkształcenia względnego as mierzonego w kierunku działania siły obciążającej w jednoosiowym (edometrycznym) stanie odkształceń w warunkach umownej konsolidacji gruntu:
act — przyrost naprężenia normalnego próbki gruntu (cr; - CT, _ i), N/m2;
ae — odkształcenie wzgleAdne próbki gruntu ,hi — wysokosc próbki po zwiększeniu obciążenia, m; hi-1 — wysokosc próbki w edometrze przed zwiększeniem obciążenia, m i — numer zakresu obciążenia;
Edometryczny moduł ściśliwości wtórnej M jest to stosunek przyrostu efektywnego naprężenia normalnego a<t do przyrostu sprężystego (odwracalnego) odkształcenia względnego e mierzonego w kierunku działania siły obciazajacej w jednoosiowym (edometrycznym) stanie odksztatcen Edometryczny moduł odprężenia M jest to stosunek zmniejszenia efektywnego naprężenia normalnego actdo jednostkowego przyrostu wysokości próbki
Moduł ten odczytuje sie z tej części krzywej ściśliwości, która odpowiada odciążeniu próbki.
Aby sporządzić wykres e =f(a) należy przeliczyć wysokosc próbki hi na wskaźnik porowatości wg wzoru:
Gdzie:
ei — wskaźnik porowatości gruntu przy wysokości próbki hi pod obciążeniem o. eo wskaźnik porowatości gruntu przed obciążaniem; ho — początkową wysokosc próbki, mm; hi/ wysokosc próbki skonsolidowanej pod obciążeniem <7mm.
Wytrzymałość gruntów na ścinanie
Wytrzymałością gruntów na ścinanie nazywamy opór jaki stawia grunt naprężeniom ścinającym, po pokonaniu którego następuje poślizg pewnej części ośrodka w stosunku do pozostałej. Dla skał spoistych oraz sypkich zawilgoconych zależność między wytrzymałością na ścinanie, tarciem wewnętrznym i spójnością określa równanie Coulomba:
t — naprężenie ścinające w płaszczyźnie ścinania, Pa
o„ - naprężenie normalne, Pa
tg <p - współczynnik tarcia wewnętrznego;
<p - kat tarcia wewnętrznego, c — spójność, Pa dla skał sypkich wysuszonych c = 0
W gruntach sypkich siłom ścinającym przeciwdziała opór tarcia wewnętrznego, który powstaje w czasie przesuwu ziam gruntu względem siebie w płaszczyźnie poślizgu oraz na skutek obrotu ziarn gruntu względem ziam sąsiednich. W gruntach spoistych naprężeniom ścinającym przeciwdziała opór tarcia wewnętrznego, spójność rzeczywista zwana kohezją.
Spojnosc, czyli kohezja, jest to opor gruntu stawiany sitom zewnętrznym, a wywołany wzajemnym przyciąganiem cząstek składowych gruntu. Spowodowana jest ona ścisłym wzajemnym przyleganiem ziam i cząstek gruntu, częściowym ich zlepieniem przez cząstki koloidalne oraz napięciem blonek wody otaczającej ziarna mineralne
Oznaczanie wartości (p i c w warunkach laboratoryjnych należy przeprowadzić zgodnie z przewidywanym sposobem obciazania podłoża gruntowego pod projektowaną budowle Dla budowli, dla których obciążenie użytkowe wynosić będzie:
- ponad 70 % obciążenia całkowitego
- 30 - 70 % obciążenia całkowitego — ścinanie próbek należy wykonać poy konsolidacji ale bez odpływu wody z porów; mniej niż 30% obciążenia całkowitego
Mechanizm zniszczenia skały kruchej
|l — Stadium nieliniowego odkształcania sie skały.
W stadium tym pod wpływem działania naprężenia (01 - 03) następuję zamykanie sie mikroszczelin i mikroporow czyli wzrost gestosci skały, a wiec jej kompakcja. Objętość próbki maleje, a odksztalceniejest tyiko częściowo odwracalne. Krzywa odkształceń podłużnych wygietajest zwykle w kierunku L osi e. Przy czym im skalajest bardziej zbita, tym krzywizna tajest mniejsza. | Odkształcenia poprzeczne stopniowo wzrastaja, a wartości modułu sprezy-tstosci i współczynnika Poissona zwiekszajaA sie. W warunkach