plik


ÿþAnaliza techniczna wykresów cenowych na rynku Forex - podstawy Analiza techniczna jest podstawowym narzdziem przy wyznaczaniu miejsc otwarcia i zamknicia pozycji. Forex charakteryzuje si silnymi, wyraznymi trendami zmian cen, które idealnie poddaj si analizie technicznej. Oznacza to, |e przy jej pomocy mo|na z do[ du|ym prawdopodobieDstwem prognozowa gBówne punkty zwrotów trendu. Dodatkowo, ze wzgldu na specyfik gry na walutach, inwestor otwiera i zamyka niekiedy wiele pozycji w cigu dnia. Przy grze na tak krótkich odcinkach czasowych, analiza techniczna wydaje si w zasadzie jedynym skutecznym narzdziem, który pozwala uzyskiwa sukcesy spekulacyjne. Warto zapamita, |e reguBy analizy technicznej nie s nieomylnymi prawami naukowymi. Analiza techniczna jest raczej sztuk ni| nauk. Z drugiej jednak strony analiza techniczna opiera si jednak na wieloletnich do[wiadczeniach ze wszystkich rynków finansowych i kapitaBowych. Na pewno jej stosowanie pozwala osiga przecitnie du|o wiksze zyski ni| inwestowanie wyBcznie przy niejasnej intuicji. W praktyce najwikszym problemem nie jest zawodno[ analizy technicznej, lecz brak konsekwencji i lekcewa|enie sygnaBów z niej pByncych przez inwestorów, którzy daj si zwykle ponie[ emocjom. Zignorowanie podstawowych zasad analizy technicznej oznacza najcz[ciej nara|enie si na straty lub w najlepszym przypadku na pomniejszone zyski. Analitycy techniczni wykorzystuj do swoich badaD dane z przeszBo[ci. Kurs i wolumen obrotów s przy tym w zasadzie jedyn potrzebn informacj. Dane te traktowane s przez klasyków jako informacja peBna, co oznacza, |e w analizie technicznej przyjmuje si wewntrzne zaBo|enie, |e wszystko co ma wpByw na rynek, ma swoje odbicie w kursach i wolumenie. Poziom notowaD i obrotów reaguje na wszelkie reakcje inwestorów, w tym psychologiczne, które szczególnie w wskim horyzoncie inwestycyjnym maj du|e znaczenie. Dlatego te| wy|szo[ analizy technicznej nad fundamentaln przejawia si zwBaszcza w krótkim okresie. Podstawowe zasady analizy techniczne mo|na zawrze równie| w trzech stwierdzeniach: ·ð ruchy kursów s konsekwencj fluktuacji popytu i poda|y na rynku, ·ð da si ustali kierunek tych zmian (trend), który trwa zawsze jaki[ dBu|szy czas, ·ð wahania poziomu cen ukBadaj si w pewnym, powtarzalnym i w miar regularnym cyklu. Na rynku Forex, wykres stanowi wizualizacj sytuacji rynkowej danej waluty. WBa[ciwie na ka|dej platformie brokerskiej mo|na znalez serwis po[wicony wykresom cenowym, dziki czemu mo|na online obserwowa bie|c sytuacj rynkow i odpowiednio reagowa otwierajc lub zamykajc pozycj na parach walut. Podstawowe typy wykresów cenowych W analizie technicznej rynku Forex stosuje si przede wszystkim trzy podstawowe typy wykresów: ·ð wykresy liniowe (line charts), ·ð wykresy sBupkowe, inaczej zwane wykresami belkowymi (bar charts), 73 ·ð wykresy [wiecowe (candle charts). Niektórzy stosuj równie| wykresy typu "kóBko i krzy|yk" (point & figure charts). Wykresy punktowo symboliczne zwane 'kóBko i krzy|yk' Wykresy punktowo symboliczne zwane czsto wykresami typu "kóBko i krzy|yk" (point & figure charts - p&f) uwzgldniaj jedynie istotniejsze wahania cen, które s wiksze od z góry zadanej warto[ci. Mniejsze zmiany kursów s pomijane, jakby ich nie byBo. Dodatkowo pomija si skalowanie wzgldem jednostek upBywu czasu, zaznaczajc tylko ogólny kierunek jego upBywu (w praw stron wykresu). Wykresy typu "kóBko i krzy|yk" konstruuje si w ten sposób, |e pole wykresu kratkuje si i nastpnie w pierwszej kolumnie, w kratce na wysoko[ci odpowiadajcej warto[ci pierwszego uwzgldnianego notowania zaznacza si punkt. Nastpnie, je[li warto[ notowania zmieni si o istotn procentow wielko[, to nanosi si "krzy|yk" w kratce nad punktem wyj[ciowym - gdy kurs wzrasta, bdz "kóBko" w kratce poni|ej punktu wyj[cia - gdy kurs maleje. Dopóki kierunek ruchu jest kontynuowany bez istotniejszej zmiany ceny w przeciwnym kierunku, to kolejne "krzy|yki" lub "kóBeczka" stawia si w tej samej kolumnie kolejno nad lub pod poprzednimi. W przypadku zmiany tendencji o istotn ustalon wcze[niej warto[ procentow - przechodzi si do nastpnej kolumny w prawo - kre[lc "krzy|yk" o jedn kratk wy|ej od ostatniego "kóBka" - w przypadku zmiany trendu ze spadkowego na wzrostowy, lub nanoszc "kóBko" o jedn kratk ni|ej od ostatniego "krzy|yka" - w przypadku zmiany trendu ze wzrostowego na spadkowy. Tak skonstruowane wykresy poddaje si oczywi[cie analizie technicznej stosujc linie trendu czy np. analiz formacj 74 Wykresy liniowe Wykres liniowy jest sporzdzany na podstawie cen otwarcia i zamknicia dla danego przedziaBu czasowego. Zaznaczane s one w postaci kropek, przy czym cena zamknicia poprzedniej godziny (lub innego przedziaBu czasowego) jest cen otwarcia nastpnego, przez co linia zachowuje cigBo[. Zalet tego wykresu jest jego przejrzysto[ i prostota interpretacji. Wykres liniowy nadaje si idealnie do analizy formacji (czyli specyficznych ukBadach wykresu, które pozwalaj prognozowa jego dalszy kierunek zmian). PrzykBadowy wykres liniowy: Wykresy sBupkowe Wykresy sBupkowe pokazuj kursy: najwy|szy, najni|szy i zamknicia danej godziny (dnia lub innego okresu). Wykres belkowy konstruuje si poprzez poBczenie jednym pionowym odcinkiem dla ka|dego okresu obrotu najwy|sz i najni|sz cen oraz zaznaczenie za pomoc tzw. poprzecznej 'belki' kursu zamknicia. Wykresy te s szerzej stosowane ni| liniowe, poniewa| uwzgldniaj dokBadne zmiany ceny, które wykres liniowy u[rednia przedstawiajc caBy sBupek w postaci kropki poBczonej lini z ssiednimi kropkami. PrzykBadowy wykres sBupkowy: Wykresy [wiecowe Wykresy [wiecowe przekazuj w prosty sposób znaczn ilo[ danych i dlatego s stosowane z coraz wiksz popularno[ci. Ka|da godzina (lub inny okres) reprezentowana jest przez tzw. [wiec. Ka|da [wieca uwzgldnia warto[ otwarcia (open), zamknicia (close), najwy|sz (high) i najni|sz (low), a tak|e kierunek zmian kursu w danym przedziale czasowym. 75 PrzykBadowy wykres [wiecowy: Wystpuj trzy podstawowe typu [wiec: ·ð biaBa [wieca (pusta), ·ð czarna [wieca (peBna), ·ð [wieca "Doji". Wykresy [wiecowe kursu umo|liwiaj poprzez sw specyfik przekazywanie wielu istotnych informacji. BiaBa [wieca (pusta) , to inaczej [wieca wznoszca - jej cena otwarcia znajduje si poni|ej ceny zamknicia, czyli podczas danej jednostki czasowej (np. godziny) kurs wznosiB si. Zwieca czarna (peBna) to inaczej [wieca opadajca, wskazujca, |e podczas tej jednostki czasowej kurs spadaB. Zwieca "Doji" to [wieca, w której kurs po kilku zmianach w gór i w dóB pozostaB na tym samym poziomie. Trzy podstawowe typy [wiec japoDskich (czarna, Doji, biaBa): Standardowo ka|da [wieca skBada si z tzw. korpusu i cienia, przy czym w praktyce zarówno korpus jak i cieD [wiecy przyjmuj ró|ne dBugo[ci, dziki czemu powstawa mo|e kilka podstawowych typów [wiec pojedynczych, które same w sobie stanowi ju| formacje wykresów [wiecowych, lub s skBadnikami danej formacji. Czy teoria Dowa ma znaczenie dla rynku Forex? Teoria Dowa opiera si na analizie ksztaBtowania si kursów z wczesnej historii gieBdy nowojorskiej, gdzie ju| wtedy zauwa|ono wyrazn tendencj równoczesnego wzrostu bdz spadku zdecydowanej wikszo[ci akcji. Zauwa|ono, |e wikszo[ kursów podporzdkowuje si powszechnej na caBym rynku tendencji (trendowi). Teoria Dowa opiera si zatem na zaBo|eniu, |e zmiany notowaD wikszo[ci akcji s zgodne z ogólnymi tendencjami wystpujcymi na gieBdzie. Podczas hossy kursy wikszo[ci papierów zwy|kuj, gdy natomiast na rynku panuje bessa - ceny wikszo[ci walorów zni|kuj. 76 Dow wyró|niB kilka rodzajów trendów ze wzgldu na czas ich trwania: ·ð trend podstawowy (bazowy) - z reguBy trwa kilkana[cie lat, ·ð trend pierwotny (major trend lub prime trend), zwany te| trendem gBównym lub dBugoterminowym - trwa przynajmniej rok lub wicej lat (przecitnie 2 do 4 lat) i jest on czsto zakBócany przez faz konsolidowania si kursów czy te| przez trendy krótsze, o innym charakterze, ·ð trend wtórny (secondary trend), nazwany równie| trendem drugorzdnym lub [rednioterminowym - trwa on najcz[ciej od jednego do kilku miesicy. Trendy wtórne s podporzdkowane trendowi pierwotnemu. ·ð trend trzeciego rzdu (minor trend), zwany te| trendem trzeciorzdowym lub krótkoterminowym - trwa on od kilku dni do kilku tygodni i jest on poszczególnym podtrendem trendu wtórnego. Trendy krótkoterminowe po prostu dokumentuj krótkoterminowe wahania kursów. Teoria Dowa zajmuje si przede wszystkim badaniem trendów pierwotnych i cz[ciowo równie| trendów wtórnych. Jak jednak teoria Dowa odnosi si dla rynku Forex, gdzie nie handluje si akcjami przedsibiorstw? GBówne zaBo|enia teorii Dowa s uniwersalne do wszystkich rynków, gdzie nastpuje spotkanie poda|y i popytu i gdzie na kursy wymienianych akcji, towarów czy walut ma wpByw psychologiczne nastawienie poszczególnych uczestników rynku. Równie| wic w odniesieniu do Forexu teori Dowa mo|na podzieli tak|e na trzy zdefiniowane przez niego fazy. Pierwszy etap okre[la si jako akumulacyjny. W okresie, kiedy od dawna trwa spadek kursu danej waluty, przechodzi ona powoli w rce "twardzieli". Przewidujcy inwestorzy obserwujc gospodarczy kryzys powodujcy osBabienie kursu danej waluty stwierdzaj, |e mo|e by w tym wzgldzie ju| tylko lepiej. Po kryzysie przychodz zwykle "lepsze czasy" i w wyniku polepszenia zjawisk fundamentalnych dla danego kraju kurs jego waluty mo|e ju| tylko zacz rosn. W samym szczycie przygnbienia i beznadziei przystpuj oni do ostro|nych zakupów po najni|szych od dawna kursach. W wyniku ich dziaBaD kurs zatrzymuje si w miejscu. Nastpn faz hossy jest konsekwentny wzrost cen. Zwykle jednak jest on jeszcze w miar spokojny i zrównowa|ony. Potencjalni inwestorzy stopniowo bowiem przekonuj si do wej[cia na rynek. W gospodarce danego kraju pojawia si troch wicej informacji sprzyjajcej wzrostowi danej waluty. Pojawiaj si pierwsze prasowe opracowania promujce inwestowanie w t walut, a ich autorzy twierdz, |e kurs danej waluty nie oddaje jej rzeczywistej warto[ci, a po tym, jak zaczynaj si wiksze zakupy, kurs zaczyna naprawd do[ szybko rosn. Ostatni, trzeci etap hossy jest mianem fazy aktywno[ci mniejszych inwestorów. Zaczynaj bowiem spekulowa na szersz skal drobni inwestorzy, o mniejszej wiedzy na temat prawidBowo[ci rynku. Zaczyna si pojawia nastrój "gorczki zBota", a popyt ro[nie lawinowo. Etapy hossy i bessy wg Dowa: 77 WedBug Dowa koniec hossy jest zarazem pocztkiem bessy, a trend gBówny zni|kowy (bessa) dzieli si, podobnie jak hossa, równie| na trzy fazy. Pierwszy okres okre[lany jest mianem dystrybucyjnego. Jest to koDcowa faza spekulacji mniejszych inwestorów. DBugookresowi inwestorzy zaczynaj sprzedawa dan walut, której kurs jest mocno wy[rubowany. Popyt stopniowo maleje, a ro[nie natomiast poda|. Oznacza to rodzc si panik - kolejn faz bessy. Najwiksi inwestorzy sprzedali ju| swoje walory, a jeszcze nie zamierzaj powtórnie wej[ na rynek. Zwykle powa|ny popyt z ich strony zamiera, a drobni inwestorzy zniecierpliwieni stagnacj zaczynaj równie| wyzbywa si danej waluty. Popyt jednak nie pozwala ju| im na realizacj ich pierwotnych celów, wic zni|ka kursu nabiera przy[pieszenia. Zaczyna si niekiedy na tym etapie paniczna wyprzeda| po ka|dej cenie. Po fazie paniki nastpuje czsto krótkotrwaBe o|ywienie. Nie jest to jednak koniec bessy, lecz przerywnik midzy drug a trzeci fal bessy. Inwestorzy widzc sBabo[ odbicia wycofuj si z rynku akceptujc tylko nieco zmniejszone straty w porównaniu z doBem notowaD w fazie paniki. W trzeciej fazie bessy, gBównym zródBem poda|y s natomiast ci, którzy nabyli dan walut podczas chwilowego o|ywienia, Budzc si wtedy, |e oto znowu nadchodzi hossa. Kurs waluty ponownie zaczyna spada. Kurs spada, a| w koDcu wszystkie zBe wiadomo[ci zostan zdyskontowane - nawet ponadproporcjonalnie. Wtedy znowu mo|e rozpocz si nowa hossa. Cykl gieBdowy wedBug Dowa zamyka si w peBni. Dow zajB si równie| dodatkowo analiz zale|no[ci pomidzy trendem wolumenu obrotu a trendem poziomu notowaD indeksów. W teorii Dowa stwierdza si, |e podczas hossy najcz[ciej wzrostowi kursów towarzyszy zwikszanie si wolumenu obrotów, a zni|ka cen powoduje spadek wolumenu. W sytuacji okresowej korekty technicznej, mimo deprecjacji cen, równoczesne zmniejszanie wolumenu jest wyraznym prognostykiem ogólnego trendu rosncego, który ju| niedBugo ma szans wyj[ ze "strefy cienia" na jaw. Analogicznie - w trakcie bessy - wystpuje odwrotna zale|no[. Podczas trendu gBównego zni|kujcego (bessa) mamy do czynienia z jednoczesnym wzrostem, który towarzyszy spadkom notowaD. Natomiast wolumen obrotów zmniejsza si, gdy notowania podczas korekty technicznej ros do góry. WedBug Dowa jest to symptomem generalnej bessy, poniewa| zaobserwowany wzrost cen - taki który nie jest poparty zwikszeniem efektywnego popytu na rynku - okazuje si by zwykle bardzo nietrwaBy. Teoria Dowa przede wszystkim znalazBa szersze zastosowanie do identyfikacji oznak przesilenia trendów na rynku amerykaDskiej gieBdy NYSE. Dow wykorzystaB do tego stworzone indeksy gieBdowa (DJIA i DJTA). Generalnie chodzi tutaj o to, |e w przypadku tendencji spadkowej warunkiem zmiany na tendencj wzrostow jest wystpienie sygnaBu kupna na DJIA i potwierdzenie go przez analogiczne zachowanie DJTA. Teoria Dowa nie ma praktycznych zastosowaD do wyznaczania punktu kupna lub sprzeda|y par walut na rynku Forex. Przypomnienie jednak tej teorii ma sens, poniewa| 78 poznanie gBównego zaBo|enia tej teorii pozwala zrozumie inne znane teorie i systemy do wyznaczania punktów zwrotnych kursów jak np. teoria fal Elliotta, czy po prostu uBatwia nauczenia si analizy trendu, analizy formacji czy analizy wskazników technicznych kursów i przy ich pomocy wyznaczania punktów wej[cia i wyj[cia na rynek. Trendy - analiza trendu wykresów cenowych Trend mo|na zdefiniowa, jako utrzymywanie si przez pewien czas tendencji kursu do zmian w danym kierunku. Je[li mamy do czynienia z sytuacj, |e kurs zmienia si z tendencj do wzrostu, tak, |e lokalne minima kursu znajduj si coraz wy|ej - mamy do czynienia z trendem wzrostowym. Gdy kurs zmienia si z tendencj do coraz mniejszej ceny, tak, |e lokalne maksima znajduj si coraz ni|ej - mamy do czynienia z trendem spadkowym. Za[ gdy kurs nie wykazuje ani tendencji zwy|kowej, ani zni|kowej, wahajc si w staBym zakresie - mówimy o trendzie bocznym zwanym te| konsolidacj. Trend zaznacza si wykre[lajc tzw. linie trendu. W analizie technicznej wyró|nia si trzy rodzaje linii trendu: ·ð lini trendu zwy|kujcego (wzrostowego, rosncego), ·ð lini trendu zni|kujcego (spadkowego, spadajcego), ·ð lini trendu horyzontalnego. Linie trendu wykre[la si na podstawie maksimów lub minimów lokalnych, to znaczy punktów zwrotnych kierunku ksztaBtowania si ruchu cen. Punkty te tworz sekwencj kolejnych "wierzchoBków" lub "doBków". Aczy si je nastpnie jedn lini prost ("szczyty" ze "szczytami" lub "doBki" z "doBkami"). Im wicej takich punktów mo|na poBczy lini trendu (lub ew. linia ta mija je w bezpo[redniej ich blisko[ci), tym wiksze prawdopodobieDstwo prawidBowego wytyczenia trendu i jego wiksze znaczenie. Przy wyznaczaniu trendu zwy|kujcego najcz[ciej wykorzystuje si dolne punkty zwrotne (wyznaczanie linii trendu "po doBkach"). Przy wyznaczaniu natomiast linii trendu zni|kujcego - korzysta si z górnych punktów zwrotnych ("po szczytach"). PrzykBady wyznaczonych linii trendu: Ju| na tym etapie warto pozna jedno z najwa|niejszych praw analizy technicznej: Nigdy nie otwieraj pozycji przeciwnie do trendu !! Oznacza to tylko tyle (i a| tyle), |e otwierasz dBug pozycj - je[li trend zwy|kuje, otwierasz krótk pozycj - je[li zni|kuje, za[ je[li kurs si konsoliduje nie majc wyraznego 79 trendu - po prostu czekasz i nic nie robisz. Je[li jeste[ pocztkujcym graczem i zapomnisz o tej regule, to zapewniam Ci, |e szybko stracisz swój depozyt u brokera. Warto pamita, |e trendy, chocia| trwaj przez okre[lony czas, nie s zbyt trwaBe. Ogólnie jednak uwa|a si, |e trend bdzie kontynuowany, póki krzywa kursu nie oddali si istotnie od dotychczasowej linii trendu. Oznacza to zarazem koniec dotychczasowej linii trendu i pocztek budowania nowego trendu zmian cen. Linie wsparcia i oporu Linia wsparcia (support line), to po prostu linia trendu prowadzona "po doBkach", czyli linia poni|ej której ostatnio kurs nie spadaB istotnie, chocia| dochodziB do jej poziomu - czyli mówic potocznie na niej si "wspieraB", by nastpnie ulec odbiciu w gór. Analogicznie lini oporu (resistance line) stanowi linia trendu wyznaczona na podstawie "wierzchoBków", do której kurs rósB, ale nie dochodziBo do istotniejszego przebicia si jego krzywej powy|ej niej. KanaBy trendowe Bardzo czsto udaje si wyznaczy zarówno pierwsz, jak i drug z tych linii. Je[li s one przy tym w miar równolegBe, to mo|na mówi o poruszaniu si krzywej kursu w kanale trendowym - utworzonym przez lini wsparcia i oporu. W zale|no[ci od charakteru linii trendu tworzcych kanaB, wyró|nia si: kanaB zwy|kujcy, kanaB zni|kujcy i kanaB horyzontalny. PrzykBadowe oznaczenie kanaBu trendowego: Ju| nawet tylko przy wykorzystaniu kanaBów trendowych mo|na budowa proste systemy transakcyjne, polegajce na tym, |e je[li masz do czynienia z trendem zwy|kowym, ka|de odbicie od linii trendu, to dobre miejsce na zajcie pozycji zgodnie z kierunkiem trendu. Ka|de przebicie linii trendu to z kolei sygnaB mo|liwej jego zmiany, co oznacza, |e w tym miejscu trend si koDczy, wic pozycje, które zostaBy otwarte zgodnie z nim, powinny by w tym miejscu zamknite. Oczywi[cie, dla ograniczenia ewentualnych strat, otwierane pozycje przy ww. strategii powinny posiada swoje limity "stop loss" ustawiane nieco poni|ej miejsca, gdzie wykres zetknB si z lini trendu - w przypadku trendu zwy|kowego, lub nieco powy|ej miejsca - w przypadku trendu spadkowego. Oczywi[cie, w miar jak trend bdzie si rozwijaB - limit "stop loss" mo|na przesuwa w miejsca kolejnych odbi. 80 Otwart pozycj mo|na zamkn dopiero w momencie zaBamania trendu (wtedy jednak traci si cz[ zysku na sprawdzenie, czy jest to zaBamanie trendu, czy te| kolejne odbicie) lub mo|na zrealizowa zysk zaraz, jak wykres zbli|y si w pobli|e linii równolegBej tworzcej kanaB trendowy: Do korekty danego trendu dochodzi w zasadzie wtedy, gdy linia kursu przebija o istotn wielko[ doln lub górn granic kanaBu, przy czym wyró|nia si zwy|kow i zni|kow korekt kanaBów trendowych. Ze zwy|kow korekt kanaBu mamy do czynienia najcz[ciej w przypadku wyksztaBcenia si nowego kanaBu wzrostowego tu| po dotychczasowym kanale zni|kowym. Zni|kowa korekta kanaBu ma miejsce gBownie, gdy utworzyB si nowy kanaB zni|kowy tu| po dotychczasowym kanale wzrostowym. Korekty kanaBów trendowych przebiegaj czsto wedBug pewnych charakterystycznych wzorów zwanych formacjami odwrócenia trendu. Poziomy wsparcia i oporu Poziomy wsparcia i oporu s obok wyznaczonych trendów - podstawowym narzdziem analizy technicznej wykresów. S to poziomy, przy których trend ma zwikszone prawdopodobieDstwo zaBamania si i zmiany na przeciwny. Poziom wsparcia, to poziom cen, przy którym zakBada si, |e najprawdopodobniej kurs ni|ej ju| nie spadnie. Poniewa| w pobli|u tego poziomu du|a ilo[ inwestorów otwiera dBugie pozycje, powoduje to najcz[ciej rzeczywiste zatrzymanie na tym poziomie kursu i powstrzymanie dalszego spadku ceny. Poziom oporu, to taki poziom, przy którym cz[ graczy zakBada, |e najprawdopodobniej kurs ju| wy|ej si nie wzniesie. Otwierane masowo w tym miejscu krótkie pozycje powoduj rzeczywiste zatrzymanie si wznoszenia kursu w tym miejscu. Z drugiej strony ka|dy z tych poziomów zostaje prdzej czy pózniej przeBamany i wtedy poziom wsparcia staje si automatycznie poziomem oporu. W przypadku za[ przeBamania poziomu oporu, poziom ten zmienia si w poziom wsparcia. PrzykBadowe oznaczenie poziomu wsparcia i oporu: 81 Równie| przy wykorzystaniu poziomów wsparcia i oporu mo|na zbudowa prost strategi otwierania i zamykania zyskownych pozycji na rynku Forex. Np. przy doj[ciu kursu do istotnego poziomu oporu, mo|na zakBada, |e kurs i tym razem odbije si od tej linii. Po dodatkowym potwierdzeniu oporu przez pojawienie si na wykresie jakiej[ formy formacji odwrócenia trendu wzrostowego, warto w takim wypadku otworzy, krótk pozycj, ustawiajc jednocze[nie "stop loss" tu| ponad poziomem oporu. Po osigniciu odpowiedniego, satysfakcjonujcego poziomu - zamykamy pozycj z zyskiem: W razie ewentualnej naszej pomyBki przy ocenie sytuacji i przebiciu wyznaczonego przez nas poziomu oporu, zadziaBa ustawiony przez nas limit "stop loss" automatycznie zamykajcy otwart krótk pozycj - zabezpieczajc nas przez to przed strat nazbyt du|ej cz[ci depozytu. Formacje techniczne - analiza formacji wykresów cenowych Wieloletnie badania ksztaBtowania si cen akcji oraz kursów walut na gieBdach doprowadziBy do tego, i| zaczto dostrzega wiele powtarzajcych si, standardowych zachowaD kursów, ukBadajcych si na wykresach w charakterystyczne wzory - formacje techniczne. Formacje techniczne, mo|na zdefiniowa, jako klasyczne przebiegi zmienno[ci kursów, które daj si porówna do okre[lonych ksztaBtów lub figur geometrycznych. Co najwa|niejsze, po wykryciu i prawidBowym rozpoznaniu danej formacji - jeszcze w trakcie jaj trwania - mo|na z do[ du| doz prawdopodobieDstwa przewidzie na najbli|szy okres kierunek ruchu zmiany ceny danego kursu. Oczywi[cie, po prawidBowym rozpoznaniu danej formacji, mo|na wykorzystan t wiedz do otwarcia zyskownej pozycji, zgodnie z kierunkiem prognozowanego trendu. Formacje techniczne maj teoretyczne uzasadnienie w cykliczno[ci zarówno zjawisk ekonomicznych, jak i zachowaD ludzkich. Najwa|niejsze s zreszt zachowania ludzkie caBej rzeszy inwestorów, którzy obserwujc i reagujc na poszczególne formacje (przecie| 82 prawie wszyscy obserwuj te same wykresy w tym samym czasie) wywoBuj tym samym odpowiedni, powtarzaln reakcj rynku. Analiza techniczna w przypadku analizy formacji polega gBównie na identyfikacji typowych formacji, które okre[lone s trzema parametrami: ·ð czasem, ·ð przebiegiem kursu, ·ð wielko[ci obrotu. Wszystkie te parametry s zawarte w wykresach dostpnych z poziomu platformy transakcyjnej w której mamy otwarte nasze konto (czy to konto demo, czy te| prawdziwe, realne konto handlowe), tak, |e obserwacja danego wykresy kursu wybranej pary walut i identyfikacja formacji przebiega ju| do[ Batwo. W analizie technicznej mo|na wyró|ni kilkana[cie podstawowych formacji, które mo|na podzieli na dwie podstawowe grupy: ·ð formacje wskazujce na odwrócenie trendu, ·ð formacje wskazujce na potwierdzenie trendu (konsolidacji i kontynuacji trendu). Z du| doz skuteczno[ci u|ywana jest tak|e przez najlepszych traderów analiza formacji wykresów [wiecowych, w których jeszcze dokBadniej odzwierciedlane s oddziaBywania psychiczne graczy oraz towarzyszce im emocje, jak strach, nadzieja czy chciwo[. Formacje [wiecowe skBadaj si z jednej lub kilku [wiec, lecz rzadko wicej ni| sze[ciu. Równie| formacje [wiecowe posiadaj swoje odpowiedniki - formacje zapowiadajce wzrost maja swój odpowiednik w postaci formacji zapowiadajcych spadek i odwrotnie. Dokonujc analizy technicznej, majcej za zadanie wychwycenia tworzenia si formacji technicznych, warto caBy czas pamita, |e na gieBdzie wszystko jest zdeterminowane m.in. zasadami rachunku prawdopodobieDstwa oraz statystyk czsto[ci wystpowania okre[lonych zjawisk i ich nastpstw, co oznacza, |e nie wszystkie zdekodowane np. formacje odwrócenia trendu koDcz si rzeczywist jego zmian. Nie wszystkie - ale wikszo[, a to ju| wystarcza do osigania zysków na rynku Forex :-). Formacje odwrócenia trendu Formacje zapowiadajce zmian panujcego trendu sBu| traderom na rynku Forex do zmiany dotychczasowej pozycji na rynku na przeciwn - zgodn z kierunkiem nowopowstaBego trendu. Najpopularniejszymi i najbardziej jednoznacznymi formacjami zapowiadajcymi odwrócenie trendu to: ·ð formacja gBowy i ramion / odwróconej gBowy i ramion, ·ð formacja podwójnego szczytu (podwójnego wierzchoBka) / podwójnego dna, ·ð formacja potrójnego szczytu / potrójnego dna, ·ð formacja zaokrglonego szczytu / zaokrglonego dna, ·ð formacja wachlarza / odwróconego wachlarza, ·ð formacja klina zwy|kujcego - przy kursie rosncym / klina zni|kujcego - przy trendzie malejcym, ·ð formacja V / odwrócone V. Formacja gBowy i ramion 83 Formacja gBowy i ramion oraz formacja odwróconej gBowy i ramion jest jedn z najbardziej wyraznych formacji zapowiadajcych odwrócenia dotychczasowego trendu. Okre[lenie to pochodzi od kojarzcego si konturu gBowy i ramion (head and shoulder), jaki na wykresie ksztaBtuje linia kursu. Formacja gBowy i ramion pojawia si z reguBy na zakoDczenie dBugotrwaBych trendów, za[ odwrócona formacja gBowy i ramion wystpuje na koniec trendu spadkowego. Formacja gBowy i ramion skBada si z trzech kolejnych zwy|ek poprzedzielanych dwoma korekcyjnymi zni|kami sigajcymi do tego samego poziomu w dóB - czyli do tzw. linii szyi. Zwy|ki te s jednak od swojej podstawy kolejno coraz sBabsze, z tym |e szczyt drugiej zwy|ki (tzw. gBowa) stanowi maksimum formacji, a maksima lokalne dwóch ssiednich zwy|ek (ramion) znajduj si na zbli|onym poziomie notowaD. Ni|szy poziom kursu trzeciej zwy|ki w porównaniu z drug zwy|k (gBow) stanowi wic wyrazne ostrze|enie przed mo|liwo[ci zmiany trendu. Linia szyi staje si krótkookresow lini oporu, lecz po trzeciej zwy|ce korekta zni|kowa sprawia, |e kurs przebija lini szyi ju| od góry w dóB - po czym nastpuje pewien ruch powrotny kursu w gór, lecz najcz[ciej zwy|ka ta opiera si na linii szyi, która w tym czasie z linii wsparcia przeobra|a si w tymczasow lini oporu. Po nieudanej próbie przebicia przez kurs linii szyi mamy do czynienia z najgBbsz z dotychczasowych zni|ek, która jest ju| wyrazem odwrócenia dotychczasowego trendu zwy|kowego na zni|kowy. ZaBamanie trendu jest potwierdzone, je[li spadek po przebiciu linii szyi wynosi co najmniej wysoko[ pomidzy lini szyi a szczytem gBowy. Przyjmuje si zarazem, |e jest to minimalny zasig spadku, jaki wystpuje po wypeBnieniu tej formacji. PrzykBad wystpowania formacji gBowy i ramion: Blizniacz formacj jest formacja odwrotna - wystpujca na zakoDczenie trendu zni|kowego - okre[lana mianem odwróconej gBowy i ramion. PrzykBad wystpowania formacji odwróconej gBowy i ramion (na wykresie zaznaczono przykBadowy punkt otwarcia i zamknicia pozycji, w celu wykorzystania tej formacji do osignicia zysku): 84 Formacja podwójnego szczytu / podwójnego dna Do bardzo popularnych formacji zapowiadajcych zmian trendu, ale niestety do[ ci|kich do szybkiego rozszyfrowania, nale| formacje podwójnego szczytu lub formacje podwójnego dna, niekiedy nazywane ze wzgldu na ksztaBt - formacjami M lub formacjami W. W przypadku formacji podwójnego szczytu notowania pocztkowo silnie zwy|kuj, ale w pewnym momencie dochodzi jednak do gwaBtownej zmiany kierunku ruchu kursu. Zni|kowa korekta zabiera okoBo 50% ostatniego impulsu wzrostowego, po czym dochodzi do ponownych wzrostów, które doprowadzaj kurs w okolice poprzedniego maksimum lokalnego (niekiedy zatrzymuje si na nieco ni|szym poziomie). Po tym wzro[cie znowu jednak dochodzi do nagBego zaBamania si trendu zwy|kowego w wyniku którego kurs gwaBtownie spada, ale nie koDczy si na poziomie poprzedniej zni|ki, a kontynuuje spadek, dochodzc do poziomu z pocztkowego okresu ksztaBtowania si formacji podwójnego szczytu. Po zrealizowaniu si tej formacji do tego punktu, mo|na uzna, |e nastpiBa zmiana trendu wzrostowego na spadkowy. PrzykBad wystpowania formacji podwójnego szczytu: Oczywi[cie formacja podwójnego dna (W) jest lustrzanym odbiciem formacji podwójnego szczytu i zapowiada zmian trendu zni|kujcego na zwy|kujcy. Powy|sze formacje wystpuj równie| w wariancie z horyzontaln "platform", która tworzy si mniej wicej w poBowie formowania si prawego ramienia w ostatnim stadium 85 ruchu kursu. W wikszo[ci jednak oznacza to tylko chwilowy postój notowaD, po czym trend wy|szego rzdu bywa zwykle kontynuowany. Formacja potrójnego szczytu / potrójnego dna Formacja potrójnego szczytu i potrójnego dna s swoj budow bardzo podobne do omówionych powy|ej formacji podwójnego szczytu / podwójnego dna, z tym |e wykres skBada si dodatkowo z jeszcze jednego nawrotu, co najlepiej wida na poni|szym wykresie. PrzykBad wystpowania formacji potrójnego szczytu: Formacja zaokrglonego szczytu / zaokrglonego dna Formacja zaokrglonego dna, zwana jest tak|e czasami równie| formacj "spodka" lub "miseczki". Gdy rozpoznamy tak formacj na wykresie, mo|na zaBo|y z pewnym prawdopodobieDstwem zakoDczenie trendu spadkowego i jego zmian na trend wzrostowy. Warto wiedzie, |e cz[ analityków rozgranicza jednak formacj "spodka" od formacji "miseczki", zauwa|ajc pewien inny stopieD "zaokrglenia" przebiegu kursu na schemacie, jednak ró|nice te s jednak na tyle nieistotne, |e mo|na je pomin. Formacja zaokrglonego dna rozpoczyna si od zni|ki kursu, który ma tendencj do umiarkowanego zmniejszania swojej dynamiki, po czym rozpoczyna si krótkotrwaBa faza trendu horyzontalnego. Etap ten koDczy si przej[ciem kursu w faz Bagodnie przy[pieszajcej zwy|ki. Czasami po drodze tego wzrostu zdarza si "postój" kursu - czyli tworzy si horyzontalna "platforma" opisana wy|ej przy formacji podwójnego szczytu / dna. Oczywi[cie formacja "spodka" wystpuje tak|e w postaci odwróconej, okre[lanej mianem formacji zaokrglonego szczytu (wierzchoBka). Oczywi[cie taka formacja zapowiada zmian trendu zwy|kowego na zni|kowy. PrzykBad wystpowania formacji zaokrglonego dna na wykresie typu kóBko i krzy|yk: 86 Formacj zaokrglonego szczytu / dna trudno wykorzysta do wyznaczania precyzyjnych punktów otwierania i zamykania pozycji, ale jednak gdy si ju| ta formacja uformuje do koDca, mo|na uzna, |e dotychczasowy trend zostaB zakoDczony. Formacja wachlarza / odwróconego wachlarza Formacja wachlarza nie jest raczej formacj sensu stricto, ale raczej wzorem wystpowania kolejnych linii trendów. Poniewa| jednak wystpowanie tych wzorów na wykresach zapowiada odwrócenie dotychczasowego trendu - mo|na potraktowa taki wzór jako rodzaj formacji zapowiadajcej wBa[nie odwrócenie trendu. W formacji wachlarza kurs pocztkowo umiarkowanie ro[nie ksztaBtujc pierwsz lini trendu w postaci linii x, która jednocze[nie stanowi pierwsz lini wsparcia. Dochodzi do jej przebicia przez zni|kujcy kurs. Spadek notowaD zatrzymuje si na poziomie linii y, która jest now tymczasow lini wsparcia, po czym dochodzi do odbicia kursu a| do linii x, która w midzyczasie przeobra|a si w lini oporu. Kurs dochodzi do niej, lecz brakuje mu siB do wyraznego przebicia tej linii. Dochodzi wic do ponownego spadku kursu, przy czym tym razem poziom linii y zostaje przebity i kurs opada gBboko poni|ej. Zatrzymuje si dopiero na poziomie linii z, która stanowi ostatni okresow lini wsparcia tej formacji. Po dotkniciu linii wsparcia nastpuje odbicie kursu, a| do poziomu linii y, która przyjmuje teraz charakter linii oporu. Pózniej dochodzi do etapu najsilniejszego spadku kursu. Dotychczasowy trend wzrostowy ju| bez |adnych "zawahaD" przeobra|a si w trend zni|kowy. Kurs przebija lini z i kontynuuje swój gBboki spadek. Ka|dorazowe przebijanie od góry do doBu poszczególnych linii: x, y, z, stanowi kolejno coraz silniejsze sygnaBy odwracania si trendu. Przebicie linii z jest ju| ostatnim momentem do zamknicia posiadanej dBugiej pozycji. Bardziej do[wiadczeni traderzy powinni umie zidentyfikowa formowanie si wzoru wachlarza odpowiednio wcze[niej i zamkn ewentualnie otwart wcze[niej dBug pozycj na jeszcze w miar korzystniejszych poziomach. 87 Formacja odwróconego wachlarza jest zwierciadlanym odbiciem wzoru wachlarza i ostrzega przed zmian trendu zni|kujcego na trend zwy|kujcy. W trakcie jej ksztaBtowania si generowane s kolejne, coraz silniejsze, sygnaBy do zamknicia posiadanej krótkiej pozycji. Linie x, y oraz z we wzorze odwróconego wachlarza s pocztkowo liniami oporu, by po przebiciu si przez nie kursu i jego powrotnym zni|kujcym ruchu do ich poziomu - zmieni swój charakter na linie wsparcia. Faza najpowa|niejszego wzrostu nastpuje po odbiciu si kursu od drugiego poziomu wsparcia w postaci linii y i trwa jeszcze dosy dBugo po przebiciu si kursu od doBu do góry ponad lini z. Formacja klina zwy|kujcego / klina zni|kujcego Formacja klina zwy|kujcego formuje si najcz[ciej pod koniec trwajcego od jakiego[ czasu trendu wzrostowego i polega na takim wahaniu si ceny, |e porusza si ona pomidzy wzajemnie sko[nymi liniami ramion, przy czym zarówno jedno i drugie ramie klina posiada charakter zwy|kujcy. Górne ramie klina to linia oporu, dolne ramie klina to z kolei linia wsparcia. Warto pamita, |e kurs wybija si z formacji klina jeszcze przed osigniciem wierzchoBka formacji, co jest zdecydowanym sygnaBem do zamknicia posiadanej wcze[niej dBugiej pozycji. PrzykBad wystpowania formacji klina zwy|kujcego w ternedzie wzrostowym: Przy trendzie zni|kowym sygnaBem koDca trendu jest uformowanie si formacji klina zni|kujcego. Analizy jego dokonuje si jak klina zwy|kujcego, ale oczywi[cie "w zwierciadlanym odbiciu". Wybicie kursu w gór z takiej formacji jest ostatnim sygnaBem do zamknicia ewentualnie posiadanej krótkiej pozycji i nie dopuszczenia w takim wypadku do powstania strat. Formacja V / odwrócone V Do formacji wskazujcych na odwrócenie trendu zaliczy tak|e mo|na tzw. formacj V i odwróconego V (okre[lane czasem mianem "ostrza"), nale| one jednak do formacji, które 88 najtrudniej zidentyfikowa na wykresach w trakcie ich formowania si. Oczywi[cie pózniej mo|na je rozpozna bez trudu, ale z reguBy jest ju| wtedy troch za pózno na zyskowne otwieranie krótkoterminowych pozycji wykorzystujcych wprost t formacj: Formacja pojedynczego dna (V) zaczyna si od nagBej i silnej zni|ki do punktu, gdzie dochodzi do równie gwaBtownej zmiany trendu zni|kowego na zwy|kowy. Formacja staje si kompletna, gdy kurs powróci do poziomu, od którego zaczB silnie spada. Z reguBy spadek jak i nastpujcy zaraz po nim wzrost trwaj w przybli|eniu podobny odcinek czasu. Formacje V czsto wystpuj z tzw. platform, majc miejsce w poBowie ruchu wzrostowego. Formacja odwróconego V (pojedynczego szczytu) jest lustrzanym odbiciem poprzedniej formacji. Formacje kontynuacji trendu Formacje kontynuacji trendu, to wzory reprezentujce okresow "pauz" - chwilowe zaBamanie - w ksztaBtowaniu si dotychczasowych tendencji, po której nastpuje kontynuacja tego samego trendu. Najpopularniejszymi formacjami kontynuacji trendu s: ·ð formacja kwadratu i prostokta, ·ð flagi, ·ð chorgiewki (proporce), ·ð kliny, ·ð romby i diamenty, ·ð trójkty. Formacje kontynuowania trendu Formacje kontynuacji trendu, to wzory reprezentujce okresow "pauz" - chwilowe zaBamanie - w ksztaBtowaniu si dotychczasowych tendencji, po której nastpuje kontynuacja tego samego trendu. Najpopularniejszymi formacjami kontynuacji trendu s: ·ð formacja kwadratu i prostokta, ·ð flagi, ·ð chorgiewki (proporce), ·ð kliny, ·ð romby i diamenty, ·ð trójkty. Formacja kwadratu i prostokta W formacjach kwadratów i prostoktów wykres kursu oscyluje pomidzy dwiema poziomymi liniami - wsparcia, czyli dolnym ramieniem formacji i oporu, czyli górnym ramieniem formacji. Je[li po okresie zdecydowanego trendu wzrostowego nastpi okres trendu horyzontalnego, po czym kolejne maksimum notowaD przekroczy wyraznie górne rami kwadratu / prostokta, to stanowi to zapowiedz kontynuacji trendu wzrostowego. 89 PrzykBad wystpowania formacji prostokta: Formacja kwadratu / prostokta zni|ki wystpuje w sytuacji odwrotnej. Po okresie silnej zni|ki notowaD dochodzi do oscylacji kursu w trendzie horyzontalnym, po czym koDcz si one przebiciem przez kurs linii wsparcia - dolnego ramienia kwadratu lub prostokta. Jest to wyrazny sygnaB, |e dotychczasowy trend spadkowy kursu bdzie najprawdopodobniej jeszcze dBugo kontynuowany. Czym si ró|ni formacja kwadratu od formacji prostokta? Jak sam ksztaBt wskazuje - po prostu dBugo[ci horyzontalnych oscylacji kursu zanim po wybiciu si zacznie on kontynuowa swój dotychczasowy trend. Im prostokt dBu|szy, tym wiksze szanse, i| wybicie z niego bdzie znaczniejsze. Warto tak|e wspomnie, |e je[li w trakcie tworzenia si formacji prostokta, wybicie z niego nastpi w przeciwnym kierunku ni| dotychczasowy trend, to [wiadczy to o zaBamaniu si tej formacji. Formacja flagi i chorgiewki Formacje flagi i chorgiewki (proporca) nale| do formacji do[ pewnych, trwaj krótkotrwale i rzadko zdarzaj si odstpstwa od ich schematów. Niestety s one do[ trudne do rozpoznania i stosunkowo rzadkie. Pojawiaj si one podczas gwaBtownych ruchów cen. Mo|na wyró|ni formacje flagi i chorgiewki zwy|kujcej - zapowiadajcej kontynuacj trendu wzrostowego, oraz odwróconej flagi i chorgiewki zni|kujcej - które zapowiadaj kontynuacj trendu zni|kowego: PrzykBad wystpowania formacji flagi: 90 Formacja klina Formacje klinów s podobne do formacji chorgiewek, z tym, |e cech, która pozwala je odró|ni jako osobn grup formacji jest wzajemna sko[no[ ich linii ramion. Górne ramiona klinów to linie oporu, dolne ramion, to linie wsparcia. W klinie spadajcym zarówno dolne, jak i górne rami klina posiada zni|kujcy charakter, a taki klin zapowiada kontynuacj trendu wzrostowego. W przypadku klina rosncego jedno i drugie rami klina posiada charakter zwy|kujcy, a taki klin zapowiada kontynuacj trendu zni|kowego. Formacja rombu i diamentu Formacje rombu i diamentu s bardzo czsto traktowane jako identyczne z powodu swego podobieDstwa do siebie, cho warto wiedzie, |e niektórzy uznaj je za odmienne formacje z powodu ró|ni ilo[ci wahaD kursu w obrbie swojego wzoru: Formacje rombu lub diamentu wystpuj rzadko i s charakterystyczne dla okresu du|ych wahaD kursu i wi|cego si z tym znacznego niezdecydowania traderów. Formacje trójktów Formacje trójktów nie s formacjami w peBni jednoznacznymi. Przyjmuje si, |e formacje trójktów w 60% zapowiadaj kontynuowanie dotychczasowego trendu, a w 40% przypadków w trakcie tworzenia tej formacji trend ulega odwróceniu na przeciwstawny. Z uwagi na te proporcje najcz[ciej trójkty zaliczane s do formacji zapowiadajcych kontynuowanie trendu. Biorc pod uwag mo|liwe ksztaBty tych formacji mo|na wyró|ni cztery rodzaje trójktów: 91 ·ð trójkt symetryczny, ·ð trójkt zwy|kujcy, ·ð trójkt zni|kujcy, ·ð trójkt odwrócony. Przy trójkcie symetrycznym, linia górnego ramienia trójkta jest zni|kujca, natomiast linia dolnego ramienia trójkta - zni|kujca. Punkt spotkania si tych linii sygnalizuje moment, w którym kurs wybija si z utworzonego trójkta i peBne uksztaBtowanie si formacji trójkta symetrycznego. PrzykBad wystpowania formacji trójkta symetrycznego: Przy wykorzystaniu formacji trójkta mo|na stara si otwiera pozycje (oczywi[cie zgodnie z trendem), wyznaczajc punkt otwarcia zaraz po wybiciu si z trójkta, a punkt zamknicia wyznaczajc w odlegBo[ci oddalonym o odlegBo[ wysoko[ci formacji: Trójkt zwy|kujcy posiada górne ramie w postaci linii horyzontalnej (linia oporu), natomiast dolne ramie trójkta jest lini zwy|kujc (linia wsparcia). Wybicie si kursu ponad lini oporu krótko przed punktem spotykania si tych linii jest cz[ciej spotykanym finaBem ksztaBtowania si tej formacji. Oznacza to kontynuacj trendu zwy|kujcego. PrzykBad wystpowania formacji trójkta zwy|kujcego: 92 Trójkt zni|kujcy stanowi odwrotno[ formacji trójkta zwy|kujcego. Dole rami trójkta zni|kujcego jest lini poziom (linia wsparcia), górne ramie za[ lini zni|kujc (linia oporu). Wybicie kursu poni|ej dolnego ramienia oznacza uksztaBtowanie si peBnego wzoru formacji trójkta zni|kujcego i kontynuacj trendu spadkowego kursu. PrzykBad wystpowania formacji trójkta zni|kujcego: Odwrócony trójkt wystpuje bardzo rzadko. SkBada si najcz[ciej jedynie z trzech szczytów i dwóch doBków. Górne ramie (linia oporu) stanowi lini zwy|kujc, dola ramie (linia wsparcia) ma charakter linii zni|kujcej. W momencie trzeciego etapu wzrostów (wewntrz trójkta) , gdy kolejne maksimum ceny znajduje si poni|ej poprzedniego wierzchoBka albo nie dochodzi do zbli|enia si kursu do górnego ramienia trójkta, to jest to zapowiedz ostatniej fazy wzoru - silnej zni|ki kursu, w wyniku którego przebija on od góry do doBu dolne rami trójkta i kontynuuje spadek: Dodatkowe elementy pomocne w analizie technicznej Przy analizie technicznej wykresów cenowych stosuje si jeszcze pewne okre[lenia odzwierciedlajce, wystpujce czasem pewne charakterystyczne zachowania kursu, jak np.: ·ð luka zwy|ki i luka zni|ki, ·ð puBapka hossy i puBapka bessy, ·ð wyspa, ·ð dzieD odwrotu. Luka zwy|ki czy zni|ki to tzw. luki cenowe wystpujce, je[li cena otwarcia jest znaczco wy|sza ni| jego najwy|sza cena z poprzedniego okresu handlu i w dalszym cigu mamy do czynienia z wyraznym trendem zwy|kowym. Luka zni|ki wystpuje w przypadku sytuacji odwrotnej, tj.. cena otwarcia jest wyraznie ni|sza ni| najni|szy kurs z poprzedniego okresu transakcyjnego i w dalszym cigu posiada tendencj do kontynuacji zni|ki: 93 Luki zwy|ki lub zni|ki na rynku Forex nie maj wikszego znaczenia, poniewa| z uwagi na cigBy charakter wystpujcych tu transakcji oraz wyjtkowo du| pBynno[ luki wystpuj niezmiernie rzadko. PuBapki hossy lub puBapki bessy powizane s najcz[ciej z poziomami oporu lub wsparcia. W czasie wystpowania puBapki hossy, kurs przebija nagle od doBu poziom oporu, by niestety równie szybko silnie zni|kowa przez caB szeroko[ kanaBu i dalej kontynuuje spadek: Jak sama nazwa wskazuje jest to sytuacja, która potrafi zaskoczy nawet najbardziej do[wiadczonych spekulantów, którzy dokonuj masowo otwierania dBugich pozycji, gdy tylko kurs przebija si ponad lini oporu - i w rezultacie ponosz czsto kolosalne straty. Jak si zabezpieczy przed tak sytuacj? Po prostu wystarczy w czasie otwierania dBugiej pozycji zabezpieczy j ustawiajc poziom "stop loss" troch poni|ej poziomu linii wsparcia: Jak wida na powy|szym rysunku, bBdnie otworzona pozycja zostaje automatycznie zamknita w chwil po przebiciu dotychczasowej linii oporu co znacznie ogranicza wielko[ straty przy wystpieniu puBapki hossy. PuBapka bessy przedstawia dokBadnie odwrotn sytuacj - wystpujc , gdy zbyt wielu inwestorów bBdnie otwiera krótkie pozycje, podczas, gdy nieoczekiwanie kurs "wpada" w silny trend wzrostowy. Wyspa, to odcinek przebiegu kursu o charakterze lokalnego wierzchoBka - ograniczony oddolnie z lewej strony: luk zwy|ki, a z prawej strony: luk zni|ki: 94 Na Forexie wzór wyspy ze wzgldu na bardzo du| pBynno[ tego rynku wystpuje niezmiernie rzadko. Mo|emy spotka tzw. dzieD odwrotu od trendu zwy|kowego (top reversal day) i tzw. dzieD odwrotu od trendu zni|kowego (bottom reversal day). W przypadku wystpowania tzw. dnia odwrotu od trendu spadkowego to taki moment, w którym kurs osignB swoje minimum z wielu dni, lecz ju| w tym samym dniu znacznie wzrasta - wybijajc si z dotychczasowego trendu w gór. Warto zwróci uwag, |e w punkcie minimum znacznie wzrastaj obroty, po czym zaraz w chwil potem wracaj do normy: DzieD odwrotu trendu spadkowego zapocztkowuje czsto dBu|ej trwajcy trend zwy|kowy. 95

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
BOSSA Zastosowanie techniki Heikin Ashi na rynku kapitałowym
Liczby Fibonacciego na rynku FOREX fr
Czy na rynku forex występują trendy cz 2
Zastosowanie techniki Heikin Ashi na rynku kapitałowym
A Pazdzior Wykorzystanie narzedzi analizy technicznej w prognozowaniu momentow zwrotnych na rynku
analiza barier na rynku pracy koszalińskim
Forex 2 Analiza techniczna PIOTR SURDEL
forex analiza techniczna (full zlotemysli pl)
Forex Analiza Techniczna (Full Zlotemysli Pl) (2)
DAYLI FOREX System Handlu Dziennego na rynku walutowym

więcej podobnych podstron