Nowa strona 1 BODY {scrollbar-3dlight-color:teal;scrollbar-arrow-color:lightsalmon;scrollbar-base-color:lightsalmon;scrollbar-darkshadow-color:lightsalmon;scrollbar-face-color:khaki;scrollbar-highlight-color:teal;scrollbar-shadow-color:teal} Tekst ujednolicony. Stan prawny na 1 listopada 2004 r. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych �ywno�ci i �ywienia Spis tre�ci. Rozdzia� 1: Przepisy og�lne (Art. 1-4) Rozdzia� 2: Wymagania dotycz�ce jako�ci zdrowotnej �ywno�ci, przestrzegania zasad higieny oraz warunki produkcji i obrotu �ywno�ci� (Art. 5-39) Rozdzia� 3: Urz�dowa kontrola �ywno�ci (Art. 40-48) Rozdzia� 4: Przepisy karne (Art. 49-52) Rozdzia� 5: Zmiany w przepisach obowi�zuj�cych, przepisy przej�ciowe i ko�cowe (Art. 53-61) Rozdzia� 1 Przepisy og�lne   Art. 1. 1. Ustawa okre�la: 1) wymagania w zakresie jako�ci zdrowotnej �ywno�ci, dozwolonych substancji dodatkowych i innych sk�adnik�w �ywno�ci oraz substancji pomagaj�cych w przetwarzaniu, 2) warunki produkcji i obrotu oraz wymagania dotycz�ce przestrzegania zasad higieny w procesie produkcji i w obrocie artyku�ami, o kt�rych mowa w pkt 1, oraz materia�ami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z �ywno�ci� w celu zapewnienia w�a�ciwej jako�ci zdrowotnej �ywno�ci, 3) zasady przeprowadzania urz�dowej kontroli �ywno�ci 2. Przepisy ustawy dotycz�ce dozwolonych substancji dodatkowych i zanieczyszcze�, wymaga� sanitarnych w zak�adach produkcyjnych, wymaga� zdrowotnych wobec os�b bior�cych udzia� w procesie produkcji i w obrocie, a tak�e przepisy dotycz�ce materia��w i wyrob�w przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci� stosuje si� r�wnie� do wyrobu i rozlewu wyrob�w winiarskich, a tak�e do wyrobu alkoholu etylowego rolniczego oraz wyrobu i rozlewu napoj�w spirytusowych. Art. 2. Ustawy nie stosuje si� do: 1) �rodk�w spo�ywczych produkowanych, przechowywanych, spo�ywanych i u�ywanych wy��cznie we w�asnym gospodarstwie domowym do zaspokajania potrzeb tego gospodarstwa lub przywo�onych w tym celu z zagranicy, 2) artyku��w przeznaczonych do rozpoznawania, zapobiegania lub leczenia chor�b, uznanych, na podstawie odr�bnych przepis�w, za produkty lecznicze lub wyroby medyczne, 3) tytoniu i wyrob�w tytoniowych. Art. 3. 1. U�yte w ustawie okre�lenia oznaczaj�: 1) �ywno�� (�rodek spo�ywczy) - ka�d� substancj� lub produkt przetworzony, cz�ciowo przetworzony lub nieprzetworzony, przeznaczony do spo�ycia przez ludzi, w tym napoje, gumy do �ucia, wod� oraz sk�adniki �ywno�ci celowo dodawane do �ywno�ci w procesie produkcji; �ywno�� nie obejmuje �rodk�w �ywienia zwierz�t, �ywych zwierz�t, je�eli nie s� wprowadzone do obrotu jako �ywno�� przeznaczona bezpo�rednio dla konsumenta, ro�lin przed zbiorem, produkt�w leczniczych, kosmetyk�w, tytoniu i wyrob�w tytoniowych, �rodk�w odurzaj�cych i substancji psychotropowych oraz zanieczyszcze�, 2) skre�lony 3) dozwolone substancje dodatkowe - substancje niespo�ywane odr�bnie jako �ywno��, nieb�d�ce typowymi sk�adnikami �ywno�ci, posiadaj�ce warto�� od�ywcz� lub jej nieposiadaj�ce, kt�rych celowe u�ycie technologiczne w procesie produkcji, przetwarzania, przygotowywania, pakowania, przewozu i przechowywania spowoduje zamierzone lub spodziewane rezultaty w �rodku spo�ywczym albo w p�produktach b�d�cych jego komponentami; dozwolone substancje dodatkowe mog� sta� si� bezpo�rednio lub po�rednio sk�adnikami �ywno�ci lub w inny spos�b oddzia�ywa� na jej cechy charakterystyczne, z wy��czeniem substancji dodawanych w celu zachowania lub poprawienia warto�ci od�ywczej; dozwolone substancje dodatkowe mog� by� stosowane tylko wtedy, kiedy ich u�ycie jest technologicznie uzasadnione i nie stwarza zagro�enia dla zdrowia lub �ycia cz�owieka, 4) suplementy diety - �rodki spo�ywcze, kt�rych celem jest uzupe�nienie normalnej diety, b�d�ce skoncentrowanym �r�d�em witamin lub sk�adnik�w mineralnych lub innych substancji wykazuj�cych efekt od�ywczy lub inny fizjologiczny, pojedynczych lub z�o�onych, wprowadzanych do obrotu w formie umo�liwiaj�cej dawkowanie, w postaci: kapsu�ek, tabletek, dra�etek i w innych podobnych postaciach, saszetek z proszkiem, ampu�ek z p�ynem, butelek z kroplomierzem i w innych podobnych postaciach p�yn�w i proszk�w przeznaczonych do spo�ywania w ma�ych odmierzonych ilo�ciach jednostkowych, 5) o�wiadczenie �ywieniowe - ka�d� informacj�, w tym reklamow�, kt�ra stwierdza, sugeruje albo daje do zrozumienia, �e �rodek spo�ywczy posiada szczeg�lne w�a�ciwo�ci od�ywcze, 6) substancje pomagaj�ce w przetwarzaniu - substancje, kt�re nie s� same spo�ywane jako sk�adniki �ywno�ci, celowo stosowane w przetwarzaniu surowc�w, �ywno�ci lub ich sk�adnik�w dla osi�gni�cia zamierzonego celu technologicznego w procesie produkcji, kt�re mog� spowodowa� niezamierzone, lecz technicznie nieuniknione wyst�powanie ich pozosta�o�ci lub ich pochodnych w produkcie ko�cowym, kt�re nie zagra�aj� zdrowiu oraz nie wywieraj� wp�ywu technologicznego na gotowy produkt, 7) zanieczyszczenie - ka�d� substancj�, kt�ra nie jest celowo dodawana do �ywno�ci, a jest w niej obecna w nast�pstwie procesu produkcji, w��czaj�c w to poszczeg�lne etapy uprawy ro�lin, chowu i hodowli zwierz�t oraz ich leczenia, a tak�e wytwarzania, przetwarzania, przygotowywania �ywno�ci, uzdatniania, pakowania, transportu lub przechowywania, albo jest nast�pstwem zanieczyszczenia �rodowiska; definicja ta nie obejmuje takich substancji obcych, jak fragmenty owad�w, sier�� zwierz�t, 8) produkcja �rodk�w spo�ywczych - dzia�ania, kt�rych celem jest uzyskanie �rodk�w spo�ywczych, obejmuj�ce przygotowywanie surowc�w do przerobu, ich przechowywanie, poddawanie procesom technologicznym, pakowanie i znakowanie oraz inne przygotowywanie do obrotu, a tak�e przechowywanie wyrob�w gotowych do czasu wprowadzenia ich do obrotu oraz przygotowywanie w zak�adach �ywienia zbiorowego lub w innych zak�adach potraw, napoj�w lub wyrob�w garma�eryjnych, 9) obr�t �ywno�ci� - wszelkie formy dysponowania �ywno�ci�, odp�atne lub nieodp�atne, maj�ce na celu dostarczenie �ywno�ci konsumentom, w tym sprzeda� hurtow� lub detaliczn�, przechowywanie i przew�z, 10) zak�ad - miejsce wykonywania dzia�alno�ci w zakresie produkcji lub obrotu �ywno�ci�, na wszystkich lub wybranych etapach tej dzia�alno�ci, pocz�wszy od przygotowania do wprowadzenia do obrotu gotowych produkt�w pierwotnych a� do oferowania do sprzeda�y lub dostarczania �ywno�ci ko�cowemu konsumentowi, odp�atnie lub nieodp�atnie, 10a) zak�ad �ywienia zbiorowego - miejsce prowadzenia dzia�alno�ci w zakresie zorganizowanego �ywienia konsument�w, 11) zak�ad �ywienia zbiorowego typu zamkni�tego - miejsce prowadzenia dzia�alno�ci w zakresie zorganizowanego �ywienia w szczeg�lno�ci w szpitalach, zak�adach opieku�czo-wychowawczych, ��obkach, przedszkolach, szko�ach, internatach, zak�adach pracy, okre�lonych grup konsument�w, z wy��czeniem �ywienia w samolotach i innych �rodkach przewozu, 12) system analizy zagro�e� i krytycznych punkt�w kontroli, zwany dalej "systemem HACCP" - post�powanie maj�ce na celu zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci poprzez identyfikacj� i oszacowanie skali zagro�e� z punktu widzenia jako�ci zdrowotnej �ywno�ci oraz ryzyka wyst�pienia zagro�e� podczas przebiegu wszystkich etap�w procesu produkcji i obrotu �ywno�ci�; system ten ma r�wnie� na celu okre�lenie metod ograniczania zagro�e� oraz ustalenie dzia�a� naprawczych, 13) jako�� zdrowotna �ywno�ci - og� cech i kryteri�w, przy pomocy kt�rych charakteryzuje si� �ywno�� pod wzgl�dem warto�ci od�ywczej, jako�ci organoleptycznej oraz bezpiecze�stwa dla zdrowia konsumenta, 14) jako�� organoleptyczna �ywno�ci - zesp� cech obejmuj�cych smak, zapach, wygl�d, barw� i konsystencj�, kt�re mo�na wyodr�bni� i oceni� przy pomocy zmys��w cz�owieka, 15) bezpiecze�stwo �ywno�ci - og� warunk�w, kt�re musz� by� spe�nione, i dzia�a�, kt�re musz� by� podejmowane na wszystkich etapach produkcji i obrotu �ywno�ci� oraz �rodkami �ywienia zwierz�t gospodarskich w celu zapewnienia zdrowia i �ycia cz�owieka, 16) �rodki spo�ywcze specjalnego przeznaczenia �ywieniowego - �rodki spo�ywcze, kt�re ze wzgl�du na specjalny sk�ad lub spos�b przygotowania wyra�nie r�ni� si� od �rodk�w spo�ywczych powszechnie spo�ywanych i zgodnie z deklaracj� zamieszczon� na etykiecie s� wprowadzane do obrotu z przeznaczeniem do zaspokajania szczeg�lnych potrzeb �ywieniowych: a) os�b, kt�rych procesy trawienia i metabolizmu s� zachwiane lub os�b, kt�re ze wzgl�du na specjalny stan fizjologiczny mog� odnie�� szczeg�lne korzy�ci z kontrolowanego spo�ycia okre�lonych substancji zawartych w �ywno�ci; �rodki te mog� by� okre�lane jako "dietetyczne", albo b) zdrowych niemowl�t i ma�ych dzieci, 17) preparat do pocz�tkowego �ywienia niemowl�t - �rodek spo�ywczy specjalnego przeznaczenia �ywieniowego stosowany w �ywieniu niemowl�t, pokrywaj�cy ca�kowite zapotrzebowanie �ywieniowe przez pierwsze cztery do sze�ciu miesi�cy �ycia, 18) preparat do dalszego �ywienia niemowl�t - �rodek spo�ywczy specjalnego przeznaczenia �ywieniowego stanowi�cy podstawowy p�ynny sk�adnik stopniowo r�nicuj�cej si� diety, stosowany w �ywieniu niemowl�t powy�ej czwartego miesi�ca �ycia, 19) skre�lony, 20) �rodek spo�ywczy o niew�a�ciwej jako�ci zdrowotnej - �rodek spo�ywczy, kt�ry nie odpowiada obowi�zuj�cym wymaganiom w zakresie warunk�w zdrowotnych �ywno�ci i �ywienia, 21) �rodek spo�ywczy szkodliwy dla zdrowia lub �ycia cz�owieka - �rodek spo�ywczy, kt�rego spo�ycie mo�e spowodowa� negatywne skutki dla zdrowia lub �ycia cz�owieka, je�eli zawiera drobnoustroje chorobotw�rcze lub zanieczyszczenia pochodz�ce z mikroorganizm�w lub powsta�e w wyniku ich obecno�ci w ilo�ci mog�cej stanowi� zagro�enie dla zdrowia lub �ycia cz�owieka lub zawiera inne substancje toksyczne niezale�nie od ich pochodzenia, 22) �rodek spo�ywczy zepsuty - �rodek spo�ywczy, kt�rego sk�ad lub w�a�ciwo�ci uleg�y zmianom wskutek nieprawid�owo�ci zaistnia�ych w procesie technologicznym lub pod wp�ywem dzia�a� czynnik�w naturalnych, takich jak: wilgotno��, czas, temperatura lub �wiat�o, albo wskutek obecno�ci mikroorganizm�w lub paso�yt�w, powoduj�c jego nieprzydatno�� do spo�ycia zgodnie z przeznaczeniem, 23) data minimalnej trwa�o�ci - dat�, do kt�rej prawid�owo przechowywany lub transportowany �rodek spo�ywczy zachowuje pe�ne w�a�ciwo�ci fizyczne, chemiczne, mikrobiologiczne i organoleptyczne, 24) termin przydatno�ci do spo�ycia - termin, po up�ywie kt�rego �rodek spo�ywczy traci przydatno�� do spo�ycia; termin ten jest stosowany do oznaczania �rodk�w spo�ywczych nietrwa�ych mikrobiologicznie, �atwo psuj�cych si�; data powinna by� poprzedzona okre�leniem "nale�y spo�y� do:", 25) �rodek spo�ywczy zafa�szowany - �rodek spo�ywczy, kt�rego sk�ad lub inne w�a�ciwo�ci zosta�y zmienione, a nabywca nie zosta� o tym poinformowany w spos�b okre�lony w art. 24, albo �rodek spo�ywczy, w kt�rym zosta�y wprowadzone zmiany maj�ce na celu ukrycie jego rzeczywistego sk�adu lub innych w�a�ciwo�ci; �rodek spo�ywczy jest �rodkiem spo�ywczym zafa�szowanym, je�eli: a) dodano do niego substancje zmieniaj�ce jego sk�ad i obni�aj�ce jego warto�� od�ywcz�, b) odj�to lub zmniejszono zawarto�� jednego lub kilku sk�adnik�w decyduj�cych o warto�ci od�ywczej lub innej w�a�ciwo�ci �rodka spo�ywczego maj�cego wp�yw na jego jako�� zdrowotn�, c) dokonano zabieg�w, kt�re ukry�y rzeczywisty jego sk�ad lub nada�y mu wygl�d �rodka spo�ywczego o nale�ytej jako�ci, d) podano niezgodnie z prawd� jego nazw�, sk�ad, dat� lub miejsce produkcji, termin przydatno�ci do spo�ycia lub dat� minimalnej trwa�o�ci albo w inny spos�b nieprawid�owo go oznakowano, 26) nowa �ywno�� - substancje lub ich mieszaniny, kt�re dotychczas nie by�y w znacznym stopniu wykorzystywane do �ywienia ludzi, w tym �rodki spo�ywcze lub ich sk�adniki: a) zawieraj�ce lub sk�adaj�ce si� z organizm�w genetycznie zmodyfikowanych okre�lonych w odr�bnych przepisach, b) otrzymane z organizm�w, o kt�rych mowa w lit. a), ale ich niezawieraj�ce, c) o nowej lub celowo zmodyfikowanej podstawowej strukturze molekularnej, d) wyizolowane z mikroorganizm�w, grzyb�w lub wodorost�w lub sk�adaj�ce si� z nich, e) sk�adaj�ce si� z ro�lin lub uzyskane z ro�lin lub ze zwierz�t, z wyj�tkiem �ywno�ci i sk�adnik�w �ywno�ci otrzymanych przy zastosowaniu tradycyjnych metod rozmna�ania lub hodowli, z udokumentowanym bezpiecznym stosowaniem w celu �ywienia ludzi, f) poddane procesowi technologicznemu niestosowanemu dotychczas, powoduj�cemu istotne zmiany ich sk�adu lub struktury, kt�ry wp�ywa na warto�� od�ywcz�, metabolizm i zawarto�� niepo��danych substancji, 27) (uchylony) 28) materia�y i wyroby przeznaczone do kontaktu z �ywno�ci� - materia�y i wyroby okre�lone w przepisach o materia�ach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci�, 29) urz�dowa kontrola �ywno�ci - kontrol� zgodno�ci �rodk�w spo�ywczych, substancji pomagaj�cych w przetwarzaniu, dozwolonych substancji dodatkowych, substancji wzbogacaj�cych i innych sk�adnik�w �ywno�ci przeznaczonych do produkcji �ywno�ci oraz materia��w i wyrob�w przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci� z obowi�zuj�cymi wymaganiami w zakresie warunk�w zdrowotnych �ywno�ci i �ywienia, w tym znakowania �ywno�ci, oraz warunk�w sanitarno- higienicznych produkcji i obrotu �ywno�ci�, przeprowadzan� przez organy Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej i Inspekcji Weterynaryjnej oraz inne uprawnione organy w ramach ich kompetencji w celu zapewnienia bezpiecze�stwa �ywno�ci, 30) laboratorium referencyjne - laboratorium odwo�awcze uprawnione przez ministra w�a�ciwego do spraw zdrowia, na podstawie przepis�w o systemie oceny zgodno�ci i akredytacji, stosuj�ce, w zakresie oceny jako�ci zdrowotnej �ywno�ci, wiarygodne metody bada� potwierdzone w systemie bada� mi�dzylaboratoryjnych, 31) �ywno�� przeznaczona bezpo�rednio dla konsumenta - �ywno�� znajduj�c� si� w obrocie w postaci gotowej do spo�ycia lub u�ywania przez konsument�w, nieprzeznaczon� do produkcji �ywno�ci, 32) sk�adnik �ywno�ci - ka�d� substancj� wyst�puj�c� w �ywno�ci, w��czaj�c w to dozwolone substancje dodatkowe, u�yt� przy wytwarzaniu lub przygotowywaniu �rodk�w spo�ywczych i nadal wyst�puj�c� w gotowym produkcie, nawet je�li jest ona w zmienionej formie, 33) dobra praktyka higieniczna (GHP) - dzia�ania, kt�re musz� by� podj�te, i warunki higieniczne, kt�re musz� by� spe�niane i kontrolowane na wszystkich etapach produkcji lub obrotu, aby zapewni� bezpiecze�stwo �ywno�ci, 34) dobra praktyka produkcyjna (GMP) - dzia�ania, kt�re musz� by� podj�te, i warunki, kt�re musz� by� spe�niane, aby produkcja �ywno�ci oraz materia��w i wyrob�w przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci� odbywa�y si� w spos�b zapewniaj�cy w�a�ciw� jako�� zdrowotn� �ywno�ci, zgodnie z przeznaczeniem, 35) prezentacja �rodka spo�ywczego - przedstawianie tego �rodka konsumentom, z uwzgl�dnieniem wygl�du, kszta�tu, sposobu opakowania i zastosowanych materia��w opakowaniowych, 36) produkcja pierwotna - produkcj�, ch�w lub upraw� produkt�w pierwotnych, w��cznie ze zbieraniem plon�w, �owiectwem, �owieniem ryb, udojem mleka oraz wszystkimi etapami produkcji zwierz�cej przed ubojem, a tak�e zbiorem ro�lin rosn�cych w warunkach naturalnych, 37) produkty pierwotne - produkty gleby, w tym ro�liny rosn�ce w warunkach naturalnych, uprawy ro�lin, chowu zwierz�t, �owiectwa, rybo��wstwa morskiego i rybactwa �r�dl�dowego, 38) pozosta�o�� chemicznego �rodka ochrony ro�lin - substancj� aktywn� chemicznego �rodka ochrony ro�lin, jej metabolity, produkty rozpadu lub produkty reakcji z innymi zwi�zkami, 39) monitoring - system powtarzanych obserwacji, pomiar�w i opracowa� do okre�lonego celu przeprowadzanych na reprezentatywnych pr�bkach poszczeg�lnych �rodk�w spo�ywczych lub racji pokarmowych, 40) ryzyko - niebezpiecze�stwo zaistnienia negatywnych skutk�w dla zdrowia cz�owieka oraz dotkliwo�� takich skutk�w b�d�cych nast�pstwem zagro�enia pochodz�cego od �ywno�ci lub �rodk�w �ywienia zwierz�t, 41) analiza ryzyka - post�powanie sk�adaj�ce si� z trzech powi�zanych ze sob� element�w obejmuj�cych ocen� ryzyka, zarz�dzanie ryzykiem i informowanie o ryzyku, 42) ocena ryzyka - wsparty naukowo proces sk�adaj�cy si� z czterech etap�w obejmuj�cych identyfikacj� zagro�enia, charakterystyk� niebezpiecze�stwa, ocen� nara�enia oraz charakterystyk� ryzyka, 43) zarz�dzanie ryzykiem - post�powanie organ�w administracji publicznej w�a�ciwych w sprawach bezpiecze�stwa �ywno�ci ustalaj�ce sposoby zapobiegania ryzyku i kontroli ryzyka, na podstawie oceny ryzyka oraz obowi�zuj�cych wymog�w w zakresie bezpiecze�stwa �ywno�ci, 44) informowanie o ryzyku - wymian� informacji i opinii, podczas analizy ryzyka, dotycz�c� zagro�e� i ryzyka oraz czynnik�w zwi�zanych z ryzykiem, pomi�dzy oceniaj�cymi ryzyko, zarz�dzaj�cymi ryzykiem, konsumentami, przedsi�biorcami produkuj�cymi lub wprowadzaj�cymi �ywno�� lub �rodki �ywienia zwierz�t do obrotu oraz �rodowiskiem naukowym i innymi zainteresowanymi podmiotami, uwzgl�dniaj�c� wyja�nienie wniosk�w z oceny ryzyka i uzasadnienie podj�tych decyzji w zakresie zarz�dzania ryzykiem, 45) zagro�enie - czynniki biologiczne, chemiczne lub fizyczne wyst�puj�ce w �ywno�ci lub �rodkach �ywienia zwierz�t albo stan �ywno�ci lub �rodk�w �ywienia zwierz�t mog�ce spowodowa� negatywne skutki dla zdrowia cz�owieka, 46) system wczesnego ostrzegania o niebezpiecznych produktach �ywno�ciowych i �rodkach �ywienia zwierz�t, zwany dalej "systemem RASFF" - post�powanie organ�w urz�dowej kontroli �ywno�ci i innych podmiot�w realizuj�cych zadania z zakresu bezpiecze�stwa �ywno�ci, dotycz�ce powiadamiania organ�w administracji rz�dowej oraz Komisji Europejskiej i Europejskiego Urz�du do Spraw Bezpiecze�stwa �ywno�ci o bezpo�rednim lub po�rednim niebezpiecze�stwie gro��cym �yciu lub zdrowiu ludzi ze strony �ywno�ci lub �rodk�w �ywienia zwierz�t. 2. Przepisy ust. 1 pkt 7-10, 12-15, 20-22 i 25 stosuje si� odpowiednio do substancji pomagaj�cych w przetwarzaniu, dozwolonych substancji dodatkowych lub innych sk�adnik�w �ywno�ci. Art. 4. Do post�powania przeprowadzanego przez organy urz�dowej kontroli �ywno�ci maj� zastosowanie przepisy Kodeksu post�powania administracyjnego, je�eli przepisy ustawy nie stanowi� inaczej. Rozdzia� 2 Wymagania dotycz�ce jako�ci zdrowotnej �ywno�ci, przestrzegania zasad higieny oraz warunki produkcji i obrotu �ywno�ci�   Art. 5. 1. �rodki spo�ywcze, dozwolone substancje dodatkowe i inne sk�adniki �ywno�ci oraz substancje pomagaj�ce w przetwarzaniu nie mog� by� szkodliwe dla zdrowia lub �ycia cz�owieka, zepsute ani zafa�szowane oraz narusza� warunk�w okre�lonych w ustawie 2. Odpowiedzialno�� za szkod� wyrz�dzon� przez �ywno�� lub substancje pomagaj�ce w przetwarzaniu, o kt�rych mowa w ust. 1, o niew�a�ciwej jako�ci zdrowotnej, a w szczeg�lno�ci szkodliwe dla zdrowia, zepsute lub zafa�szowane okre�laj� przepisy Kodeksu cywilnego 3. Przedsi�biorcy produkuj�cy �ywno�� lub wprowadzaj�cy j� do obrotu s� obowi�zani do prowadzenia i przechowywania dokumentacji lub innych danych, na podstawie kt�rych b�dzie mo�liwa identyfikacja podmiot�w, kt�re dostarczy�y surowce, �rodki spo�ywcze, dozwolone substancje dodatkowe lub inne sk�adniki �ywno�ci, substancje pomagaj�ce w przetwarzaniu lub materia�y i wyroby przeznaczone do kontaktu z �ywno�ci� w celu u�ycia ich w produkcji �ywno�ci lub gotowe �rodki spo�ywcze w celu wprowadzenia do obrotu. Art. 6. 1. Zakazuje si� wykorzystywania do �ywienia ludzi lub do produkcji innych �rodk�w spo�ywczych produkt�w pochodz�cych od zwierz�t lub ze zwierz�t, kt�rym podawano substancje o dzia�aniu hormonalnym, tyreostatycznym i beta-agonistycznym. 2. Zakaz nie dotyczy produkt�w pochodz�cych od zwierz�t lub ze zwierz�t, kt�rym podawano substancje wymienione w ust. 1 w celu leczniczym lub zootechnicznym zgodnie z warunkami, o kt�rych mowa w art. 7, z zastrze�eniem ust. 3. 3. Produkty pochodz�ce od zwierz�t lub ze zwierz�t, kt�rym podawano hormony i inne substancje, o kt�rych mowa w ust. 1, nie mog� by� przeznaczone do produkcji �rodk�w spo�ywczych specjalnego przeznaczenia �ywieniowego. Art. 7. 1. Zakazuje si� wykorzystywania do �ywienia ludzi oraz do produkcji �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych i innych sk�adnik�w �ywno�ci, produkt�w pochodz�cych z ro�lin, ze zwierz�t lub od zwierz�t, kt�re zawieraj� pozosta�o�ci zanieczyszcze� chemicznych, biologicznych, produkt�w leczniczych, a tak�e ska�e� promieniotw�rczych w ilo�ciach przekraczaj�cych najwy�sze dopuszczalne poziomy. 2. Minister w�a�ciwy do spraw rolnictwa w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, najwy�sze dopuszczalne poziomy pozosta�o�ci zanieczyszcze� chemicznych, biologicznych, produkt�w leczniczych, dodatk�w paszowych, a tak�e ska�e� promieniotw�rczych w ro�linach, u zwierz�t, w tkankach lub narz�dach zwierz�t po uboju i w �rodkach spo�ywczych pochodzenia ro�linnego lub zwierz�cego, maj�c na wzgl�dzie wyniki bada� naukowych i potrzeb� zapewnienia ochrony zdrowia lub �ycia cz�owieka. Art. 8. 1. Napromienianie promieniowaniem jonizuj�cym �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych lub innych sk�adnik�w �ywno�ci jest dopuszczalne, je�eli nie stanowi zagro�enia dla zdrowia lub �ycia cz�owieka i jest uzasadnione technologicznie. 2. Napromienianie nie mo�e: 1) zast�powa� prawid�owych warunk�w sanitarnych oraz zasad przestrzegania higieny w procesie produkcji �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych oraz innych sk�adnik�w �ywno�ci, 2) by� stosowane do �ywno�ci zawieraj�cej substancje chemiczne s�u��ce do konserwacji i stabilizacji �ywno�ci. 2a. G��wny Inspektor Sanitarny wydaje, w drodze decyzji, upowa�nienia do napromieniania �ywno�ci podmiotom, kt�re posiadaj� urz�dzenia i aparatur� umo�liwiaj�ce spe�nienie wymaga� w zakresie bezpiecze�stwa �ywno�ci oraz wymaga� okre�lonych w ust. 2. 2b. W przypadku stwierdzenia, �e upowa�niony podmiot nie przestrzega wymaga�, o kt�rych mowa w ust. 2a, G��wny Inspektor Sanitarny cofa, w drodze decyzji, upowa�nienie do napromieniania �ywno�ci. 3. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, warunki napromieniania �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych lub innych sk�adnik�w �ywno�ci, kt�re mog� by� poddane dzia�aniu promieniowania jonizuj�cego, ich wykazy, maksymalne dawki napromieniania oraz wymagania w zakresie znakowania i wprowadzania do obrotu, maj�c na wzgl�dzie ust. 1 i 2 oraz zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci. Art. 9. 1. �rodki spo�ywcze i dozwolone substancje dodatkowe nie mog� by� u�ywane do produkcji �rodk�w spo�ywczych oraz wprowadzane do obrotu, je�eli zawieraj� dozwolone substancje dodatkowe, zanieczyszczenia lub pozosta�o�ci chemicznych �rodk�w ochrony ro�lin w ilo�ciach szkodliwych dla zdrowia lub �ycia cz�owieka lub powoduj� zmiany organoleptyczne tych �rodk�w w stopniu uniemo�liwiaj�cym ich spo�ycie lub u�ycie. 2. Przepis ust. 1 stosuje si� r�wnie�, gdy dozwolone substancje dodatkowe, zanieczyszczenia lub pozosta�o�ci chemicznych �rodk�w ochrony ro�lin znajduj� si� na powierzchni �rodk�w spo�ywczych. 3. �rodki spo�ywcze i dozwolone substancje dodatkowe, po usuni�ciu do dopuszczalnych poziom�w dozwolonych substancji dodatkowych oraz zanieczyszcze�, o kt�rych mowa w ust. 1 i 2, mog� by� u�ywane do produkcji innych �rodk�w spo�ywczych oraz wprowadzane do obrotu, je�eli organ sprawuj�cy nadz�r nad jako�ci� zdrowotn� tych artyku��w stwierdzi, w drodze decyzji, ich przydatno�� do spo�ycia lub u�ywania. 4. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia: 1) dozwolone substancje dodatkowe i substancje pomagaj�ce w przetwarzaniu oraz warunki ich stosowania, a tak�e zakres informacji podawanych na opakowaniach nieprzeznaczonych bezpo�rednio dla konsumenta, 2) specyfikacje i kryteria czysto�ci, wymagania dotycz�ce pobierania pr�bek i metod analitycznych stosowanych w trakcie urz�dowej kontroli �ywno�ci do oznaczania parametr�w w�a�ciwych dla poszczeg�lnych dozwolonych substancji dodatkowych, poszczeg�lnych substancji pomagaj�cych w przetwarzaniu oraz zawarto�ci zanieczyszcze�, 3) substancje wzbogacaj�ce dodawane do �ywno�ci oraz suplementy diety i warunki ich stosowania - maj�c na wzgl�dzie zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci. 4a. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw rolnictwa okre�li, w drodze rozporz�dzenia, maksymalne poziomy zanieczyszcze� chemicznych i biologicznych, kt�re mog� znajdowa� si� w �ywno�ci, sk�adnikach �ywno�ci, dozwolonych substancjach dodatkowych, substancjach pomagaj�cych w przetwarzaniu albo na powierzchni �ywno�ci, maj�c na wzgl�dzie zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci. 5. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, najwy�sze dopuszczalne poziomy pozosta�o�ci chemicznych �rodk�w ochrony ro�lin, kt�re mog� znajdowa� si� w �rodkach spo�ywczych lub na ich powierzchni, maj�c na wzgl�dzie ust. 1, a tak�e zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci oraz jednolite wymagania w tym zakresie obowi�zuj�ce w Unii Europejskiej. 6. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia: 1) spos�b pobierania pr�bek �ywno�ci w celu oznaczania pozosta�o�ci chemicznych �rodk�w ochrony ro�lin, o kt�rych mowa w ust. 1, w ramach urz�dowej kontroli �ywno�ci i monitoringu, w tym wielko�� i ilo�� pobieranych pr�bek, rodzaje pr�bek, poj�cia stosowane przy pobieraniu pr�bek, 2) procedury stosowane przy pobieraniu pr�bek, 3) spos�b transportu i przechowywania pr�bek przed przyst�pieniem do analizy - maj�c na wzgl�dzie zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci oraz jednolite wymagania w tym zakresie obowi�zuj�ce w Unii Europejskiej 7. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia: 1) dopuszczalne poziomy dioksyn i polichlorowanych bifenyli o dzia�aniu podobnym do dioksyn, w tym najwy�sze dopuszczalne pozosta�o�ci kongener�w polichlorowanych bifenyli w �ywno�ci pochodzenia zwierz�cego oraz w olejach ro�linnych, wymagania dotycz�ce pobierania pr�bek �ywno�ci do bada�, 2) minimalne wymagania dotycz�ce metod analitycznych w ramach urz�dowej kontroli �ywno�ci i spos�b analizy otrzymanych wynik�w bada� - maj�c na wzgl�dzie zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci oraz wymagania w tym zakresie obowi�zuj�ce w Unii Europejskiej. 8. W przypadku pojawienia si� nowych dotychczas nieokre�lonych zagro�e� wp�ywaj�cych na bezpiecze�stwo �ywno�ci, minister w�a�ciwy do spraw zdrowia mo�e okre�li�, w drodze rozporz�dzenia, szczeg�owe wymagania dotycz�ce metod ich badania oraz szczeg�owe wymagania w zakresie jako�ci zdrowotnej �ywno�ci, maj�c na wzgl�dzie ochron� zdrowia lub �ycia cz�owieka oraz wymagania w tym zakresie obowi�zuj�ce w Unii Europejskiej. Art. 9a. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia: 1) szczeg�owe wymagania, jakie powinny spe�nia� naturalne wody mineralne, naturalne wody �r�dlane i wody sto�owe, 2) wzorcowy zakres bada� i spos�b przeprowadzania kwalifikacji, 3) szczeg�lne wymagania dotycz�ce znakowania naturalnych w�d mineralnych, 4) szczeg�owe warunki sanitarne i wymagania w zakresie przestrzegania zasad higieny w procesie produkcji lub w obrocie tymi wodami - maj�c na wzgl�dzie zapewnienie bezpiecze�stwa tej �ywno�ci oraz wymagania w tym zakresie obowi�zuj�ce w Unii Europejskiej. Art. 10. 1. �rodki spo�ywcze specjalnego przeznaczenia �ywieniowego oraz suplementy diety s� produkowane w zak�adach przeznaczonych do ich produkcji lub na przystosowanych do tego liniach technologicznych zak�ad�w produkuj�cych r�wnie� inne �rodki spo�ywcze, lub w zak�adach prowadz�cych dzia�alno�� gospodarcz� w zakresie wytwarzania produkt�w leczniczych na zasadach okre�lonych w przepisach Prawa farmaceutycznego. 2. Reklama i promocja preparat�w do pocz�tkowego �ywienia niemowl�t i przedmiot�w s�u��cych do karmienia niemowl�t nie mog� przekazywa� informacji, �e karmienie preparatami do pocz�tkowego �ywienia niemowl�t jest r�wnowa�ne lub lepsze od karmienia naturalnego, oraz nie mog� by� prowadzone w zak�adach opieki zdrowotnej, w obrocie tymi artyku�ami, a tak�e w �rodkach masowego przekazu, z wyj�tkiem publikacji naukowych lub popularnonaukowych upowszechniaj�cych wiedz� z zakresu opieki nad dzieckiem. 3. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia: 1) grupy �rodk�w spo�ywczych specjalnego przeznaczenia �ywieniowego, szczeg�owe wymagania, jakie powinny spe�nia� te �rodki, oraz spos�b i formy reklamy i informacji, 2) szczeg�owe wymagania dla preparat�w do pocz�tkowego �ywienia niemowl�t i przedmiot�w s�u��cych do karmienia niemowl�t, w zakresie sposobu i formy reklamy i przekazywania informacji, a w szczeg�lno�ci: a) niezb�dne dane, jakie reklama ma zawiera�, informacje, kt�rych reklama nie mo�e przekazywa�, b) spos�b przekazywania informacji, c) spos�b znakowania - maj�c na wzgl�dzie propagowanie karmienia naturalnego niemowl�t, szczeg�lne przeznaczenie tych �rodk�w, potrzeb� zapewnienia ochrony zdrowia cz�owieka oraz jednolite wymagania w tym zakresie obowi�zuj�ce w Unii Europejskiej. 4. (uchylony) Art. 11. 1. Nowa �ywno�� nie mo�e: 1) stanowi� zagro�enia dla zdrowia lub �ycia cz�owieka oraz �rodowiska, 2) r�ni� si� od �ywno�ci lub sk�adnik�w �ywno�ci, kt�re ma zast�pi�, w stopniu powoduj�cym, �e jej u�ycie lub spo�ycie by�oby niekorzystne ze wzgl�d�w zdrowotnych lub �ywieniowych. 1a. Przepisy art. 24 stosuje si� do znakowania nowej �ywno�ci, z zastrze�eniem ust. 2-4. 2. Na etykietach nowej �ywno�ci sk�adaj�cej si� z organizm�w genetycznie zmodyfikowanych, zawieraj�cej bia�ka lub DNA z tych organizm�w, oraz w towarzysz�cych jej dokumentach nale�y umieszcza� informacj�: "ten produkt zawiera organizmy genetycznie zmodyfikowane". 3. Sk�adniki �ywno�ci genetycznie zmodyfikowane, zawieraj�ce bia�ka lub DNA z organizm�w genetycznie zmodyfikowanych, powinny by� znakowane informacj�: "genetycznie zmodyfikowany". 4. Obowi�zek znakowania nowej �ywno�ci w spos�b okre�lony w ust. 2 i 3 nie dotyczy nowej �ywno�ci, w sk�ad kt�rej wchodz� organizmy genetycznie zmodyfikowane lub produkty uzyskane z organizm�w genetycznie zmodyfikowanych, je�eli ich zawarto�� nie przekracza 1% danego sk�adnika pod warunkiem, �e przedsi�biorca zg�aszaj�cy now� �ywno�� przedstawi dowody potwierdzaj�ce, �e obecno�� bia�ka lub DNA z organizmu genetycznie zmodyfikowanego jest niezamierzona.. Art. 12. 1. Podj�cie produkcji nowej �ywno�ci lub wprowadzenie jej do obrotu poprzedza si� post�powaniem niezb�dnym do stwierdzenia, �e nie stanowi ona zagro�enia dla zdrowia lub �ycia cz�owieka oraz �rodowiska. 2. Post�powanie, o kt�rym mowa w ust. 1, przeprowadza G��wny Inspektor Sanitarny, z zastrze�eniem art. 15 ust. 2. 3. W odniesieniu do nowej �ywno�ci zawieraj�cej lub sk�adaj�cej si� z organizm�w genetycznie zmodyfikowanych do post�powania, o kt�rym mowa w ust. 1, w zakresie nieuregulowanym ustaw�, maj� zastosowanie przepisy dotycz�ce organizm�w genetycznie zmodyfikowanych. Art. 12a. Post�powanie, o kt�rym mowa w art. 12, nie dotyczy �ywno�ci znajduj�cej si� w obrocie w pa�stwach cz�onkowskich Unii Europejskiej. Art. 13. 1. Z wnioskiem o przeprowadzenie post�powania, o kt�rym mowa w art. 12, wyst�puje przedsi�biorca maj�cy zamiar podj�� produkcj� nowej �ywno�ci lub wprowadzi� now� �ywno�� do obrotu. 2. Wniosek zawiera: 1) charakterystyk� nowej �ywno�ci, 2) przewidywan� wielko�� produkcji lub ilo�� �ywno�ci wprowadzonej do obrotu w odniesieniu do nowej �ywno�ci, o kt�rej mowa w art. 3 ust. 1 pkt 26 lit. a), 3) dane identyfikuj�ce przedsi�biorc� maj�cego zamiar podj�� produkcj� nowej �ywno�ci lub wprowadzi� do obrotu now� �ywno��. 3. Post�powanie, o kt�rym mowa w art. 12, przeprowadza si� w spos�b jawny i umo�liwiaj�cy weryfikacj�, na podstawie dost�pnych danych naukowo-technicznych i przed�o�onej przez przedsi�biorc� dokumentacji oraz wynik�w bada�, bior�c pod uwag� mog�ce wyst�pi� zagro�enia. 4. Do wniosku nale�y do��czy� za�wiadczenie z Krajowego Rejestru S�dowego lub ewidencji dzia�alno�ci gospodarczej, a w przypadku wniosku dotycz�cego nowej �ywno�ci genetycznie zmodyfikowanej - kopi� zezwolenia ministra w�a�ciwego do spraw �rodowiska na wprowadzenie do obrotu produktu genetycznie zmodyfikowanego oraz dokumentacj� zawieraj�c� dane dotycz�ce: 1) sk�adu, warto�ci od�ywczej i przeznaczenia nowej �ywno�ci, 2) obecno�ci w niej organizm�w genetycznie zmodyfikowanych oraz zastosowanych technik modyfikacji genetycznej, 3) znakowania nowej �ywno�ci. 5. Dokumentacja przed�o�ona przez przedsi�biorc� wymaga uzyskania opinii ekspert�w lub jednostek naukowych w�a�ciwych ze wzgl�du na przedmiot zg�oszenia, a w uzasadnionych przypadkach przeprowadzenia bada� laboratoryjnych przez laboratoria, o kt�rych mowa w art. 44. 6. Koszty przeprowadzenia bada� lub sporz�dzenia opinii, o kt�rych mowa w ust. 5, ponosz� przedsi�biorcy. 7. Je�eli w wyniku post�powania, o kt�rym mowa w art. 12, zostanie stwierdzone, �e nowa �ywno�� nie stanowi zagro�enia dla zdrowia lub �ycia cz�owieka oraz �rodowiska, G��wny Inspektor Sanitarny wydaje decyzj� zezwalaj�c� na podj�cie produkcji lub wprowadzenie do obrotu nowej �ywno�ci. 8. Je�eli w wyniku post�powania, o kt�rym mowa w art. 12, zostanie stwierdzone, �e nowa �ywno�� stanowi zagro�enie dla zdrowia lub �ycia cz�owieka oraz �rodowiska, G��wny Inspektor Sanitarny wydaje decyzj� o zakazie podj�cia produkcji lub wprowadzenia do obrotu takiej �ywno�ci. 9. W przypadku powzi�cia uzasadnionego podejrzenia, �e nowa �ywno�� produkowana lub wprowadzana do obrotu na podstawie decyzji, o kt�rej mowa w ust. 7, stanowi zagro�enie dla zdrowia lub �ycia cz�owieka oraz �rodowiska, G��wny Inspektor Sanitarny ograniczy lub wstrzyma produkcj� lub wprowadzanie tej �ywno�ci do obrotu do czasu przeprowadzenia post�powania niezb�dnego do wyja�nienia zagro�e� i w zale�no�ci od wynik�w tego post�powania wyda decyzj�: 1) o zakazie produkcji lub wprowadzania do obrotu nowej �ywno�ci, 2) zezwalaj�c� na produkcj� lub wprowadzanie do obrotu tej �ywno�ci. Art. 13a. 1. Wprowadzenie do obrotu nowej �ywno�ci na podstawie decyzji, o kt�rej mowa w art. 13 ust. 7, oraz zgodnie z warunkami tej decyzji nie wymaga ponownego przeprowadzenia post�powania, o kt�rym mowa w art. 12. 2. Wprowadzenie do obrotu nowej �ywno�ci zawieraj�cej lub sk�adaj�cej si� z organizm�w genetycznie zmodyfikowanych, kt�ra ma by� wykorzystywana w inny spos�b ni� okre�lono w decyzji, o kt�rej mowa w art. 13 ust. 7, wymaga przeprowadzenia post�powania, o kt�rym mowa w art. 12. Art. 13b. 1. W przypadku w�tpliwo�ci, czy �ywno�� wprowadzana przez przedsi�biorc� do obrotu by�a dotychczas stosowana w celu �ywienia ludzi, przedsi�biorca jest obowi�zany przedstawi�, na ��danie w�a�ciwego organu urz�dowej kontroli �ywno�ci, dokumentacj� potwierdzaj�c� histori� stosowania tej �ywno�ci oraz okre�laj�c� w jakiej postaci �ywno�� ta lub jej sk�adniki by�y dotychczas stosowane w celu �ywienia ludzi w pa�stwach cz�onkowskich Unii Europejskiej. 2. W przypadku braku dokumentacji, o kt�rej mowa w ust. 1, przeprowadza si� post�powanie, o kt�rym mowa w art. 12. Art. 14. 1. G��wny Inspektor Sanitarny prowadzi rejestr nowej �ywno�ci dopuszczonej do produkcji lub obrotu na podstawie decyzji zezwalaj�cych, o kt�rych mowa w art. 13 ust. 7. 2. Dokumentacja post�powania, o kt�rym mowa w art. 12, stanowi za��cznik do rejestru. 3. Rejestr i za��czniki do rejestru s� jawne. Dotyczy to w szczeg�lno�ci: 1) danych przedsi�biorcy, o kt�rych mowa w art. 13 ust. 2 pkt 3, 2) og�lnej charakterystyki nowej �ywno�ci, 3) warunk�w wykorzystania i przeznaczenia nowej �ywno�ci, 4) informacji maj�cych istotne znaczenie dla zdrowia lub �ycia cz�owieka oraz �rodowiska. 4. Zasada jawno�ci nie dotyczy: 1) danych stanowi�cych tajemnic� s�u�bow� i tajemnic� przedsi�biorstwa okre�lonych w odr�bnych przepisach, 2) danych, kt�rych ujawnienie wed�ug przedsi�biorcy produkuj�cego lub wprowadzaj�cego do obrotu now� �ywno�� mog�oby naruszy� jego konkurencyjn� pozycj� na rynku, je�eli G��wny Inspektor Sanitarny, w drodze decyzji, wyrazi zgod� na nieujawnianie tych danych. 5. G��wny Inspektor Sanitarny odmawia wyra�enia zgody, o kt�rej mowa w ust. 4 pkt 2, je�eli ze wzgl�du na bezpiecze�stwo zdrowia lub �ycia cz�owieka jest to uzasadnione. 6. G��wny Inspektor Sanitarny cofa zgod� w przypadku, gdy wyst�pi� nowe informacje lub zaistniej� uzasadnione podejrzenia, �e nieujawnienie danych, o kt�rych mowa w ust. 4 pkt 2, mo�e stwarza� zagro�enie dla zdrowia lub �ycia cz�owieka. Art. 15. 1. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, spos�b i tryb post�powania oraz jednostki naukowe lub ekspert�w w�a�ciwych ze wzgl�du na przedmiot post�powania, o kt�rym mowa w art. 11-13, maj�c na wzgl�dzie stwierdzenie, �e nowa �ywno�� nie stanowi zagro�enia dla zdrowia lub �ycia cz�owieka oraz �rodowiska. 2. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw �rodowiska wydaje rozporz�dzenie, o kt�rym mowa w ust. 1, w zakresie nowej �ywno�ci okre�lonej w art. 3 ust. 1 pkt 26 lit. a). Art. 16. 1. Wymagania w zakresie jako�ci zdrowotnej �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych oraz innych sk�adnik�w �ywno�ci oraz metody badania tych artyku��w lub ich grup, kt�re nie s� ustalone w ustawie, okre�laj� odr�bne przepisy. 2. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia mo�e, w drodze rozporz�dzenia, okre�li� wymagania w zakresie jako�ci zdrowotnej �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych lub innych sk�adnik�w �ywno�ci oraz metody ich badania, maj�c na wzgl�dzie potrzeb� zapewnienia ochrony zdrowia lub �ycia cz�owieka. Art. 17. 1. �rodki spo�ywcze, dozwolone substancje dodatkowe lub inne sk�adniki �ywno�ci oraz materia�y i wyroby przeznaczone do kontaktu z �ywno�ci� produkowane w kraju i przywo�one z zagranicy, kt�re nie spe�niaj� obowi�zuj�cych wymaga� w zakresie bezpiecze�stwa �ywno�ci, w tym r�wnie� wymaga� okre�lonych w przepisach o materia�ach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci� oraz w przepisach o �rodkach �ywienia zwierz�t w zakresie dotycz�cym zwierz�t gospodarskich, nie mog� by� wprowadzone do obrotu w kraju w celu spo�ycia przez ludzi, stosowania do produkcji �ywno�ci lub u�ywania do �ywno�ci. 2. �rodki spo�ywcze, dozwolone substancje dodatkowe lub inne sk�adniki �ywno�ci oraz materia�y i wyroby przeznaczone do kontaktu z �ywno�ci� niespe�niaj�ce wymaga� ustalonych w ustawie mo�na produkowa� i sprowadza� z zagranicy, je�eli s� one przeznaczone na eksport do pa�stw nieb�d�cych cz�onkami Unii Europejskiej. Art. 18. 1. Przedsi�biorca wprowadzaj�cy po raz pierwszy do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: 1) �rodki spo�ywcze specjalnego przeznaczenia �ywieniowego, kt�re nie nale�� do grup okre�lonych w przepisach wydanych na podstawie art. 10 ust. 3, oraz �rodki spo�ywcze specjalnego przeznaczenia �ywieniowego nale��ce do tych grup, ale dla kt�rych nie zosta�y w tych przepisach okre�lone szczeg�owe wymagania, i dietetyczne �rodki spo�ywcze specjalnego przeznaczenia medycznego, 2) suplementy diety, 3) �rodki spo�ywcze wzbogacane substancjami okre�lonymi na podstawie art. 9 ust. 4 pkt 3 - jest obowi�zany powiadomi� G��wnego Inspektora Sanitarnego o wprowadzaniu do obrotu okre�lonych �rodk�w spo�ywczych przedk�adaj�c r�wnocze�nie wz�r ich etykiety. 2. Je�eli �rodek spo�ywczy, o kt�rym mowa w ust. 1, zosta� ju� wprowadzony do obrotu w krajach cz�onkowskich Unii Europejskiej, w powiadomieniu nale�y wskaza� adresata pierwszego powiadomienia. Art. 19. 1. Na podstawie powiadomienia, o kt�rym mowa w art. 18 ust. 1, przeprowadza si� post�powanie maj�ce na celu wyja�nienie, czy wymienione w powiadomieniu �rodki spo�ywcze nie stanowi� zagro�enia dla zdrowia cz�owieka, a w odniesieniu do �rodk�w spo�ywczych specjalnego przeznaczenia �ywieniowego dodatkowo czy odpowiadaj� one szczeg�lnym potrzebom �ywieniowym, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 16, oraz czy wyra�nie r�ni� si� od �ywno�ci przeznaczonej do powszechnego spo�ycia. 2. Je�eli oka�e si� to niezb�dne, przedsi�biorca mo�e zosta� zobowi�zany do udokumentowania, �e zg�oszony �rodek spo�ywczy spe�nia wymagania, o kt�rych mowa w ust. 1. 3. G��wny Inspektor Sanitarny prowadzi rejestr �rodk�w spo�ywczych obj�tych post�powaniem wyja�niaj�cym, o kt�rym mowa w ust. 1, zawieraj�cy dane umo�liwiaj�ce identyfikacj� tych �rodk�w w celu wykluczenia ponownego przeprowadzania tego post�powania. Art. 20. 1. W post�powaniu, o kt�rym mowa w art. 19 ust. 1, G��wny Inspektor Sanitarny zasi�ga opinii w�a�ciwych jednostek badawczo- rozwojowych. 2. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia: 1) wykaz jednostek badawczo-rozwojowych w�a�ciwych do wydawania opinii, o kt�rych mowa w ust. 1, 2) zakres informacji, rodzaje bada� naukowych lub innych danych niezb�dnych do przeprowadzenia post�powania, o kt�rym mowa w art. 19 ust. 1. - maj�c na wzgl�dzie zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci, kompetencje jednostki i kwalifikacje personelu, niezale�no�� jednostki badawczo-rozwojowej od przedsi�biorc�w produkuj�cych lub wprowadzaj�cych �ywno�� do obrotu oraz jednolite wymagania obowi�zuj�ce w tym zakresie w Unii Europejskiej. Art. 20a. 1. W przypadku stwierdzenia, �e �rodki spo�ywcze, o kt�rych mowa w art. 18 ust. 1 pkt 1 i 2, nie spe�niaj� wymaga� okre�lonych dla tych �rodk�w, w�a�ciwy pa�stwowy inspektor sanitarny podejmuje decyzje o czasowym wstrzymaniu lub ograniczeniu wprowadzania tych �rodk�w spo�ywczych do obrotu. 2. Decyzje, o kt�rych mowa w ust. 1, s� podejmowane r�wnie�, je�eli �rodek spo�ywczy, o kt�rym mowa w art. 18 ust. 1 pkt 1 i 2, spe�nia obowi�zuj�ce warunki w zakresie jako�ci zdrowotnej, a na podstawie nowych informacji lub po ponownym dokonaniu oceny jako�ci zdrowotnej tego �rodka zostanie stwierdzone, �e stanowi zagro�enie dla zdrowia cz�owieka. 3. O podj�ciu decyzji, o kt�rych mowa w ust. 1 i 2, powiadamia si� G��wnego Inspektora Sanitarnego, kt�ry powiadamia niezw�ocznie pa�stwa cz�onkowskie Unii Europejskiej oraz Komisj� Europejsk�, podaj�c powody wydanej decyzji. Art. 21. skre�lony Art. 22. 1. W procesie produkcji przetwor�w grzybowych, �rodk�w spo�ywczych zawieraj�cych grzyby, skupie, przechowywaniu lub sprzeda�y grzyb�w nale�y przestrzega� wymaga� zapewniaj�cych bezpiecze�stwo �ywno�ci oraz zatrudnia� klasyfikator�w grzyb�w lub grzyboznawc�w. 2. Nadawanie i pozbawianie uprawnie� klasyfikatora grzyb�w i grzyboznawcy nast�puje w drodze decyzji w�a�ciwego organu Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej. 3. W razie stwierdzenia nienale�ytego wykonywania obowi�zk�w przez klasyfikatora grzyb�w lub grzyboznawc�, w�a�ciwy organ Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej uchyla, w drodze decyzji, nadane im uprawnienia. 4. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia: 1) wykaz grzyb�w dopuszczonych do obrotu lub produkcji przetwor�w grzybowych albo artyku��w spo�ywczych zawieraj�cych grzyby, wykaz przetwor�w grzybowych dopuszczonych do obrotu, z uwzgl�dnieniem cech dyskwalifikuj�cych grzyby i przetwory grzybowe, wymaga� technologicznych i warunk�w przetwarzania, skupu, przechowywania i sprzeda�y grzyb�w, 2) organy Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej w�a�ciwe do nadawania i pozbawiania uprawnie�, o kt�rych mowa w ust. 2, oraz warunki i tryb ich uzyskiwania, 3) wykaz prac, przy kt�rych powinny by� zatrudnione osoby posiadaj�ce uprawnienia klasyfikatora grzyb�w lub grzyboznawcy - maj�c na wzgl�dzie zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci. Art. 23. 1. W procesie produkcji i w obrocie �ywno�ci� nie mo�na stosowa� proces�w technologicznych lub metod post�powania, kt�re mog� spowodowa� powstanie w �ywno�ci lub na jej powierzchni substancji szkodliwych dla zdrowia lub �ycia cz�owieka. 2. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia w celu zapobiegania powstawaniu negatywnych skutk�w dla zdrowia lub �ycia cz�owieka mo�e, w drodze rozporz�dzenia: 1) nakaza� stosowanie okre�lonych proces�w technologicznych lub metod post�powania w procesie produkcji lub w obrocie w odniesieniu do wskazanych w rozporz�dzeniu artyku��w, 2) zakaza� stosowania okre�lonych proces�w technologicznych lub metod post�powania w procesie produkcji i w obrocie �rodkami spo�ywczymi, dozwolonymi substancjami dodatkowymi i innymi sk�adnikami �ywno�ci, 3) zakaza� produkcji oraz wprowadzania do obrotu okre�lonych �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych i innych sk�adnik�w �ywno�ci - maj�c na wzgl�dzie zagro�enia, o kt�rych mowa w ust. 1. Art. 24. 1. Opakowania jednostkowe �rodk�w spo�ywczych przeznaczonych bezpo�rednio dla konsumenta oraz dla zak�ad�w �ywienia zbiorowego powinny zawiera�: 1) informacje dotycz�ce warto�ci od�ywczej w odniesieniu do �rodk�w spo�ywczych specjalnego przeznaczenia �ywieniowego, a w odniesieniu do �rodk�w spo�ywczych powszechnie spo�ywanych, je�eli o�wiadczenie �ywieniowe jest zamieszczane na opakowaniu �rodka spo�ywczego lub jest stosowane w prezentacji lub reklamie tego �rodka, 2) inne informacje, je�eli ich podanie jest istotne ze wzgl�du na ochron� zdrowia lub �ycia cz�owieka. 2. Informacje, o kt�rych mowa w ust. 1, nie mog�: 1) wprowadza� konsumenta w b��d w zakresie charakterystyki �rodka spo�ywczego w szczeg�lno�ci odno�nie do jego rodzaju, w�a�ciwo�ci, sk�adu, ilo�ci, �r�d�a lub miejsca pochodzenia, metod wytwarzania lub produkcji, a w przypadku �rodka spo�ywczego powszechnie spo�ywanego zawiera� okre�lenia "dietetyczny" oraz sugerowa�, �e jest to �rodek spo�ywczy specjalnego przeznaczenia �ywieniowego, 2) przypisywa� �rodkowi spo�ywczemu: a) dzia�ania lub w�a�ciwo�ci, kt�rych nie posiada, b) w�a�ciwo�ci zapobiegania chorobom lub ich leczenia albo odwo�ywa� si� do takich w�a�ciwo�ci, 3) sugerowa�, �e �rodek spo�ywczy posiada szczeg�lne w�a�ciwo�ci, je�eli wszystkie podobne �rodki spo�ywcze posiadaj� takie w�a�ciwo�ci. 3. Zasady, o kt�rych mowa w ust. 2, dotycz� r�wnie� prezentacji i reklamy �rodk�w spo�ywczych. 4. Przepisy ust. 1-3 nie dotycz� �rodk�w spo�ywczych przeznaczonych wy��cznie na eksport. 5. Minister w�a�ciwy do spraw rynk�w rolnych w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, spos�b znakowania �rodk�w spo�ywczych i dozwolonych substancji dodatkowych, w opakowaniach jednostkowych, zbiorczych i bez opakowa�, przeznaczonych bezpo�rednio dla konsumenta, oraz zakres informacji podawanych na opakowaniach, maj�c na wzgl�dzie zasady okre�lone w ust. 1-3 oraz jednolite wymagania w tym zakresie obowi�zuj�ce w Unii Europejskiej. 6. Spos�b znakowania okre�lony na podstawie ust. 5 nie dotyczy dozwolonych substancji dodatkowych nieprzeznaczonych bezpo�rednio dla konsumenta. 7. Szczeg�owe wymagania dotycz�ce znakowania suplement�w diety, naturalnych w�d mineralnych, naturalnych w�d �r�dlanych i w�d sto�owych oraz �rodk�w spo�ywczych specjalnego przeznaczenia �ywieniowego okre�laj� przepisy wydane odpowiednio na podstawie art. 9 ust. 4 pkt 3, art. 9a oraz art. 10 ust. 3. Art. 25. 1. �rodki spo�ywcze, dozwolone substancje dodatkowe lub inne sk�adniki �ywno�ci rozprowadzane w opakowaniach jednostkowych, znakowane dat� minimalnej trwa�o�ci lub terminem przydatno�ci do spo�ycia, mog� by� wprowadzane do obrotu do tej daty lub terminu. 2. Przepis ust. 1 stosuje si� r�wnie� do artyku��w, o kt�rych mowa w ust. 1, wprowadzanych do obrotu bez opakowa� jednostkowych, je�eli wobec nich zosta�a ustalona data minimalnej trwa�o�ci lub termin przydatno�ci do spo�ycia. Art. 26. Wymagania dotycz�ce materia��w i wyrob�w przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci� w zakresie nieuregulowanym w ustawie reguluj� przepisy o materia�ach i wyrobach przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci�. Art. 27. 1. Produkcj� �ywno�ci, dozwolonych substancji dodatkowych lub innych sk�adnik�w �ywno�ci oraz materia��w i wyrob�w przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci� lub obr�t nimi wolno prowadzi�, je�eli zostan� spe�nione wymagania w zakresie w�a�ciwej jako�ci zdrowotnej �ywno�ci, w tym wymagania dotycz�ce pomieszcze�, urz�dze� oraz ich lokalizacji, a stan zdrowia os�b bior�cych udzia� w produkcji lub obrocie �ywno�ci� b�dzie odpowiada� wymaganiom okre�lonym w przepisach o chorobach zaka�nych i zaka�eniach. 2. Podj�cie przez przedsi�biorc�w produkcji lub obrotu artyku�ami, o kt�rych mowa w ust. 1, wymaga uzyskania uprzedniego stwierdzenia, w drodze decyzji, przez w�a�ciwy organ Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej, a w odniesieniu do uprawnie�, o kt�rych mowa w art. 40 ust. 5 - organ Inspekcji Weterynaryjnej, spe�nienia wymaga� koniecznych do zapewnienia higieny w procesie produkcji lub w obrocie oraz do zapewnienia w�a�ciwej jako�ci zdrowotnej tych artyku��w. Art. 27a. Pa�stwowi powiatowi inspektorzy sanitarni prowadz� wykazy zak�ad�w produkuj�cych lub wprowadzaj�cych do obrotu �ywno�� obj�t� nadzorem organ�w Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej, kt�re uzyska�y decyzj� w trybie okre�lonym w art. 27 ust. 2. Art. 28. 1. Przestrzeganie w�a�ciwej jako�ci zdrowotnej �ywno�ci oraz zasad higieny w procesie produkcji i w obrocie �ywno�ci� w zak�adach produkuj�cych �ywno�� lub wprowadzaj�cych j� do obrotu jest zapewnione przez kontrol� wewn�trzn�. 2. Kontrola wewn�trzna w zak�adzie obejmuje czynno�ci niezb�dne do sprawdzenia: 1) przestrzegania warunk�w i zasad higieny w celu zapewnienia w�a�ciwej jako�ci zdrowotnej �ywno�ci oraz materia��w i wyrob�w przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci�, 2) stosowania zasad systemu HACCP. 3. Kontrol� wewn�trzn� w zak�adzie organizuje, prowadzi i koordynuje kieruj�cy zak�adem. 4. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw rolnictwa okre�li, w drodze rozporz�dzenia, szczeg�owy zakres, metody i spos�b prowadzenia wewn�trznej kontroli jako�ci zdrowotnej �ywno�ci i przestrzegania zasad higieny w procesie produkcji, z uwzgl�dnieniem zasad systemu HACCP, w zak�adach produkuj�cych lub wprowadzaj�cych do obrotu �ywno��, maj�c na wzgl�dzie zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci oraz jednolite wymagania w tym zakresie stosowane w pa�stwach cz�onkowskich Unii Europejskiej. Art. 29. 1. System HACCP obejmuje nast�puj�ce zasady i tryb post�powania: 1) zidentyfikowanie i ocen� zagro�e� jako�ci zdrowotnej �ywno�ci oraz ryzyka ich wyst�pienia, a tak�e ustalenie �rodk�w kontroli i metod przeciwdzia�ania tym zagro�eniom, 2) okre�lenie krytycznych punkt�w kontroli w celu wyeliminowania lub ograniczania zagro�e�, 3) ustalenie dla ka�dego krytycznego punktu kontroli limit�w rozgraniczaj�cych stany akceptowalne od nieakceptowalnych w celu zapobiegania, eliminowania lub ograniczania zidentyfikowanych zagro�e�, 4) ustalenie i wprowadzenie systemu monitorowania krytycznych punkt�w kontroli, 5) ustalenie dzia�a� naprawczych (koryguj�cych), je�eli monitorowanie wykazuje, �e krytyczny punkt kontroli nie spe�nia wymaga�, o kt�rych mowa w pkt 3. 2. Spos�b weryfikacji zasad systemu HACCP w zak�adzie, w celu potwierdzenia, �e post�powanie, o kt�rym mowa w ust. 1, jest skuteczne, okre�la kieruj�cy zak�adem. Weryfikowanie zasad systemu HACCP obejmuje dane potwierdzaj�ce bezpiecze�stwo �ywno�ci odpowiednio do wielko�ci zak�adu i rodzaju prowadzonej dzia�alno�ci. Art. 30. 1. Kieruj�cy zak�adem lub osoba przez niego upowa�niona jest obowi�zany wdro�y� i stosowa� zasady systemu HACCP. Obowi�zek wdro�enia i stosowania zasad systemu HACCP nie dotyczy producent�w na etapie produkcji pierwotnej, kt�rzy, w celu zapewnienia w�a�ciwej jako�ci zdrowotnej oraz zasad higieny, s� obowi�zani wdro�y� i stosowa� zasady dobrej praktyki produkcyjnej (GMP) i dobrej praktyki higienicznej (GHP). 2. Osoby, o kt�rych mowa w ust. 1, wdra�aj�c zasady systemu HACCP w zak�adzie, mog� zastosowa� opracowania zawarte w poradnikach dobrej praktyki produkcyjnej (GMP), dobrej praktyki higienicznej (GHP) oraz wdra�ania i stosowania zasad systemu HACCP lub korzysta� ze wskaz�wek zawartych w poradnikach przy opracowywaniu we w�asnym zakresie dokumentacji dotycz�cej zasad systemu HACCP obowi�zuj�cej w zak�adzie. Art. 30a. 1. Poradniki, o kt�rych mowa w art. 30 ust. 2, dla poszczeg�lnych bran� przemys�u lub handlu �rodkami spo�ywczymi, opracowuj� przedsi�biorcy produkuj�cy lub wprowadzaj�cy �ywno�� do obrotu lub zwi�zki zrzeszaj�ce tych przedsi�biorc�w przy udziale organizacji konsumenckich oraz w konsultacji z zainteresowanymi stronami dzia�aj�cymi w zakresie bezpiecze�stwa �ywno�ci. Poradniki podlegaj� ocenie pod wzgl�dem zgodno�ci z wymaganiami higieny przez organy urz�dowej kontroli �ywno�ci zgodnie z zakresem nadzoru, o kt�rym mowa w art. 40 ust. 1 i 2, z uwzgl�dnieniem zasad stosowanych w tym zakresie w pa�stwach cz�onkowskich Unii Europejskiej. 2. Poradniki, o kt�rych mowa w art. 30 ust. 2, uwzgl�dniaj� potrzeby i mo�liwo�ci w szczeg�lno�ci tych przedsi�biorc�w, kt�rzy ze wzgl�du na wielko�� zak�adu oraz rodzaj produkowanej lub wprowadzanej do obrotu �ywno�ci: 1) prowadz� dzia�alno�� na potrzeby rynk�w lokalnych (w gminie, na terenie kt�rej znajduje si� zak�ad, lub gmin s�siaduj�cych), 2) produkuj� �ywno�� lub stosuj� surowce do produkcji �ywno�ci zgodnie z tradycyjnymi metodami, ustalonymi wieloletni� praktyk� lub tradycj� charakterystyczn� dla danej �ywno�ci, 3) prowadz� dzia�alno�� w regionach szczeg�lnych ze wzgl�du na po�o�enie geograficzne lub dost�pno�� do zaopatrzenia. Art. 31. W razie stwierdzenia w wyniku kontroli wewn�trznej niew�a�ciwej jako�ci zdrowotnej okre�lonej partii �ywno�ci kieruj�cy zak�adem zarz�dza zabezpieczenie tej partii �ywno�ci i wycofanie jej z obrotu oraz powiadamia w�a�ciwy organ Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej lub Inspekcji Weterynaryjnej. Art. 32. (uchylony) Art. 33. 1. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li w drodze rozporz�dzenia: 1) szczeg�owe wymagania higieniczno-sanitarne dotycz�ce zak�ad�w i ich wyposa�enia, 2) warunki sanitarne oraz wymagania w zakresie przestrzegania zasad higieny w procesie produkcji i w obrocie �rodkami spo�ywczymi, dozwolonymi substancjami dodatkowymi lub innymi sk�adnikami �ywno�ci, w tym szczeg�lnie wymagania dotycz�ce �rodk�w spo�ywczych sprzedawanych luzem, �atwo psuj�cych si�, sypkich oraz nieopakowanych, z wy��czeniem pozyskiwania produkt�w pierwotnych i produkcji �rodk�w spo�ywczych pochodzenia zwierz�cego oraz materia�ami i wyrobami przeznaczonymi do kontakt�w z �ywno�ci� - maj�c na wzgl�dzie obowi�zuj�ce w Unii Europejskiej wymagania zapewnienia bezpiecze�stwa �ywno�ci oraz bezpiecze�stwa sprzeda�y artyku��w nieb�d�cych �rodkami spo�ywczymi w zak�adach sprzedaj�cych �ywno��. 2. Wymagania, o kt�rych mowa w ust. 1, dotycz� w szczeg�lno�ci: 1) stanu technicznego budynk�w, pomieszcze� i instalacji, 2) jako�ci wody, pary wodnej, lodu i powietrza, 3) gromadzenia i przechowywania odpad�w z �ywno�ci, 4) narz�dzi, urz�dze� i wyposa�enia zak�adu, 5) os�b wykonuj�cych prace przy produkcji i w obrocie �ywno�ci�. Art. 34. (uchylony) Art. 35. 1. Przy pracach w procesie produkcji lub w obrocie, kt�re wymagaj� stykania si� z �ywno�ci�, dozwolonymi substancjami dodatkowymi lub innymi sk�adnikami �ywno�ci, nie wolno zatrudnia� os�b, kt�re nie mog� wykonywa� prac okre�lonych przepisami o chorobach zaka�nych i zaka�eniach. 2. Zasady i tryb wykonywania bada� lekarskich os�b, o kt�rych mowa w ust. 1, do cel�w sanitarno-epidemiologicznych okre�laj� przepisy o chorobach zaka�nych i zaka�eniach. 3. Przedsi�biorca jest obowi�zany przechowywa� orzeczenia lekarskie wydane na podstawie bada� lekarskich os�b, o kt�rych mowa w ust. 1, do cel�w sanitarno-epidemiologicznych i udost�pnia� je na ��danie organ�w urz�dowej kontroli �ywno�ci. 4. Osoby bior�ce udzia� w procesie produkcji �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych lub innych sk�adnik�w �ywno�ci lub w obrocie nimi s� przez przedsi�biorc� nadzorowane, instruowane i szkolone w zakresie przestrzegania zasad higieny odpowiednio do wykonywanej pracy. 5. Przepisy ust. 4 stosuje si� odpowiednio do produkcji i wprowadzania do obrotu materia��w i wyrob�w przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci�. Art. 36. 1. Zak�ad �ywienia zbiorowego typu zamkni�tego ma obowi�zek przechowywa� pr�bki wszystkich potraw wchodz�cych w sk�ad ka�dego posi�ku. 2. Zak�ad, o kt�rym mowa w ust. 1, w przypadku wprowadzania do obrotu wyrob�w garma�eryjnych innych zak�ad�w ma obowi�zek pobierania pr�bek poszczeg�lnych wyrob�w bezpo�rednio przy przyj�ciu danej partii oraz ich przechowywania. 3. Zak�ad, o kt�rym mowa w ust. 1, ma obowi�zek przechowywania pr�bki ka�dej wprowadzonej do obrotu partii wyrob�w garma�eryjnych o kr�tkim okresie przydatno�ci do spo�ycia. 4. Zak�ad, o kt�rym mowa w ust. 1, ma obowi�zek udost�pnia� pobrane pr�bki organom Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej. 5. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, tryb, spos�b, miejsce, czas i warunki pobierania i przechowywania pr�bek, maj�c na wzgl�dzie zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci. 6. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia mo�e okre�li�, w drodze rozporz�dzenia, wymagania obowi�zuj�ce w zak�adach �ywienia zbiorowego typu zamkni�tego, maj�c na wzgl�dzie normy �ywienia oraz wymagania higieniczne i sanitarne, o kt�rych mowa w art. 33. Art. 37. 1. �rodki spo�ywcze, substancje pomagaj�ce w przetwarzaniu, dozwolone substancje dodatkowe lub inne sk�adniki �ywno�ci mog� by� przewo�one �rodkami transportu przeznaczonymi wy��cznie do tego celu i w taki spos�b, aby nie zosta�a naruszona jako�� zdrowotna tych artyku��w. 2. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, szczeg�owe wymagania sanitarne dotycz�ce �rodk�w transportu, w tym dotycz�ce czynno�ci zwi�zanych z za�adunkiem, prze�adunkiem lub wy�adunkiem, maj�c na wzgl�dzie r�ne rodzaje �ywno�ci i wymagania, kt�re powinny by� spe�nione w czasie transportu, w celu zapewnienia w�a�ciwej jako�ci zdrowotnej �ywno�ci. Art. 38. Tranzyt �rodk�w spo�ywczych i substancji pomagaj�cych w przetwarzaniu, dozwolonych substancji dodatkowych lub innych sk�adnik�w �ywno�ci mo�e odbywa� si� tylko w szczelnych �rodkach transportu, zabezpieczonych przed ich niekontrolowanym otwarciem i zaopatrzonych w plomby polskiego urz�du celnego zgodnie z przepisami Kodeksu celnego. Art. 39. 1. Handel obwo�ny �rodkami spo�ywczymi mo�e by� prowadzony wy��cznie: 1) na targowiskach lub w halach targowych - w uzgodnieniu z w�a�ciwym organem Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej, a w przypadku �rodk�w spo�ywczych pochodzenia zwierz�cego - r�wnie� z w�a�ciwym organem Inspekcji Weterynaryjnej, 2) na wskazanym przez gmin� terenie - z zastrze�eniem ust. 2 i 3. 2. Sprzeda� w handlu obwo�nym �rodk�w spo�ywczych prowadzi si� wy��cznie ze �rodk�w transportu przeznaczonych do tego celu zgodnie z wymaganiami okre�lonymi w art. 37 ust. 2. 3. Osoby zajmuj�ce si� handlem obwo�nym musz� spe�nia� wymagania, o kt�rych mowa w art. 35 ust. 1-3, oraz przestrzega� zasad higieny. 4. W�a�ciwy organ Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej, a w przypadku �rodk�w spo�ywczych pochodzenia zwierz�cego w�a�ciwy organ Inspekcji Weterynaryjnej, okre�la w decyzji �rodki spo�ywcze, kt�re mog� by� sprzedawane z danego �rodka transportu. 5. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, wymagania higieniczne i sanitarne obowi�zuj�ce w handlu obwo�nym �rodkami spo�ywczymi, w tym dotycz�ce �rodk�w transportu, oraz wykazy artyku��w, kt�re nie mog� by� wprowadzane do obrotu w handlu obwo�nym, maj�c na wzgl�dzie warunki sprzeda�y, a tak�e zapewnienie w�a�ciwej jako�ci zdrowotnej �ywno�ci. Rozdzia� 3 Urz�dowa kontrola �ywno�ci   Art. 40. 1. Nadz�r nad przestrzeganiem ustawy oraz nad wykonywaniem urz�dowej kontroli �ywno�ci sprawuje minister w�a�ciwy do spraw zdrowia, kt�ry dzia�a w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw rolnictwa, z zastrze�eniem ust. 2. 2. Nadz�r nad przestrzeganiem ustawy oraz nad wykonywaniem urz�dowej kontroli �ywno�ci w odniesieniu do �rodk�w spo�ywczych pochodzenia zwierz�cego sprawuje minister w�a�ciwy do spraw rolnictwa, dzia�aj�c w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw zdrowia. 2a. Zadania ministra w�a�ciwego do spraw zdrowia oraz ministra w�a�ciwego do spraw rolnictwa, o kt�rych mowa w ust. 1 i 2, obejmuj� zarz�dzanie ryzykiem w zakresie dotycz�cym bezpiecze�stwa �ywno�ci przy udziale organ�w urz�dowej kontroli �ywno�ci. 3. Nadz�r nad jako�ci� zdrowotn� �ywno�ci, dozwolonych substancji dodatkowych i innych sk�adnik�w �ywno�ci, przestrzeganiem warunk�w sanitarnych w procesie produkcji i w obrocie tymi artyku�ami, z uwzgl�dnieniem zasad systemu HACCP, oraz materia�ami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z �ywno�ci� sprawuj� organy Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej, z zastrze�eniem ust. 5. 4. Nadz�r na jako�ci� zdrowotn� artyku��w, o kt�rych mowa w ust. 3, przywo�onych z zagranicy, przewo�onych lub wywo�onych za granic� sprawuj� organy Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej, z zastrze�eniem ust. 5. 5. Organy Inspekcji Weterynaryjnej sprawuj� nadz�r nad: 1) miejscami uboju zwierz�t i rozbioru mi�sa, zak�adami przetw�rstwa mi�sa, zak�adami uboju i przetw�rstwa kr�lik�w, nutrii, dziczyzny i drobiu oraz zwierz�t dzikich utrzymywanych przez cz�owieka, a tak�e wszystkich ubocznych artyku��w ubojowych, 2) punktami skupu i zak�adami przetw�rstwa mi�sa zwierz�t �ownych, 3) zak�adami jajczarskimi, przetw�rstwem jaj, ryb i innych zwierz�t wodnych oraz mi�czak�w, 4) zdrowotnymi warunkami jako�ci mleka i jego przetwor�w, warunkami sanitarnymi produkcji mleka i jego przetwarzania oraz wymaganiami sanitarnymi przy przewozie mleka, 5) ch�odniami sk�adowymi, w kt�rych przechowuje si� �rodki spo�ywcze pochodzenia zwierz�cego, 6) produkcj� lod�w zawieraj�cych w swoim sk�adzie mleko w zak�adach obj�tych nadzorem organ�w Inspekcji Weterynaryjnej, 6a) pozyskiwaniem, wytwarzaniem i wprowadzaniem do obrotu produkt�w pszczelarskich z wy��czeniem sprzeda�y w punkcie sprzeda�y detalicznej, 7) sprzeda�� mi�sa w handlu obwo�nym, 8) przywozem z pa�stw nieb�d�cych cz�onkami Unii Europejskiej, przewozem lub wywozem do pa�stw nieb�d�cych cz�onkami Unii Europejskiej �ywno�ci pochodzenia zwierz�cego, z wy��czeniem �rodk�w spo�ywczych specjalnego przeznaczenia �ywieniowego i suplement�w diety, 9) dzia�alno�ci� zwi�zan� ze sprzeda�� bezpo�redni� �ywno�ci pochodzenia zwierz�cego okre�lon� w przepisach o zwalczaniu chor�b zaka�nych zwierz�t, badaniu zwierz�t rze�nych i mi�sa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej, 10) wdra�aniem i stosowaniem zasad systemu HACCP obowi�zuj�cych w zak�adach przedsi�biorc�w produkuj�cych �ywno�� pochodzenia zwierz�cego. 6. Je�eli �rodki spo�ywcze pochodzenia zwierz�cego s� produkowane lub przechowywane w zak�adzie produkuj�cym inne �rodki spo�ywcze, nadz�r nad ich jako�ci� zdrowotn� mo�e by� powierzony organowi Inspekcji Weterynaryjnej lub organowi Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej na podstawie uzgodnie� mi�dzy G��wnym Inspektorem Sanitarnym i G��wnym Lekarzem Weterynarii. 7. Sprawuj�c nadz�r, organy urz�dowej kontroli �ywno�ci s� obowi�zane przeprowadza� kontrole bez wcze�niejszego uprzedzenia kontrolowanego podmiotu o terminie i zakresie kontroli. 8. Przebieg kontroli oraz innych czynno�ci przeprowadzanych przez organy urz�dowej kontroli �ywno�ci dokumentuje si� w protokole podpisywanym przez osob� przeprowadzaj�c� kontrol� lub inn� czynno�� w ramach nadzoru oraz osob� reprezentuj�c� przedsi�biorc�, kt�rego dzia�alno�� jest kontrolowana. O odmowie podpisania protoko�u przez t� osob� nale�y uczyni� wzmiank� w protokole. Osoba ta mo�e z�o�y� do protoko�u wyja�nienia dotycz�ce przyczyn odmowy jego podpisania. Art. 40a. 1. W celu zapewnienia naukowych podstaw analizy ryzyka zagro�enia zdrowia jednostki badawczo-rozwojowe podlegaj�ce ministrowi w�a�ciwemu do spraw zdrowia oraz ministrowi w�a�ciwemu do spraw rolnictwa okre�laj� i koordynuj� programy monitoringu �ywno�ci i �ywienia realizowane przez organy urz�dowej kontroli �ywno�ci oraz opracowuj� opinie naukowe niezb�dne dla oceny ryzyka. 2. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw rolnictwa okre�li, w drodze rozporz�dzenia, wykaz jednostek badawczo-rozwojowych, o kt�rych mowa w ust. 1, maj�c na wzgl�dzie zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci, kompetencje jednostki i kwalifikacje personelu oraz wymagania w tym zakresie obowi�zuj�ce w pa�stwach cz�onkowskich Unii Europejskiej. 3. Powo�uje si� Rad� do Spraw Monitoringu, zwan� dalej "Rad�". 4. W sk�ad Rady wchodzi: 1) po jednym przedstawicielu ka�dej jednostki badawczo-rozwojowej, o kt�rych mowa w ust. 1, 2) siedmiu przedstawicieli nauki reprezentuj�cych kierunki bada� obj�te zakresem monitoringu, z uczelni rolniczych i medycznych oraz jednostek badawczo-rozwojowych nieb�d�cych wykonawcami bada�, 3) po dw�ch przedstawicieli ministra w�a�ciwego do spraw zdrowia oraz ministra w�a�ciwego do spraw rolnictwa, 4) po jednym przedstawicielu ministra w�a�ciwego do spraw �rodowiska oraz Prezesa Urz�du Ochrony Konkurencji i Konsument�w. 5. Przewodnicz�cym Rady jest przedstawiciel ministra w�a�ciwego do spraw zdrowia, a zast�pc� przewodnicz�cego - przedstawiciel ministra w�a�ciwego do spraw rolnictwa. 6. Do zada� Rady nale�� sprawy zwi�zane z funkcjonowaniem programu monitoringu na potrzeby analizy ryzyka, a w szczeg�lno�ci: 1) przygotowywanie perspektywicznych kierunk�w bada� monitoringowych, 2) przygotowywanie okresowych plan�w bada� monitoringowych, 3) opiniowanie wykonanych bada� w odniesieniu do za�o�onych cel�w i uzyskiwanych wynik�w oraz raportu z bada� monitoringowych przygotowywanego corocznie przez jednostki badawczo-rozwojowe prowadz�ce badania monitoringowe, 4) wsp�udzia� w upowszechnianiu wynik�w bada�, publikowanych w raporcie z bada� monitoringowych w ramach dzia�alno�ci zawodowej cz�onk�w Rady, 5) wsp�praca z organami urz�dowej kontroli �ywno�ci, 6) doradztwo naukowe na rzecz organ�w urz�dowej kontroli �ywno�ci. 7. Dokumenty, o kt�rych mowa w ust. 6 pkt 1-3, s� przedstawiane przez Rad� do akceptacji ministra w�a�ciwego do spraw zdrowia i ministra w�a�ciwego do spraw rolnictwa. 8. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw rolnictwa, okre�li, w drodze rozporz�dzenia, regulamin pracy Rady, bior�c pod uwag� zakres jej obowi�zk�w. 9. Cz�onkom Rady za udzia� w posiedzeniach przys�uguj� diety oraz zwrot koszt�w podr�y na obszarze kraju przewidzianych w przepisach wydanych na podstawie art. 775 � 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z p�n. zm.) 10. Obs�ug� sekretariatu Rady oraz publikacje raportu zapewnia minister w�a�ciwy do spraw zdrowia. Art. 40b. 1. Nadz�r, o kt�rym mowa w art. 40 ust. 3-5, obejmuje zadania dotycz�ce powiadamiania o niebezpiecznej �ywno�ci, w tym �ywno�ci pochodzenia zwierz�cego, dozwolonych substancjach dodatkowych i innych sk�adnikach �ywno�ci oraz �rodkach �ywienia zwierz�t gospodarskich okre�lonych w przepisach o �rodkach �ywienia zwierz�t, w ramach sieci systemu RASFF. 2. G��wny Inspektor Sanitarny kieruje sieci� systemu RASFF oraz: 1) tworzy krajowy punkt kontaktowy systemu RASFF, zwany dalej "KPK", 2) jest odpowiedzialny za funkcjonowanie KPK, 3) powiadamia Komisj� Europejsk� o zarejestrowanej w Rzeczypospolitej Polskiej niebezpiecznej �ywno�ci oraz �rodkach �ywienia zwierz�t 3. Nadz�r okre�lony w art. 40 ust. 2 obejmuje funkcjonowanie podpunktu KPK, o kt�rym mowa w art. 39a ust. 1a ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o zwalczaniu chor�b zaka�nych zwierz�t, badaniu zwierz�t rze�nych i mi�sa oraz o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U. z 1999 r. Nr 66, poz 752, z p�n. zm.) Art. 40c. 1. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia wsp�pracuje z Europejskim Urz�dem do Spraw Bezpiecze�stwa �ywno�ci, zwanym dalej "Urz�dem" 2. Wsp�praca, o kt�rej mowa w ust. 1, obejmuje w szczeg�lno�ci: 1) wyznaczanie przedstawiciela do Forum Doradczego Urz�du, 2) sk�adanie do Urz�du wniosk�w o wydanie opinii naukowych w sprawach obj�tych zakresem dzia�ania Urz�du, 3) przekazywanie Urz�dowi zgromadzonych danych naukowych dotycz�cych bezpiecze�stwa �ywno�ci, 4) przekazywanie, na ��danie Urz�du, dodatkowych danych niezb�dnych do oceny ryzyka, 5) wyznaczanie jednostek badawczo-rozwojowych, kt�re mog� uczestniczy� w wype�nianiu zada� Urz�du, w szczeg�lno�ci przez wydawanie opinii naukowych. Art. 41. 1. W�a�ciwi pa�stwowi graniczni inspektorzy sanitarni przeprowadzaj� r�wnocze�nie z kontrol� celn�, graniczn� kontrol� sanitarn�, z zastrze�eniem ust. 2, obejmuj�c�: 1) jako�� zdrowotn� �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych, innych sk�adnik�w �ywno�ci oraz materia��w i wyrob�w przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci�, 2) przydatno�� do produkcji przywo�onych z zagranicy i wywo�onych za granic� substancji pomagaj�cych w przetwarzaniu. 2. W przypadkach konieczno�ci wykonania specjalistycznych bada� laboratoryjnych lub w innych szczeg�lnie uzasadnionych przypadkach �ywno�� oraz materia�y i wyroby przeznaczone do kontaktu z �ywno�ci� mog� zosta�, za zgod� organu celnego, obj�te procedur� tranzytu zgodnie z przepisami prawa celnego w celu: 1) sk�adowania w miejscu i na warunkach okre�lonych przez pa�stwowego granicznego inspektora sanitarnego do czasu uzyskania wynik�w bada� pobranych pr�bek albo 2) skierowania do miejsca przeznaczenia w celu przeprowadzenia kontroli jako�ci zdrowotnej przez w�a�ciwy organ Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej. 3. Graniczna kontrola sanitarna �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych, innych sk�adnik�w �ywno�ci lub substancji pomagaj�cych w przetwarzaniu oraz materia��w i wyrob�w przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci� wywo�onych za granic� mo�e by� dokonana przez w�a�ciwego pa�stwowego inspektora sanitarnego na podstawie wniosku o dokonanie granicznej kontroli sanitarnej z�o�onego nie p�niej ni� 48 godzin, a w przypadku �rodk�w spo�ywczych nietrwa�ych mikrobiologicznie nie p�niej ni� 24 godziny przed planowanym wywozem. 4. W wyniku przeprowadzonej kontroli w�a�ciwy organ Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej wydaje: 1) �wiadectwo jako�ci zdrowotnej artyku��w, o kt�rych mowa w ust. 1 pkt 1 i ust. 3, 2) �wiadectwo przydatno�ci do produkcji substancji pomagaj�cych w przetwarzaniu. 5. Odp�atno�� za dokonanie granicznej kontroli sanitarnej artyku��w wywo�onych za granic� okre�laj� przepisy dotycz�ce Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej. 6. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia: 1) szczeg�owe warunki i zakres przeprowadzania kontroli, o kt�rych mowa w ust. 1, 2) szczeg�owe wskazania dotycz�ce cz�stotliwo�ci wykonywania bada� laboratoryjnych, 3) rodzaje bada� laboratoryjnych, 4) wz�r wniosku o dokonanie granicznej kontroli sanitarnej �rodk�w spo�ywczych, o kt�rym mowa w ust. 1 i 3, 5) wzory �wiadectw, o kt�rych mowa w ust. 4 - maj�c na wzgl�dzie zapewnienie bezpiecze�stwa �ywno�ci 7. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia: 1) w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw administracji publicznej oraz ministrem w�a�ciwym do spraw transportu - wykaz przej�� granicznych, przez kt�re �rodki spo�ywcze, dozwolone substancje dodatkowe lub inne sk�adniki �ywno�ci, substancje pomagaj�ce w przetwarzaniu oraz materia�y i wyroby przeznaczone do kontaktu z �ywno�ci� mog� by� wprowadzane na polski obszar celny [terytorium Rzeczypospolitej Polskiej] lub wywo�one za granic�, 2) w porozumieniu z ministrem w�a�ciwym do spraw finans�w publicznych - spos�b wsp�pracy organ�w Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej z organami celnymi w zakresie granicznej kontroli sanitarnej - maj�c na wzgl�dzie konieczno�� sanitarnego zabezpieczenia granic pa�stwa i zapewnienie w�a�ciwej jako�ci zdrowotnej artyku��w, o kt�rych mowa w ust. 1. 8. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, wykaz towar�w, kt�re podlegaj� granicznej kontroli sanitarnej, z uwzgl�dnieniem ich klasyfikacji wed�ug kod�w taryfy celnej. Art. 42. 1. �rodki spo�ywcze, dozwolone substancje dodatkowe lub inne sk�adniki �ywno�ci, kt�re stwarzaj� niebezpiecze�stwo zagro�enia epidemicznego kraju lub bezpo�rednie zagro�enie �ycia lub zdrowia cz�owieka, nie mog� by� wprowadzane na polski obszar celny [terytorium Rzeczypospolitej Polskiej]. 2. W razie uzasadnionego niebezpiecze�stwa zagro�enia epidemicznego kraju lub bezpo�redniego zagro�enia �ycia lub zdrowia cz�owieka minister w�a�ciwy do spraw zdrowia wprowadzi, w drodze rozporz�dzenia, zakaz wprowadzania �rodk�w spo�ywczych, o kt�rych mowa w ust. 1, na polski obszar celny [terytorium Rzeczypospolitej Polskiej], maj�c na wzgl�dzie konieczno�� sanitarnego zabezpieczenia granic pa�stwa. Art. 43. Ocena jako�ci zdrowotnej �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych lub innych sk�adnik�w �ywno�ci oraz materia��w i wyrob�w przeznaczonych do kontaktu z �ywno�ci� obj�tych nadzorem organ�w Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej jest potwierdzona �wiadectwem jako�ci zdrowotnej oraz mo�e by� poprzedzona badaniami laboratoryjnymi. Art. 44. 1. Badania laboratoryjne, o kt�rych mowa w art. 43, wykonuj� akredytowane: 1) laboratoria Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej, 2) laboratoria referencyjne. 2. Do zada� laboratori�w referencyjnych nale�y: 1) nadz�r nad jako�ci� bada� wykonywanych przez laboratoria, o kt�rych mowa w ust. 1 pkt 1, 2) wykonywanie analiz i bada� �ywno�ci w przypadku rozbie�no�ci, kwestionowania lub w celu potwierdzania wynik�w bada� laboratori�w, o kt�rych mowa w ust. 1 pkt 1, 3) organizowanie bada� por�wnawczych w odniesieniu do poszczeg�lnych metod analiz, 4) ujednolicanie metod i procedur badawczych, 5) wdra�anie nowych metod bada�, 6) przekazywanie organom urz�dowej kontroli �ywno�ci informacji dotycz�cych metod analiz i bada� por�wnawczych stosowanych przez laboratoria referencyjne kraj�w Unii Europejskiej, 7) szkolenie kadr laboratori�w, o kt�rych mowa w ust. 1 pkt 1, w zakresie nowych metod analiz i bada�, 8) mi�dzynarodowa wsp�praca z laboratoriami referencyjnymi. 3. (uchylony) 4. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, wykaz laboratori�w referencyjnych, maj�c na wzgl�dzie zapewnienie wykonywania zada�, o kt�rych mowa w ust. 2. Art. 45. 1. Organom urz�dowej kontroli �ywno�ci sprawuj�cym nadz�r przys�uguje prawo: 1) badania proces�w technologicznych i receptur w zakresie niezb�dnym do ochrony zdrowia i �ycia cz�owieka, 2) przegl�dania ksi�g i innych dokument�w kontrolowanego zak�adu, je�eli oka�e si� to konieczne do wyja�nienia sprawy, 3) podejmowania innych dzia�a� okre�lonych w niniejszej ustawie i w przepisach odr�bnych. 2. W razie braku wiarygodnych dowod�w naukowych potwierdzaj�cych nieszkodliwo�� �rodk�w spo�ywczych i substancji pomagaj�cych w przetwarzaniu, dozwolonych substancji dodatkowych i innych sk�adnik�w �ywno�ci, organy urz�dowej kontroli sprawuj�ce nadz�r, w przypadku powzi�cia uzasadnionego podejrzenia szkodliwo�ci tych artyku��w, mog� podejmowa� wczesne i proporcjonalne do zagro�enia czynno�ci zapobiegawcze maj�ce na celu ochron� zdrowia lub �ycia cz�owieka (zasada ostro�no�ci). 3. Uzyskane przez organy urz�dowej kontroli �ywno�ci w trakcie kontroli informacje, dokumenty i inne dane dotycz�ce stosowanych przez przedsi�biorc� technologii i receptur lub stanowi�ce tajemnic� handlow� s� obj�te tajemnic� s�u�bow� i nie mog� by� przekazywane innym organom ani ujawniane, je�eli nie jest to konieczne ze wzgl�du na ochron� zdrowia lub �ycia cz�owieka. Art. 46. 1. Organ urz�dowej kontroli �ywno�ci sprawuj�cy nadz�r w razie stwierdzenia uchybie� zagra�aj�cych zdrowiu lub �yciu cz�owieka nakazuje usuni�cie tych uchybie�, a w przypadku ich nieusuni�cia wydaje decyzj� o cz�ciowym lub ca�kowitym wstrzymaniu produkcji lub unieruchomieniu zak�adu lub jego cz�ci na czas niezb�dny do usuni�cia tych uchybie�. 2. Decyzja, o kt�rej mowa w ust. 1, podlega natychmiastowej wykonalno�ci. 3. Decyzje, o kt�rych mowa w ust. 1, s� wydawane po zasi�gni�ciu opinii w�a�ciwego inspektora pracy, je�eli stwierdzone uchybienia mog� stanowi� r�wnocze�nie naruszenie przepis�w dotycz�cych bezpiecze�stwa i higieny pracy. Art. 47. Organ urz�dowej kontroli �ywno�ci sprawuj�cy nadz�r, w razie stwierdzenia, �e �rodek spo�ywczy, dozwolona substancja dodatkowa lub inny sk�adnik �ywno�ci nie odpowiada obowi�zuj�cym zdrowotnym warunkom jako�ci, a substancja pomagaj�ca w przetwarzaniu jest nieprzydatna do produkcji �rodk�w spo�ywczych mo�e zakaza� produkcji lub wprowadzania do obrotu tego artyku�u lub te�, w zale�no�ci od rodzaju stwierdzonych uchybie�: 1) mo�e zezwoli� na inne jego wykorzystanie z zachowaniem okre�lonych warunk�w lub na zu�ycie go w innym okre�lonym celu, lub 2) nakaza� jego zniszczenie na koszt przedsi�biorcy. Art. 48. 1. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia, a w odniesieniu do �rodk�w spo�ywczych pochodzenia zwierz�cego - minister w�a�ciwy do spraw rolnictwa, ka�dy w swoim zakresie dzia�ania, okre�l�, w drodze rozporz�dze�: 1) szczeg�owy spos�b i tryb przeprowadzania urz�dowej kontroli �ywno�ci w procesie produkcji i w obrocie, uwzgl�dniaj�c zakres czynno�ci kontrolnych obejmuj�cych pobieranie i analizy pr�bek, kontrol� higieny personelu, kontrol� dokumentacji oraz kontrol� obowi�zuj�cych w zak�adzie wewn�trznych system�w kontroli jako�ci zdrowotnej i przestrzegania zasad higieny, zasad systemu HACCP, maj�c na wzgl�dzie konieczno�� zapewnienia w�a�ciwej jako�ci zdrowotnej �ywno�ci, 2) spos�b i tryb post�powania organ�w sprawuj�cych nadz�r nad jako�ci� zdrowotn� �ywno�ci i �ywienia w przypadku podejrzenia lub stwierdzenia niew�a�ciwej jako�ci zdrowotnej �rodk�w spo�ywczych, dozwolonych substancji dodatkowych i innych sk�adnik�w �ywno�ci, maj�c na wzgl�dzie tryb zabezpieczania tych artyku��w i uprawnienia, o kt�rych mowa w art. 40, 43 i 45, a tak�e dokumentowanie wykonania decyzji, o kt�rych mowa w art. 46 ust. 1. 2. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia oraz minister w�a�ciwy do spraw rolnictwa okre�l�, w drodze rozporz�dzenia, szczeg�owe warunki i spos�b wsp�dzia�ania w zakresie sprawowania nadzoru organ�w Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej z organami Inspekcji Weterynaryjnej, maj�c na wzgl�dzie potrzeb� zapewnienia sprawnego nadzoru nad przestrzeganiem warunk�w zdrowotnych �ywno�ci i �ywienia, z uwzgl�dnieniem art. 40. Rozdzia� 4 Przepisy karne   Art. 49. 1. Kto produkuje lub wprowadza do obrotu, o niew�a�ciwej jako�ci zdrowotnej lub zepsute, �rodki spo�ywcze i substancje pomagaj�ce w przetwarzaniu, dozwolone substancje dodatkowe, inne sk�adniki �ywno�ci oraz materia�y i wyroby przeznaczone do kontaktu z �ywno�ci�, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno�ci albo pozbawienia wolno�ci do lat 2. 2. Kto produkuje lub wprowadza do obrotu �rodki spo�ywcze specjalnego przeznaczenia �ywieniowego lub now� �ywno�� szkodliwe dla zdrowia lub �ycia cz�owieka, podlega karze pozbawienia wolno�ci do lat 3. 3. Je�eli sprawca czyn�w okre�lonych w ust. 1 lub 2 dzia�a nieumy�lnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno�ci albo pozbawienia wolno�ci do roku. Art. 50. Kto produkuje lub wprowadza do obrotu �rodki spo�ywcze zafa�szowane, dozwolone substancje dodatkowe, inne sk�adniki �ywno�ci lub substancje pomagaj�ce w przetwarzaniu jako artyku�y odpowiadaj�ce wymaganiom okre�lonym w ustawie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolno�ci albo pozbawienia wolno�ci do roku. Art. 51. 1. Kto przez oznaczenie lub w inny spos�b wprowadza w b��d co do jako�ci zdrowotnej lub warto�ci od�ywczej �rodka spo�ywczego, substancji pomagaj�cych w przetwarzaniu albo dozwolonej substancji dodatkowej lub innych sk�adnik�w �ywno�ci, podlega karze grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto: 1) w przypadkach okre�lonych w art. 18, bez powiadomienia lub niezgodnie z decyzj�, o kt�rej mowa w art. 19 ust. 3, wprowadza do obrotu �rodki spo�ywcze specjalnego przeznaczenia �ywieniowego lub suplementy diety, 2) u�ywa do produkcji lub wprowadza do obrotu �ywno�� lub substancje pomagaj�ce w przetwarzaniu, dozwolone substancje dodatkowe lub inne sk�adniki �ywno�ci, przeznaczone do spo�ywania albo u�ywania, po up�ywie terminu ich przydatno�ci do spo�ycia lub up�ywie daty ich minimalnej trwa�o�ci, 3) narusza zasady, o kt�rych mowa w art. 10 ust. 2, art. 12, art. 22, art. 24, art. 35 ust. 1 i 3, art. 36, art. 37 i art. 39 ust. 3, 4) rozpoczyna dzia�alno�� bez uzyskania decyzji, o kt�rej mowa w art. 13 ust. 7, art. 22 ust. 2, art. 27 ust. 2 i art. 39 ust. 4. Art. 52. W sprawach okre�lonych w art. 51 orzekanie nast�puje w trybie przepis�w o post�powaniu w sprawach o wykroczenia. Rozdzia� 5 Zmiany w przepisach obowi�zuj�cych, przepisy przej�ciowe i ko�cowe   Art. 53. W ustawie z dnia 13 listopada 1963 r. o zwalczaniu chor�b zaka�nych (Dz. U. Nr 50, poz. 279, z 1971 r. Nr 12, poz. 115, z 1974 r. Nr 47, poz. 280, z 1989 r. Nr 35, poz. 192, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, z 1997 r. Nr 60, poz. 369, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 120, poz. 1268) wprowadza si� nast�puj�ce zmiany: 1) w art. 2 dodaje si� ust. 2a w brzmieniu: "2a. Zasady i tryb wykonywania bada� lekarskich os�b wykonuj�cych prace w procesie produkcji i w obrocie �ywno�ci� do cel�w sanitarno-epidemiologicznych reguluj� odr�bne przepisy."; 2) w art. 5 skre�la si� ust. 2; 3) u�yte w ustawie wyrazy "Minister Zdrowia i Opieki Spo�ecznej" zast�puje si� wyrazami "Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia". Art. 54. W ustawie z dnia 31 stycznia 1980 r. o ochronie i kszta�towaniu �rodowiska (Dz. U. z 1994 r. Nr 49, poz. 196, z 1995 r. Nr 90, poz. 446, z 1996 r. Nr 106, poz. 496 i Nr 132, poz. 622, z 1997 r. Nr 46, poz. 296, Nr 96, poz. 592, Nr 121, poz. 770 i Nr 133, poz. 885, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 101, poz. 1178, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 48, poz. 550, Nr 62, poz. 718 i Nr 109, poz. 1157 oraz z 2001 r. Nr 38, poz. 452 i Nr 45, poz. 497) w art. 37a dodaje si� ust. 9 w brzmieniu: "9. Przepis�w ust. 1-8 nie stosuje si� w odniesieniu do nowych �rodk�w spo�ywczych lub u�ywek b�d� nowych sk�adnik�w tych artyku��w w zakresie uregulowanym odr�bnie w przepisach o warunkach zdrowotnych �ywno�ci i �ywienia." Art. 55. W ustawie z dnia 14 marca 1985 r. o Pa�stwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 1998 r. Nr 90, poz. 575, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756, z 1999 r. Nr 70, poz. 778, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 29, poz. 320 i Nr 42, poz. 473) wprowadza si� nast�puj�ce zmiany: 1) w art. 20: a) w ust. 1 wyrazy "Ministrowi Spraw Wewn�trznych i Administracji" zast�puje si� wyrazami "ministrowi w�a�ciwemu do spraw wewn�trznych", b) w ust. 2 wyrazy "Ministrowie Obrony Narodowej oraz Spraw Wewn�trznych i Administracji" zast�puje si� wyrazami "Minister Obrony Narodowej oraz minister w�a�ciwy do spraw wewn�trznych", c) w ust. 3 wyrazy "Minister Spraw Wewn�trznych i Administracji" zast�puje si� wyrazami "Minister w�a�ciwy do spraw wewn�trznych"; 2) w art. 25 w ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie: "4) pobierania pr�bek do bada� laboratoryjnych."; 3) w art. 36: a) w ust. 1-3 po wyrazach "Za badania" dodaje si� wyraz "laboratoryjne", b) ust. 4 otrzymuje brzmienie: "4. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, spos�b ustalania wysoko�ci op�at za badania laboratoryjne oraz inne czynno�ci, o kt�rych mowa w ust. 1-3, z uwzgl�dnieniem koszt�w ich wykonania." Art. 56. W ustawie z dnia 27 czerwca 1997 r. o s�u�bie medycyny pracy (Dz. U. Nr 96, poz. 593, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i z 2000 r. Nr 84, poz. 948) wprowadza si� nast�puj�ce zmiany: 1) w art. 4 dodaje si� pkt 4a w brzmieniu: "4a) badaniach lekarskich do cel�w sanitarno-epidemiologicznych - nale�y przez to rozumie� badania lekarskie ustalaj�ce brak przeciwwskaza� do wykonywania prac w procesie produkcji i w obrocie �ywno�ci�,"; 2) w art. 5: a) w ust. 1 dodaje si� pkt 3a w brzmieniu: "3a) os�b wykonuj�cych prace w procesie produkcji i w obrocie �ywno�ci�," b) dodaje si� ust. 2a w brzmieniu: "2a. Obowi�zek obj�cia badaniami lekarskimi do cel�w sanitarno-epidemiologicznych spoczywa na przedsi�biorcach prowadz�cych dzia�alno�� w zakresie produkcji i obrotu �ywno�ci�.", c) dodaje si� ust. 4 w brzmieniu: "4. Badaniami lekarskimi do cel�w sanitarno-epidemiologicznych s� obj�te osoby, o kt�rych mowa w ust. 1 pkt 3a."; 3) w art. 6: a) w ust. 1 w pkt 8 kropk� na ko�cu zast�puje si� przecinkiem i dodaje si� pkt 9 w brzmieniu: "9) wykonywania bada� lekarskich do cel�w sanitarno-epidemiologicznych.", b) w ust. 5 wyrazy "Ministrem Edukacji Narodowej" zast�puje si� wyrazami "ministrem w�a�ciwym do spraw o�wiaty i wychowania oraz ministrem w�a�ciwym do spraw szkolnictwa wy�szego", c) dodaje si� ust. 7 w brzmieniu: "7. Minister w�a�ciwy do spraw zdrowia okre�li, w drodze rozporz�dzenia, tryb wykonywania bada� lekarskich do cel�w sanitarno-epidemiologicznych oraz wykaz stan�w chorobowych uniemo�liwiaj�cych wykonywane czynno�ci z zakresu produkcji i obrotu �ywno�ci�, a tak�e rodzaje czynno�ci, kt�rych nie wolno wykonywa� osobom dotkni�tym takimi chorobami, z uwzgl�dnieniem zakresu i cz�stotliwo�ci tych bada�, sposobu ich dokumentowania, wzoru orzeczenia lekarskiego i sposobu przechowywania orzecze�."; 4) w art. 7 w ust. 1 w pkt 5 i w ust. 5 wyrazy "Pa�stwow� Inspekcj� Sanitarn�" zast�puje si� wyrazami "Inspekcj� Sanitarn�"; 5) w art. 8 wyrazy "Ministrowie: Obrony Narodowej, Spraw Wewn�trznych i Administracji, Sprawiedliwo�ci oraz Transportu i Gospodarki Morskiej" zast�puje si� wyrazami "Minister Obrony Narodowej, minister w�a�ciwy do spraw wewn�trznych, Minister Sprawiedliwo�ci oraz minister w�a�ciwy do spraw transportu"; 6) dodaje si� art. 22a w brzmieniu: "Art. 22a. Koszty bada� lekarskich do cel�w sanitarno-epidemiologicznych ponosz� przedsi�biorcy."; 7) w art. 27 w ust. 1 wyrazy "Ministrowie: Obrony Narodowej, Spraw Wewn�trznych i Administracji, Sprawiedliwo�ci" zast�puje si� wyrazami "Minister Obrony Narodowej, minister w�a�ciwy do spraw wewn�trznych, Minister Sprawiedliwo�ci"; 8) u�yte w ustawie w odpowiednich przypadkach wyrazy "Minister Zdrowia i Opieki Spo�ecznej" zast�puje si� u�ytymi w tych samych przypadkach wyrazami "minister w�a�ciwy do spraw zdrowia". Art. 57. W ustawie z dnia 4 wrze�nia 1997 r. o dzia�ach administracji rz�dowej (Dz. U. z 1999 r. Nr 82, poz. 928, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 43, poz. 489, Nr 48, poz. 550, Nr 62, poz. 718, Nr 70, poz. 816, Nr 73, poz. 852, Nr 109, poz. 1158 i Nr 122, poz. 1314 i 1321 oraz z 2001 r. Nr 3, poz. 18, Nr 5, poz. 43 i 44 i Nr 42, poz. 475) w art. 33 w ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie: "4) warunk�w sanitarnych, nadzoru sanitarnego, bezpiecze�stwa �ywno�ci, a w szczeg�lno�ci nadzoru nad jako�ci� zdrowotn� �ywno�ci w procesie produkcji i w obrocie oraz materia�ami i wyrobami stykaj�cymi si� z �ywno�ci�,". Art. 58. 1. Zezwolenia wydane na podstawie dotychczasowych przepis�w zachowuj� wa�no�� przez okres, na kt�ry zosta�y wydane, nie d�u�ej jednak ni� do czasu wydania przepis�w wykonawczych, o kt�rych mowa w art. 59. 2. Zezwolenia, o kt�rych mowa w ust. 1, staj� si� decyzjami w rozumieniu niniejszej ustawy. Art. 59. Dotychczasowe przepisy wykonawcze zachowuj� moc do czasu wydania przepis�w wykonawczych na podstawie niniejszej ustawy, o ile nie s� z ni� sprzeczne, nie d�u�ej jednak ni� do dnia 31 grudnia 2002 r. Art. 60. Traci moc ustawa z dnia 25 listopada 1970 r. o warunkach zdrowotnych �ywno�ci i �ywienia (Dz. U. Nr 29, poz. 245, z 1971 r. Nr 12, poz. 115, z 1985 r. Nr 12, poz. 49, z 1989 r. Nr 35, poz. 192, z 1992 r. Nr 33, poz. 144 i Nr 91, poz. 456, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 60, poz. 369 i Nr 88, poz. 554, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 oraz z 2000 r. Nr 120, poz. 1268). Art. 61. Ustawa wchodzi w �ycie po up�ywie 3 miesi�cy od dnia og�oszenia [czyli 23 wrze�nia 2001 r.], z tym �e: 1) (uchylony) 2) art. 10 ust. 3, art. 28 ust. 2-4, art. 30 oraz art. 48 ust. 1 w zakresie wprowadzania zasad systemu HACCP obowi�zuj� od dnia uzyskania przez Rzeczpospolit� Polsk� cz�onkostwa w Unii Europejskiej.