3262346727

Materiały do wykładu „ Podstawy tribologii"

ŚRODKI SMARNE - OLEJE

Oleje smarne - ciecze, w warunkach stosowania, dostosowane do smarowania skojarzeń trących, z zastosowaniem określonej techniki smarowania i urządzeń smarowych.

Od olejów smarnych wymaga się, odpowiednich do właściwego smarowania skojarzenia trącego:

•    właściwości Teologicznych,

•    właściwości niskotemperaturowych,

•    właściwości smarnych i przeciwzużyciowych,

•    właściwości zapłonu i palenia,

•    stabilności termicznej i termooksydacyjnej,

•    stabilności chemicznej,

•    kompatybilności z materiałami konstrukcyjnymi,

•    minimalnej toksyczności i innych właściwości związanych z ochroną środowiska.

W praktyce technologicznej wyróżnia się:

•    Oleje podstawowe - oleje bezpośrednio otrzymywane z ropy naftowej lub surowców bitumicznych, w rezultacie przeróbki ropy naftowej.

•    Oleje bazowe - oleje otrzymywane poprzez zmieszanie kilku różnych olejów podstawowych.

•    Oleje smarne - oleje otrzymywane z olejów bazowych w rezultacie zmieszania olejów bazowych z dodatkami uszlachetniającymi, procesie zwanym blendowaniem (blendingiem). Oleje smarne są końcowym wyrobem rafinerii lub zakładów zwanych blendowniami. Są to oleje gotowe do stosowania.

Współcześnie, jako oleje smarne, są stosowane: oleje mineralne, oleje syntetyczne oraz emulsje olejowe.

•    Oleje mineralne - ciecze, w warunkach stosowania, otrzymywane w wyniku komponowania olejów podstawowych lub tzw. olejów bazowych, pochodzących z zachowawczej lub przetwórczej przeróbki ropy naftowej lub surowców bitumicznych oraz dodatków uszlachetniających. Oleje mineralne stanowią większość współcześnie stosowanych olejów smarnych. W niektórych zastosowaniach ich właściwości eksploatacyjne są niewystarczające, wówczas są stosowane oleje syntetyczne.

•    Oleje syntetyczne - ciecze, w warunkach stosowania, otrzymywane na drodze syntezy chemicznej lub na drodze głębokiej przeróbki przetwórczej surowców mineralnych.

Współcześnie jako oleje syntetyczne znalazły zastosowanie:

•    syntetyczne oleje węglowodorowe,

Materiały do wykładu „ Podstawy tribologii"

•    poli-a-olefiny (PAO),

•    oleje hydrosyntetyczne,

•    oleje estrowe,

•    oleje silikonowe,

•    poliglikole.

Podstawowymi parametrami określającymi właściwości olejów smarnych są:

•    lepkość,

•    smarność.

Smarność - zdolność środka smarnego do zmniejszania tarcia inaczej niż poprzez zmianę lepkości.

Spośród dwóch substancji o jednakowej lepkości, w tych samych warunkach smarowania, lepszą smarność ma ta substancja, która bardziej zmniejszy tarcie występujące w skojarzeniu trącym. Smarność nie jest właściwością materii, ponieważ musi być odnoszona do właściwości i warunków pracy skojarzenia trącego:

•    geometrii styku,

•    nacisków jednostkowych,

•    prędkości przemieszczania współpracujących powierzchni,

•    temperatury,

•    właściwości materiału, z którego są wykonane współpracujące powierzchnie skojarzenia trącego,

•    ciśnienia,

•    składu chemicznego atmosfery w otoczeniu skojarzenia trącego.

Lepkość olejów zależna jest od temperatury i ciśnienia

•    wraz ze wzrostem temperatury lepkość oleju maleje,

•    wraz ze wzrostem ciśnienia lepkość oleju rośnie.

Wyróżnia się następujące, podstawowe rodzaje dodatków uszlachetniających:

•    inhibitory utlenienia,

•    modyfikatory właściwości Teologicznych,

•    detergenty i dyspergatory,

•    smarnościowe,

•    przeciwzużyciowe,

•    przeciwzatarciowe,

•    modyfikatory tarcia,

•    inhibitory korozji i rdzewienia,

•    pasywatory,

•    przeciwpienne,

•    barwniki,

•    zapachowe,