3262346726

Materiały do wykładu „ Podstawy tribologii

PODSTAWOWE POJĘCIA

Tribologia (trybologia) jest nauką o tarciu i procesach towarzyszących tarciu.

Nazwa wywodzi się od greckich słów tribos-tarcie, logos-nauka.

Tribologia zajmuje się opisem zjawisk fizycznych (mechanicznych, elektrycznych, magnetycznych itp.), chemicznych, biologicznych i innych w obszarach tarcia.

Tribotechnika zajmuje się omówieniem technicznych zastosowań tribologii.

Zakres tribologii nie ogranicza się tylko do procesów tarcia w maszynach, ale również odnosi się do wszystkich procesów tarcia w przyrodzie i technice. Do ważnych zjawisk towarzyszących tarciu, a mających duże znaczenie techniczne, należą procesy zużywania materiałów trących oraz smarowanie.

Opory tarcia według szacunkowych obliczeń specjalistów pochłaniają w skali światowej 30-50% produkowanej w ciągu roku energii.

Węzły tarcia są podstawowymi systemami tribologicznymi w maszynach i urządzeniach.

Węzły tarcia decydują o trwałości i niezawodności urządzeń. O jakości węzłów tarcia decydują czynniki materiałowe, konstrukcyjne, technologiczne oraz eksploatacyjne.

RODZAJE TARCIA

Tarcie ślizgowe (tarcie suwne) - tarcie występujące na styku dwóch ciał stałych (jest tarciem zewnętrznym), gdy ciała przesuwają się względem siebie lub gdy ciała spoczywają względem siebie, a istnieje siła dążąca do przesunięcia ciał.

F_t = n-F_n

* F„

p - współczynnik tarcia,

Fn - siła nacisku,

Ft - siła tarcia.

Tarcie toczne (opór toczenia) - opór ruchu występujący przy toczeniu jednego ciała po drugim. Występuje np. pomiędzy elementami łożyska tocznego, między oponą, a nawierzchnią drogi.

Tarcie toczne występuje na granicy dwóch ciał i dlatego jest sklasyfikowane jako tarcie zewnętrzne.

Tarcie toczne występuje na granicy dwóch ciał i dlatego jest sklasyfikowane jako tarcie zewnętrzne.

Na toczące się ciało działają siły:

P - przyłożona w środku ciała siła ciągnąca, N - siła nacisku ciała na podłoże,

Rp - asymetryczna siła reakcji podłoża.