3262347396

kąt prosty, tzn. równy 90°, wówczas mamy do czynienia z rzutowaniem prostokątnym¹ (rys. 5.2). Rysunki wykonane w ten sposób są zrozumiałe i czytelne nie tylko dla rysującego, ale i dla innych.

Rys. 5.3. Układ trzech rzutni do rzutowania prostokątnego

Do odwzorowania położenia obiektu (nawet punktu) w przestrzeni nie wystarczy jego rzut na jedną płaszczyznę. Konieczne jest rzutowanie na trzy wzajemnie prostopadłe płaszczyzny. Taki układ trzech płaszczyzn rzutowania i rzuty najprostszego obiektu, którym jest punkt, są pokazane na rysunku 5.3². Płaszczyzny rzutowania (rzutnie) oznacza się jako jt,, n₂, n_y a krawędzie przecięcia się rzutni — tak samo jak osie współrzędnych, tzn. X, Y,

Z. W rzeczywistości układ rzutni możemy sobie wyobrazić na przykład jako róg pokoju, w którym dwie zbiegające się ściany i podłoga stanowią trzy płaszczyzny rzutów. Na rysunku 5.3 zostały zaznaczone kąty proste (90°) między płaszczyznami.

Obiektem rzutowanym jest punktu, a jego rzutami prostopadłymi na płaszczyzny jt,,

Jt₂, Jt₃ — odpowiednio: A', A' oraz A

Układ rzutni pokazany na rysunku 5.3 jest przestrzenny, a zatem niewygodny w stosowaniu na rysunkach technicznych. Zamiast odwzorowań przestrzennych zwykle stosuje się rzuty prostokątne na trzy płaszczyzny (maksimum na sześć płaszczyzn), dzięki czemu obiekt przestrzenny jest pokazany za pomocą jego płaskich rzutów. W tym celu układ przestrzenny trzeba przekształcić w układ płaski trzech rzutni. W jaki sposób? Wyjaśnienie stanowi rysunek 5.4. Jego część a to obraz układu rzutni w aksonometrii ukośnej, a także punktu A oraz jego rzutów na trzy płaszczyzny. Aby otrzymać układ płaski, płaszczyzny ji₂ i ji₃ obrócono o 90°, dzięki czemu znalazły się na tej samej płaszczyźnie co ji_x (rys. 5 Ab). Gdy pominiemy zarysy płaszczyzn, bo przecież w rzeczywistości nie są ograniczone, wówczas otrzymamy na jednej płaszczyźnie układ trzech rzutni oddzielonych od siebie osiami X, Y, Z (rys. 5.4c). Należy zwrócić uwagę, że oś Yjest narysowana dwukrotnie. Dlaczego? Są przecież tylko trzy płaszczyzny rzutowania (wyznaczone parami osi X i Z, X i Y oraz Y i Z), a obszar między osią Fi F(na rys. 5.4c) nie istnieje. Jest tylko powierzchnią do przenoszenia prostych rzutujących. Wystarczy spojrzeć na wcześniejszy rysunek rzutni 5 Aa.

75

1

   Zasad rzutowania prostokątnego dotyczy PN-EN ISO 5456:2002.

2

   Rysunek 5.3 układu rzutni jest ilustracją poglądową, podobną do obrazu na zdjęciu fotograficznym. Taki sposób przedstawiania obiektów przestrzennych na jednym rysunku, czyli aksonometria, zostanie omówiony dokładnie w rozdziale 6. Na razie rysunki poglądowe (stanowiące części a ilustracji od 5.4 do 5.18) będą nam jedynie ułatwiać wyobrażenie sobie usytuowania omawianych obiektów w przestrzeni i nie będziemy analizować ich pod względem konstrukcyjnym.

www.wsip.pl