3155708778

Polityka i planowanie przestrzennego zagospodarowania 5

rytorialnej alokacji w drodze bezpośrednich lub pośrednich posunięć polityki ekonomicznej państwa, a więc elastycznych względem narzędzi polityki przestrzennej. Czynniki wskazane w pkt. c trzeba więc rozpatrywać w kontekście z systemem polityczno-społecznym i strukturą stosunków własnościowych oraz z układem stosowanych w polityce ekonomicznej rozwiązań instytucjonalnych i metodycznych.

Te ostatnie wpływają głównie na stopień wewnętrznej integracji polityki przestrzennej państwa i na jej spójność z całością jego polityki społeczno-gospodarczej. W krajach posługujących się planowaniem gospodarki narodowej niezwykle ważne z tego punktu widzenia są odpowiednie rozwiązania organizacyjne i metodologiczne, warunkujące wielowymiarową koordynację treści planów rozwojowych i całokształtu strategii działania.

Jak już podkreśliliśmy, polityka przestrzenna jest dziedziną polityki wewnętrznej poszczególnych krajów. Rozwój współpracy międzynarodowej i tendencji integracyjnych w świecie wpływa jednak ostatnio coraz wyraźniej na ujawnianie się także jej zewnętrznych aspektów, a nawet na podejmowanie pewnych międzynarodowych przedsięwzięć w zakresie zagospodarowywania przestrzeni. Wskazać tu należy zwłaszcza na tworzenie przez grupy krajów elementów wspólnej infrastruktury techniczno-ekonomicznej, współdziałanie w zagospodarowywaniu obszarów przygranicznych itp. Przejawiają się też pewne wspólne cele konkretne i działania w polityce przestrzennej krajów ze sobą współpracujących, niekoniecznie nawet będących sąsiadami. Wpływa to również integru-jąco na niektóre rozwiązania organizacyjno-metodologiczne w planowaniu (np. unifikowanie dat przyjmowanych jako horyzont planów, ujednolicanie wskaźników i interpretacji treści różnych kategorii i informacji, powstawanie elementów wspólnych w teoretycznej bazie polityki przestrzennej i planowania), zwłaszcza w grupach krajów należących do tych samych systemów ekonomiczno-społecznych. Z faktami tymi można wiązać określone nadzieje na przyszłość.

3. Cele i wartości

Prowadzenie polityki przestrzennej wyraża zajęcie przez władzę państwową aktywnej postawy w stosunku do rozmieszczenia na terytorium kraju społecznych sił wytwórczych. Postawa ta może się przejawić w akceptacji istniejącej struktury ich rozmieszczenia albo w woli jej zmian i przebudowy w określonych kierunkach. Nie zajęcie w powyższej sprawie stanowiska oznacza dopuszczenie do kształtowania się procesów lokalizacyjnych i zagospodarowywania przestrzeni wyłącznie pod wpływem splotu decyzji podejmowanych przez inne — poza władzą państwową — podmioty gospodarujące. Współcześnie coraz rzadziej można spotkać przykłady takiego „indyferentyzmu przestrzennego”. Aktywną postawę wobec procesów zagospodarowania w przestrzeni zajmują nawet kraje, których rządy oficjalnie deklarują swą wierność dla zasad gospodarki rynkowej i minimalizacji ingerencji w sprawy działania jej mechanizmów.

Sądzimy, że na wzrost aktywności współczesnych państw w dziedzinie polityki przestrzennej wpłynęły następujące czynniki:

1. przyspieszony pod wpływem rewolucji naukowo-technicznej roz-