3568684105

między różnymi dziedzinami działalności gospodarczej i użytkowaniem parków oraz między dyrekcją parków narodowych a mieszkańcami, użytkownikami i lokalnymi władzami. Z uwagi na złożony system powiązań i zależności między środowiskiem przyrodniczym a człowiekiem, w praktyce badawczej stosuje się procedury upraszczania i ograniczania liczby analizowanych powiązań (Walewski, 2004). W niniejszej pracy zdecydowano się na wybór interakcji między parkami narodowymi, reprezentowanymi przez ich dyrekcje, a społecznością gmin, na terenie których funkcjonuje ta forma ochrony przyrody (ryc. 5).

Ryc. 5. Model relacji park narodowy - społeczność lokalna (źródło: opracowanie własne)

Problem badawczy dotyczy związków między parkiem narodowym a społecznością lokalną. Jego istotą jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie: w jaki sposób ludność zamieszkała na terenie parków narodowych i w ich sąsiedztwie (w gminach przestrzennie powiązanych z parkami i ich otulinami) postrzega relacje z najbliższym jej parkiem narodowym.

Postawiono następujące pytania badawcze:

1/ czy miejsce zamieszkania, wiek respondentów, wykształcenie i status zawodowy determinują ich stosunek do parku narodowego, oraz

2/ czy charakter stosunku respondentów do przyrody lub korzystanie z oferty szeroko rozumianej edukacji ekologicznej prowadzonej przez park narodowy wpływa na dostrzeganie korzyści lub barier (ograniczeń) i strat związanych z istnieniem parku narodowego w sąsiedztwie miejsca zamieszkania.

Ważnym elementem badań jest poznanie opinii lokalnej społeczności na temat antropogenicznych zagrożeń parku narodowego, kolizji i konfliktów wynikających z tych zagrożeń oraz sposobów ich rozwiązywania i zapobiegania, a także dotyczących pożądanych kierunków i form współpracy z parkiem narodowym. Ocena relacji park - ludność miejscowa, dokonana przez respondentów, jest zestawiana z opiniami dyrektorów parków narodowych. Szeroka analiza porównawcza poglądów różnych stron umożliwia ukazanie przestrzennego zróżnicowania relacji park narodowy - społeczność lokalna. W świetle kryzysu ochrony przyrody, dotykającego niektóre parki narodowe, jak i narastających