3570947908

43

Nie tylko Dzierżoń: wprowadzenie do bibliografii piśmiennictwa pszczelniczego

wykazuje w swojej Bibljografji fauny polskiej do roku 1880 (t. 2, Kraków 1928, s. 213-224) Jakubski.

Dzierżoń należy do tych postaci, dla których zebranie kompletnej bibliografii przedmiotowej jest nie dość, że praktycznie niemożliwe, to jeszcze w dodatku bezcelowe. Dzierżoń stał się legendą i - jak to zwykle z legendami bywa - w jego wizerunku fikcja miesza się z prawdą. Dodatkowo jego postać była wykorzystywana w walce politycznej i propagandowej, co do faktów dodawało fałszu i obłudy. Niemcy krytykowali i odrzucali piśmiennictwo polskie, Polacy - też nie do końca słusznie -niemieckie. Dlatego czytelnikowi szukającemu obiektywnego spojrzenia na osobę i dokonania księdza Dzierżona nie sposób polecić jedną czy drugą publikację. Konieczne są: dość szerokie rozpoznanie zagadnienia, krytycyzm, znajomość historii, przy czym nie tylko, ale przede wszystkim Śląska, oraz życia społecznego. Zalecane w tym przedmiocie piśmiennictwo podzielić można na kilka grup:

-    publikacje z okresu życia Dzierżona; lektura bardzo pouczająca, ale niestety trudno dostępna⁴²,

-    hasła osobowe z encyklopedii i słowników biograficznych, podające wiele faktów, często pozbawione wstawek autorów, świadczących o ich osobistych przekonaniach politycznych i religijnych⁴³,

-    wybrane monografie i artykuły, które krytycznemu odbiorcy pozwolą wyrobić własny pogląd na wybitnego Ślązaka⁴⁴.

⁴²    Szerokie opracowanie bibliografii przedmiotowej Dzierżona przedstawione jako Materiały do bibliografii prac o życiu i dziele Jana Dzierżona znajduje się w: L. Brożek, A. Gładysz, S. Mazak, op.cit., s. 137-160 oraz Z. Waleszczuk, Prawda ponad wszystko, Dzierżoniów 2006, s. 83-115.

⁴³    Zob. R. Gartner, Schlesische Lebensbilder, t. 4, Breslau 1931, s. 396-402; A. Gładysz, Śląski słownik biograficzny, 1.1, Katowice 1977, s. 59-63; M. Miillerott, Neue Deutsche Biographie, t. 4, Berlin 1959, s. 214-215; E. Szramek, Polski słownik biograficzny, t. 6, Kraków 1948, s. 165-166; M. Syniawa, Biograficzny słownik przyrodników śląskich, t. 1, Katowice 2006, s. 71-73.

⁴⁴    Tutaj szczególnie warto wymienić: L. Bornus, Wkład Dzierżona w rozwój wiedzy o pszczole i pasiecznictwie, „Pszczelarstwo" 1961, nr 2, s. 33-35; L. Brożek, A. Gładysz, S. Mazak, op.dt.; K. Krasicki, op.dt., s. 245-249; E. Podworski, Materiały do biografii Jana Dzierżona, „Zaranie Śląskie" 1958, z. 3, s. 85-93; J.K. Świderski, op.cit., s. 19-39; M. Tobiasz, op.dt., s. 59-123; M. Lubina, Książę pszczół, „Śląsk" 2004, nr 5, s. 12-18; F. Fuckner, Der Bienenuater: Dr. Johannes Dzierzon und sein Lebenswerk, Ascheberg 1991; L. Armbruster, Hundert Jahre Parthenogenesis 1835-1935. Dzierzon, der sparsame Bie-nenkónig, „Archiv fur Bienenkunde" 1935, z. 8, s. 283-314; F. Ruttner, Johannes Dzierzon und die Deutsche Bienenzucht, „Allgemeine Deutsche Imkerzeitung" 1981, nr 11, s. 327-333; R. Kostecki, Die Entwicklung des Dzierzon-Kastens, „Allgemeine Deutsche Imkerzeitung" 1981, nr 12, s. 365-367; F. Kaiser, Die Einfiihrung der Italienischen Biene