może żądać natychmiastowej realizacji hipoteki albo dania innego odpowiedniego zabezpieczenia, np. jeżeli statek nieodpowiednio użytkowany.
Hipoteka na statkach w budowie. Powstała dopiero w latach 80-tych, Piasecka-Jonson wielkie plany budowy statków z zabezpieczeniem kredytów na statkach w budowie. Jednak dopiero w 1995 r. umieszczono w KM. Statek w budowie to dużo różnych części zwiezionych na teren stoczni. Hipoteka morska na statku w budowie obejmuje materiały urządzenia i wyposażenia które przez oznakowanie lub w inny sposób można rozpoznać że są przeznaczone do tego statku. Podobnie na całym świecie.
Wierzytelność zabezpieczona hipoteką morską podlega zaspokojeniu z przedmiotu hipoteki z pierwszeństwem przed innymi wierzytelnościami, z wyjątkiem wierzytelności uprzywilejowanych, kosztów egzekucyjnych, należności alimentacyjnych, rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci, kosztów ostatniej choroby i zwykłego pogrzebu właściciela statku. Zaspokojenie wierzyciela następuje w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego, stosuje się kpc przepisy o egzekucji z nieruchomości lub rzeczy ruchomych. Hipotekę realizuje się przez postępowanie egzekucyjne z kpc, po sprzedaży statku sumę uzyskaną ze sprzedaży sąd dzieli w odpowiedni sposób. Problemem są wierzytelności które wyprzedzają hipotekę morską, wierzytelności z KM i inne z kpc wierzytelności.
Hipoteka morska ciąży na statku, wartość statku stanowi dla wierzyciela zabezpieczenia, że w razie niespłacenia wierzytelności może on sprzedać ten statek i odzyskać należność. Jedną stroną umowy o hipotekę morską jest właściciel statku drugim wierzyciel hipoteczny. Właściciel nie musi być dłużnikiem osobistym wierzyciela. Zabezpieczenie własnych długów lub cudzych. Statek może posiadać wysoką wartość, wierzytelności zabezpieczone hipoteką muszą mieć wysoką pozycję w kolejności do zabezpieczenia, żeby hipoteka miała sens. Stary KM stanowił że hipoteka mogła być realizowana w sądowym postępowaniu egzekucyjnym które trwa 3-5 lat po drugie hipoteka była realizowana na 5 - 6 miejscu, wyprzedzana przez podatki, banki. To powodowało że zabezpieczenie hipoteką było iluzoryczne. Dawny 1025 kpc stanowił że hipoteka jest zaspokajana na 5 miejscu. To spowodowało że w Polsce ustanowiono nową instytucję.
Mortgage w krajach anglosaskich jest odpowiednikiem hipoteki. Różni się od hipoteki, bo strony mają większą swobodę. Wierzyciel mortgagee może zająć statek, sam go sprzedać z pomocą komornika ale bez sądu, może przejąć statek w posiadanie i używać aż statek sam zapracuje na stratę długu. a84 umowa zawarta między właścicielem statku a wierzycielem o ustanowieniu hipoteki morskiej może przewidywać przejęcie przez wierzyciela posiadanie statku, łącznie z upoważnieniem do sprzedaży statku w celu zaspokojenia z jego wartości lub z dochodów ze statku.
Dwa sposoby ustanowienia hipoteki, nie są to dwa rodzaje. Klasyczna hipoteka realizowana w postępowaniu sądowym, albo od razu w umowie można przewidzieć tryb mortgage, umowa wpisana do rejestru okrętowego, zgoda pozostałych wierzycieli hipotecznych, zawarta na piśmie z podpisami notarialnie poświadczonymi. Przejąć statek może notariusz lub komornik i on przeprowadzi egzekucję ze statku z pominięciem sądu. Nie będzie pytań z a85 i dalszych na egzaminie. Jest to tzw. polski mortgage. Wierzyciel hipoteczny przejmuje statek, sprzedaje, można zwrócić się do notariusza lub komornika z pominięciem sądu. Przeprowadzenie egzekucji to duże pieniądze, procent od wartości.
Trzy konwencje dotyczące hipoteki. 1926 konw. brukselska Polska jest stroną, KM przywileje oparty na niej: 1967 r. o przywilejach i hipotekach nie weszła w życie 1993 genewska weszła w życie w maju 2005, Polska jeszcze nie ratyfikowała. Traktują one łącznie przywileje i hipoteki, bo przywileje wyprzedzają hipoteki. Cel konwencji to wzmocnienie roli hipoteki. Konwencja z 1926 zrównała hipoteki i mortgage.
13
Joanna Trawińska