3813100879

Wprowadzenie do prawa morskiego

Pojęcie Prawo morskie. Szeroko. Morskie to nie znaczy wszystkie stosunki prawne związane z morzem. W takim ujęciu pr. morskie składa się z cywilnego prawa morskiego, międzynarodowego prawa morza, część prawa międzynarodowego publicznego, morskie pr. administracyjne, morskie pr. pracy, morskie pr. karne (konwencja o zwalczaniu terroryzmu morskiego). Opracowanie pod red. Prof. Loturskiego prawo morskie obejmujące różne dziedziny. Wąsko prawo które reguluje stosunki związane z żeglugą morską, przede wszystkim cywilne z elementami administracyjnego, morskie prawo cywilne lub morskie prawo handlowe.

Historia. Morskie prawo zwyczajowe do XIX w., źródłem prawa był zwyczaj i byl on czynnikiem unifikującym. Technika żeglowania od starożytności do XIX w. niewiele się zmieniło. Najpierw były wiosła potem żagle, coraz lepsze żaglowce, była to inna jakość większe, ale nadal drewniane i nadal napęd żaglowy. W XIX pojawiają się statki stalowe. Wówczas równolegle pojawiają się nowe tendencje w prawie morskim, wcześniej państwo nie interesowało się statkami, statki miały bandery miast. Prawo zwyczajowe jest wypierane przez prawo stanowione. Państwo reguluje wszystko co dotyczy żeglugi, państwo zaczyna wiązać statki, kontrolą i opieką, statki przynależą do państw. Prawo morskie złączone z prawem handlowym. Francuski kodeks handlowy Napoleona, była część poświęcona żegludze morskiej, podobnie Portugalia, i kolonie i Holandia, Niemcy. Prawo morskie staje się częścią prawa handlowego.

Czynnik unifikujący, międzynarodowy zwyczaj morski, każde państwo zaczęło stanowić takie prawo jak mu się podobało, więc różnicowały się regulacje prawne. Negatywne skutki zróżnicowania, niepewność co do prawa, zwiększenie ryzyka obrotu handlowego, szkodliwe dla tego obrotu. Żegluga morska zawsze związana z dużym ryzykiem.. Co drugi statek w XIX w. nie docierał do portu przeznaczenia. Do tego doszło ryzyko niepewności co do prawa. Jeżeli dwa statki zderzą się na kanale La Manche to wyrok zależy od siły i kierunku wiatru, na czyj brzeg zepchnie on te statki, więc czyje prawo będzie je sądzić.

Próby unifikacji prawa w skali międzynarodowej. Dążenie do tego aby w poszczególnych państwach obowiązywały takie same normy prawa, podobne zasady w odniesieniu do żeglugi. Nierealne marzenie wspólnego kodeksu morskiego. Próby unifikowania w odniesieniu do poszczególnych instytucji. Pierwszy sukces unifikacyjny Reguły York Antwerpii - „Rozliczanie awarii wspólnych”. Nie jest to umowa międzynarodowa ale zbiór prywatny, ale stał się wzorcem, strony w innych krajach zaczęły się na niego powoływać.

Powstały instytucje mające zajmować się unifikacją prawa, Międzynarodowy Komitet Morski, CMI. Powstał w 1897 z siedzibą w Antwerpii. Jest to organizacja prywatna, skupia stowarzyszenia prawa morskiego, inne prywatne organizacje. Jego celem była unifikacja prawa morskiego w skali międzynarodowej. Dorobek organizacji to tzw. Konwencie Brukselskie, około 16 szt. największe sukcesy do 1968, teksty prywatnych reguł zalecanych jako wzory do naśladowania. Prywatna organizacja skupiała fachowców opracowywała projekty konwencji, nie ulegała naciskom państw, ale było to jej słabością bo nie mogła zwoływać konferencji dyplomatycznych międzynarodowych. Mechanizm wprowadzenia jej projektów: Teksty projektów konwencji były przekazywane rządowi Belgii i to rząd belgijski zwoływał konferencje aby podpisano konwencje.

IMcO Międzyrządowa Morska Organizacja Doradcza, formalnie powstała w 1948 w Londynie, rozpoczęła działalność w 1959, cel - unifikacja prawa. Problematyka administracyjno-prawna, ochrona środowiska. Organizacja o charakterze publicznoprawnym,

Joanna Trawińska