3813573620

celów wojskowych, na tyle na ile jest to możliwe, powinna mieć miejsce na Ziemi, a nie w kosmosie.

Praca podzielona jest na cztery rozdziały, zwieńczone wnioskami na końcu każdego z nich.

Pierwsza część rozprawy obejmuje tło historyczne rozwoju astronautyki i prawa kosmicznego, które niezbędne jest dla prowadzenia rozważań dotyczących militaryzacji i zbrojeń kosmosu. Podjęta jest ponadto analiza prawno-historyczna, ze wskazaniem miejsca, jakie w strukturach prawa międzynarodowego publicznego zajmuje prawo kosmiczne. Przedstawione są podstawowe pojęcia i terminologia, jak „przestrzeń kosmiczna”, „prawo kosmiczne” itp. Szczególna uwaga zwrócona jest na koncepcję „metaprawa”, która określa zasady regulujące stosunki pomiędzy cywilizacją ziemską, a potencjalnymi cywilizacjami pozaziemskimi. Poruszona została tematyka stosowania analogii do innych gałęzi prawa, ich wzajemnego oddziaływania, ze wskazaniem różnic oraz wspólnych tendencji rozwojowych. Autor odnosi się także do fundamentalnego problemu prawa kosmicznego, jakim jest delimitacja przestrzeni powietrznej i kosmicznej, która może niekiedy wpłynąć na rodzaj stosowanego reżimu prawnego. Ostatnia część rozdziału poświęcona jest zagadnieniom związanym z podstawowymi źródłami prawa kosmicznego. Uwzględniono problematykę prawa zwyczajowego oraz wkład prawa kosmicznego w rozwój tego źródła. Autor zwraca uwagę na niespotykaną w innych działach prawa międzynarodowego kwestię „natychmiastowego zwyczaju”. Przedstawione są także podstawowe umowy dwustronne i wielostronne, regulujące różnorodne kwestie związane z eksploracją kosmosu oraz rola doktryny, orzecznictwa oraz aktów jednostronnych. Szczególną praktyką prawa kosmicznego jest wykorzystywanie innych, niewiążących formalnie instrumentów, klasyfikowanych jako „miękkie prawo”. Ze względu na ich ogromną liczbę dokonano odpowiedniej selekcji i wybrano te, które są najbardziej charakterystyczne i najczęściej stosowane w praktyce rządowych i pozarządowych agencji kosmicznych, tj. rezolucje oraz memoranda porozumień. Ostatnim omówionym źródłem są tak zwane „krajowe prawa kosmiczne”, mające na celu krystalizację ogólnego prawa kosmicznego.

W Rozdziale II podjęta została problematyka statusu prawnego personelu i obiektów wojskowych w kosmosie. Zrewidowano definicje prawne „astronauty” jako osoby posiadającej immunitet „wysłannika ludzkości” pod kątem wojskowym, z uwzględnieniem obecnie istniejących w Rosji „wojsk kosmicznych”, oraz możliwości

11