426907441

-    ile to ma kosztować (określenie wysokości nakładów finansowych niezbędnych do realizacji planowanych przedsięwzięć),

-    skąd wziąć na to pieniądze (określenie źródeł finansowania planowanych przedsięwzięć)²⁷.

Wobec powyższego do podstawowych instrumentów zarządzania strategicznego zalicza się: strategie rozwoju, wieloletnie plany inwestycyjne i finansowe oraz studia i plany zagospodarowania przestrzennego²⁸. Zgadzam się z A. Sztando, że nie jest to lista zamknięta. W przypadku samorządów gminnych charakterystycznymi dla nich planami są także program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, program przeciwdziałania narkomanii, program rewitalizacji (zwykle fragmentu miasta), plan urządzeniowo-rolny, program rozwoju oświaty, program lokalnej polityki gospodarczej, projekt założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energie elektryczną i paliwa gazowe, plany rozwoju poszczególnych wsi. Samorządy powiatowe sporządzają plany rozwoju lokalnego, programy rozwoju przedsiębiorczości, programy przeciwdziałania bezrobociu oraz programy na rzecz osób niepełnosprawnych. W przypadku województw charakterystycznymi dla nich dokumentami planistycznymi są: strategia innowacji, strategia integracji społecznej, plan zdrowotny, program wyrównywania szans dla osób niepełnosprawnych i przeciwdziałaniu ich wykluczeniu społecznemu, plan zagospodarowania przestrzennego województwa, program retencji wodnej, regionalny program operacyjny, regionalny plan działań na rzecz zatrudnienia, a także strategia energetyczna województwa. Powyższe listy nie uzupełniają całego zbioru procesów planistycznych realizowanych przez polskie samorządy. W praktyce jest ich bowiem znacznie więcej, ponieważ sporządzenie i aplikacja danego planu w danym samorządzie może być wynikiem nie tylko dyspozycji ustawowych, ale również działaniem fakultatywnym wynikającym z jego uwarunkowań, potrzeb, zamiarów. Celem owych list jest jedynie uświadomienie, jak szerokiego zakresu działalności samorządowej one dotyczą, a co za tym idzie, jest bardzo brzemienna w społecznych, gospodarczych i środowiskowych skutkach jest ich szeroko rozumiana jakość oraz skuteczność i efektywność ich wdrażania²⁹.

Etapy wdrożenia systemu zarządzania strategicznego

Wdrożenie systemu zarządzania strategicznego wiąże się z podjęciem szeregu działań organizacyjnych, do których należy zaliczyć:

-    wypracowanie i wdrażanie systemu zbierania informacji o potrzebach miasta, gminy, regionu czy też innego obszaru działalności. System taki powinien bazować na aktualnych informacjach zbieranych w różnych miejscach.

²⁷    M. Ziółkowski, Zarządzanie strategiczne ..., op.cit., s. 104-105.

²⁸    Ibidem, s. 104-105.

²⁹    A. Sztando, Typowe problemy planowania strategicznego w polskich samorządach [w:] M. Dylewski (red.), Ekonomiczne i organizacyjne instrumenty wspierania rozwoju lokalnego i regionalnego - rozwój, innowacyjność, infrastruktura, Seria ekonomiczne problemy usług, Zeszyt Naukowy Nr 501 Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 2008, s. 193-194.