CIMG2604

54 Rujdual 1 UwMunkuwMu atutami ludUimi

określonego czasu i nakładów finansowych. W związku z tym _ro|_n aktywnej politylu personalnej, której kierunki są określane m.in * ^r°*¹ wymienione uprzednio czynniki ekonomiczne.    *^)rZc*

Uwarunkowania prawne

Uwarunkowania prawne obejmują ogół regulacji prawnych nieoboja. nych dla zarządzania zasobami ludzkimi w przedsiębiorstwie oraz sposób ich egzekwowania przez upoważnione podmioty. Należy do nich zaliczyć w pierwszej kolejności przepisy prawa pracy, ustawy o związkach zawodowych, samorządzie, ustawy o zatrudnieniu oraz regulacje prawne w zakresie polityki społecznej i polityki kształcenia. Istotne znaczenie mają także kompetencje prawne organizacji funkcjonujących w przedsię. biorstwie. Określają one bowiem zakres ich współudziału w podejmowaniu określonych decyzji m.in. w zakresie ilościowych, jakościowych, czasowych i przestrzennych aspektów zatrudniania ludzi.

Szczególne znaczenie wśród uwarunkowań prawnych zarządzania zasobami ludzkimi ma kodeks pracy — ustawa z 26 czerwca 1974 r. z wieloma późniejszymi zmianami, z których najistotniejszą była nowelizacja kodeksu pracy, dokonana ustawą z 2 lutego 1996 r. Weszła ona w życie 2 czerwca 1996 r„ a w zakresie czasu pracy i urlopów — 1 stycznia 1997 r. Wprowadziła ona wiele zmian, mających na celu dostosowanie prawa pracy do rzeczywistości gospodarczej, która istnieje w Polsce po 1989 r. Wśród wprowadzonych modyfikacji można wymienić m.in. objęcie przepisami kodeksu pracy wszystkich pracodawców, podniesienie do rangi zasady prawnej godności pracownika przez wprowadzenie do kodeksu artykułów antydyskryminacyjnych, potwierdzenie prawa pracowników i pracodawców do zrzeszenia się w organizacjach, wprowadzenie obowiązku opracowania przez pracodawcę regulaminu pracy, jeśli nie jest objęty układem zbiorowym oraz regulacje dotyczące czasu pracy i urlopów. Znacząca nowelizacja kodeksu pracy została też wprowadzona ustawą z 26 lipca 2002 r. Jej głównym celem było uelastycznienie zatrudnienia, ułatwienie procesów restrukturyzacyjnych oraz zwolnienie małych firm z wielu czaso- i kapitałochłonnych obowiązków.

Warto w tym miejscu wspomnieć o ustawie o ochronie danych osobowych z 29 sierpnia 1997 r„ określającej zasady postępowania p^y

Umarzaniu danych osobowych, kiórc są gromadzone i przechowywane forach danych osobowych. Do innych ważnych aktów prawnych * Mię funkcji personalnej przedsiębiorstwa należy zaliczyć:

, ustawę o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu z 14 grudnia 1994 r.;

, ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych z 13 października 1998 r.;

, ustawę o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych z 4 marca 1994 r.;

, ustawę o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy z 28 grudnia 1989 r.

Istotne znaczenie mają również ustawy zbiorowego prawa pracy, mianowicie ustawa o związkach zawodowych, ustawa o organizacjach rjcodawców oraz ustawa o rozwiązywaniu sporów zbiorowych — wszysl-Ifje z 23 maja 1993 r.

Coraz większego znaczenia wśród uwarunkowań prawnych zarządzania zasobami ludzkimi nabiera kodeks cywilny, świadczenie usługi pracy może się odbywać bowiem także na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak umowa-zlecenie, umowa o dzieło, umowa agencji, kontrakt menedżerski i umowa leasingu. Wynika to stąd, że zatrudnienie nie musi mieć charakteru pracowniczego, co z kolei stwarza pracodawcom możliwości uelastycznienia zatrudnienia, a pracobiorcom możliwości świadczenia pracy na rzecz więcej niż jednego pracodawcy.

Uwarunkowania demograficzne

Czynniki demograficzne, takie jak liczba oraz struktura ludności według wieku, aktywność zawodowa ludności, dynamika urodzeń i zgonów, migracje wewnętrzne i zewnętrzne czy też poziom urbanizacji demograficznej¹, w istotny sposób wpływają na stronę podażową oraz popytową rynku pracy, stanowiąc tym samym ważną zmienną w procesie

1

Poziom urbanizacji demograficznej wyraża udział ludności miejskiej w ogólnej liczbie ludności danego kraju. Polska sytuuje się w grupie krajów o średnim wskaźniku wbaniza^aanpgraficznej [160, ś. 47].