• Sposób 3: pozbycie się jednej ze zmiennych.
Jeśli x2 + y2 = 1, to y2 = 1 - x2 i rzecz jasna x € [-1,1], więc:
2x2 - y2 = 3x2 - 1
Na przedziale [-1,1] największa wartość tej funkcji to 2, a najmniejsza -1, więc wynik jest jak poprzednio
Uwaga: przy badaniu ekstremów globalnych metodą mnożników Lagrange’a trzeba zadbać o to by obszar na którym badamy funkcję rzeczywiście był domknięty i ograniczony.
Ćwiczenia
Wyznacz ekstrema lokalne funkcji:
a) /(x,y) = 8x2 + y2 -x2y3 -y+ 1 b) f(x,y) = x2 + xy + y2 -4x-6y c) /(x,y) = x3 + 3xy2 + 12xy 2.2
Wyznacz ekstrema globalne funkcji:
a) /(x, y) = 3xy w obszarze x2 +y2 <2
b) /(x, y) = x3 + y3 - 9 xy + 27 w obszarze 0<x<1,0<j/<1
c) /(x, y) = x + 3y w obszarze x2 + y2 < 1
d) /(x, y) = 2y - x w obszarze x2 + 3y2 < 4
Różniczką zupełną funkcji /(x,y) nazywamy wyrażenie: df = f'xdx + f'ydy
df to przyrost wartości funkcji, a dx i dy przyrosty argumentów. Różniczka zupełna daje nam zatem informacje jak zmiana argumentów wpływa na zmianę wartości funkcji.
Inną wersją tego wzoru jest przybliżenie (dla małych dx,dy):
f (x + dx,y + dy) *» /(x, y) + /'(x, y) • dx + fy(x, y) ■ dy
Pierwsza wersja służy przede wszystkim do szacowania błędu pomiaru, a druga do znajdowania przybliżonej wartości funkcji.
Przykład:
Znaleźć błąd pomiaru przyśpieszenia w ruchu jednostajnym a = |f jeśli przy pomiarach drogi i czasu wyszło s = 20m, t = 2s i znamy maksymalne błędy pomiarów: 0, lm dla drogi oraz 0,02s dla czasu. Mamy: a's = £ a't = -ff, czyli aś(20,2) = 0,5 i a{(20,2) = -5, a zatem: da = 0,5ds - 5dt
Jeśli chcemy oszacować maksymalny błąd pomiaru przyśpieszenia, to musimy oszacować wartość \da\ korzystając z nierówności trójkąta i faktu, że |ds| < 0,1 i \dt\ < 0,02:
|da| = 0,5ds - 5dt < 0,5\ds\ + 5\dt\ = 0,5 • 0,1 + 5 • 0,02 = 0,15
Oznacza to, że zmierzona wartość a(20,2) = 10 jest obarczona błędem co najwyżej 0,15
6