4387641318

13

INWIGILACJA AKTYWNOŚCI DUSZPASTERSKIEJ KSIĘŻY

postawi pomnik, Polska? Nie, Polska stawia teraz pomniki innym. Ty, walczyłeś o Polską, no i nie wywalczyłeś, Polską mają inni. Ty, walczyłeś o granice Polski, no ich nie wywalczyłeś i teraz nie może ciebie pożegnać twoja rodzina. Wypowiedź sprawiła, że ks. Kwaśniak został „wzięty na operatywny uczet i pod agentume oficjalne obserwacje”³¹.

Politycznej aluzji dopatrzono się także w wypowiedzi ks. Piotra Cholońskiego, który stwierdził, że działania władzy nie przyniosą żadnych rezultatów, ponieważ Jedynie z wiarą i Kościołem można osiągnąć wszystkie cele”. Gdy kaznodzieja wspominał o działaniach partii, oceniono, że wypowiada się w sposób „ogródkowy”³². Negatywnie odebrano także jego kazanie na odpuście w Osieku 8 V 1949 r„ gdzie zwrócił uwagę na obecną sytuację Kościoła w Polsce, stwierdzając, że „dziś zdejmuje się krzyże ze ścian”. Przestrzegał przed ludźmi, którzy zapomnieli o Bogu i odwodzą od Kościoła katolickiego. Podkreślił, że Naród Polski, zawsze był związany z Kościołem katolickim, czego dowodem było to. że obok orła białego wisiał wizerunek Matki Bożej³³. Nie zawsze doniesienia informatorów zawierały fragmenty kazań. Zdarzało się, że donos oceniał tylko treść wypowiedzi. Tak było w przypadku odpustowego kazania w Sulislawicach, wygłoszonego 5 VI 1949 r., podczas którego ks. Jan Król „wystąpił przeciwko rządowi”³⁴. Do obecnej sytuacji politycznej nawiązał również ks. Marian Wójcik, który 8 IX 1949 r. na odpuście w Sulislawicach, swoim kazaniem miał wpłynąć na uczucia słuchaczy, mówiąc m.in.: pozostawiliście domy, rodziny i mimo innych przeszkód, jakie są obecnie, że wam zabraniają iść tam czy ówdzie (...). Jestem pewny, że i tutaj tacy są, że nie wiedzą sami po co przyszli i czego chcą od Boga i chcą oni walki z Bogiem³⁵.

Wydźwięk polityczny miało kazanie wygłoszone w kwietniu 1951 r. przez ks. Tomasza Kucharczyka z parafii Łukawa, odebrane jako „negatywne wobec ówczesnej rzeczywistości”. Duchowny poruszył w nim temat oszukiwania społeczeństwa przez prasę, podkreślał, że obecne warunki życia w Polsce są bardzo ciężkie. Ustrój jest „tak zły, że nikomu się nie podoba, nawet małym dzieciom”³⁶.

Do wypowiedzi o nachyleniu politycznym należały kazania księży na temat projektu Konstytucji³⁷. W sprawozdaniu z pracy Referatu V PUBP w Sandomierzu za luty 1952 r„ stwierdzono, że kler na terenie powiatu sandomierskiego zajmuje postawę „raczej bierną wobec projektu konstytucji”. Postawę księży scharaktery-

³¹    Tamże, s. 64.

³²    AIPN Kr. sygn. IPN Kr 0258/932, t. 1, s. 482.

³³    Tamże, s. 486. Kazanie podczas Mszy świętej wygłosił ksiądz należący do Armii WP, którego nazwiska nie udało się ustalić bezpiece.

³⁴    Tamże, s. 480-491.

³⁵    Tamże. s. 498. Kazanie wygłoszone podczas Mszy świętej o godzinie 8.00.

³⁶    AIPN Kr, sygn. IPN Kr 0258/932, t. 2, s. 116-117.

'⁷ Chodzi o projekt Konstytucji uchwalonej 22 VII 1952 r. przez Sejm. Konstytucja PRL gwarantowała wolność sumienia i wyznania, nastąpił rozdział Kościoła od państwa. Postanowienia konstytucyjne potwierdzały zamierzenia władz partyjnych o ateizacji kraju we wszystkich sektorach życia; H. Dominiczak, Organy bezpieczeństM>a PRL w walce z Kościołem..., s. 47.