Terapia zajęciowa jest jedną z form leczenia usprawniającego. Jak każde działanie zmierzające do określonego celu musi być oparte na dobrym rozpoznaniu tego co ma usprawniać. Diagnozowanie to proces rozpoznania, charakteryzowania, stwierdzenia interesującego nas stanu rzeczy, czyli różnych zjawisk i procesów na podstawie objawów, oznak, wskaźników i znajomości ogólnych prawidłowości. Można wyróżnić następujące cele diagnozowania:
- opisujące,
- wyjaśniające,
- oceniające,
- normatywne,
- praktyczne,
- wdrożeniowe.
Efektem diagnozowania jest diagnoza czyli stwierdzenie, badanie, opis, rozpoznanie, działanie opisujące, stwierdzające, rozpoznające jakiś stan, problem, przypadek.
W diagnozowaniu wyróżnia się trzy fazy:
1) zbieranie i gromadzenie danych o pacjencie i jego rodzinie(środowisku),
2) analizowanie i syntetyzowanie zgromadzonych danych,
3) sformułowanie diagnozy.
Dwie pierwsze fazy będą opisane w tej części materiału nauczania, trzecia faza jest treścią następnej części materiału nauczania.
Do opisywania zdrowia czy choroby człowieka przydatna jest znajomość takich zagadnień jak: istota człowieka i związanej z nim kwestii zdrowia, charakter stanu zdrowia.
Najogólniej określając istotę człowieka należy wskazać, że człowiek jest istotą biologiczną i psychospołeczną, a zarazem kulturową i duchową. Zintegrowanie wymienionych elementów tworzy nierozerwalną całość istoty człowieka wskazując jednocześnie jego składowe sfery (części).
Jednocześnie należy podkreślić, że całość ta jest czymś więcej niż prostą sumą wymienionych części.
Sfera biologiczna człowieka to złożona struktura i funkcje organizmu.
Sfera psychiczna człowieka złożona z procesów poznawczych, emocjonalnych, motywacyjnych oraz ich funkcjonowania to drugi element istoty człowieka, bardzo ważny dla jego zdrowia.
Sfera społeczna istoty człowieka wynika z faktu, że bycie człowiekiem jest uwarunkowane kontaktem i współpracą z innymi ludźmi.
Czynniki kulturowe i duchowe decydują o systemie wartości człowieka i sensie jaki nadaje swojemu życiu oraz kształtują zachowania człowieka, w tym te, które mają duże znaczenie dla jego zdrowia.
W wyjaśnianiu istoty zdrowia dużą rolę odgrywa definicja zdrowia WHO (Światowej Organizacji Zdrowia), która była podstawą do poszukiwania i sformułowania współcześnie różnych modeli zdrowia. Z definicji WHO wynika potrzeba uwzględniania złożoności człowieka jako istoty bio-psycho-społecznej w działaniach zmierzających do osiągania „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
7