optymalnego stanu zdrowia, jak również i w ocenie jego stanu.
Rozumienie pojęcia stanu pacjenta jest istotne dla opracowania diagnozy terapeutycznej, a następnie planu i programu terapii zajęciowej. J. Zieleniewski określa stan następująco: "stanem rzeczy nazywamy ogół cech danej rzeczy w danej chwili lub w danym okresie czasu, w którym cechy te się nie zmieniają”.
Określenie to może być przydatne w rozpoznaniu stanu pacjenta, jego stanu zdrowia czy choroby. Przy czym w naukach medycznych cecha znaczy tyle co objaw.
Istnieją 4 modele określania stanu zdrowia człowieka:
1. Model kliniczny - zakłada, że stan zdrowia to brak choroby fizycznej lub psychicznej, brak dolegliwości bólowych. Do rozpoznania stanu zdrowia człowieka w danym czasie stosuje się specjalne standardy. Ocena stanu zdrowia skupia się na strukturze organizmu człowieka i jego funkcjonowaniu.
2. Model ról społecznych - proponuje szerszą ocenę stanu pacjenta podkreślając, że poza pozytywnym wynikiem badań klinicznych dobry stan zdrowia to również zdolność do pełnienia ról społecznych i podejmowania zadań wynikających z ról społecznych jakie człowiek pełni.
3. Model adaptacyjny - zakłada interakcje człowieka ze środowiskiem zewnętrznym-fizycznym i społecznym oraz zdolność adaptacji do środowiska, do utrzymywania i przywracania równowagi zewnętrznej i wewnętrznej. Zdrowiu sprzyja osiąganie przystosowania do środowiska. Aby ocenić stan zdrowia człowieka należy przeprowadzić badanie kliniczne, określić społeczne przystosowanie człowieka oraz ocenić jego twórczy rozwój.
4. Model samorealizacji (eudajmonistyczny) - do określenia stanu zdrowia człowieka jest konieczne zastosowanie kryteriów trzech, wyżej wymienionych modeli oraz oceny samorealizacji wyrażonej osiąganiem celów ważnych dla siebie i wzbogacania życia innych ludzi. W tym modelu zdrowie człowieka jest ideałem ludzkiej natury. Osiąganie optymalnych dla człowieka możliwości zapewnia mu optymalne dla niego zdrowie. Wszystkie modele wskazują na ścisłe powiązanie określenia stanu zdrowia
z zapewnieniem opieki nad zdrowiem.
Terapeuta zajęciowy musi rozpatrywać stan pacjenta we wszystkich sferach.
Rozpoznanie i ocena stanu biologicznego (fizycznego) - to zbieranie danych obejmujących informacje na temat stanu układów, narządów, zmysłów ludzkiego organizmu. To informacje na temat rodzaju ograniczenia czy upośledzenia funkcji organizmu, np. dotyczących zmysłów: wzroku, słuchu, narządu ruchu, masy ciała- nadwaga, niedowaga, waga prawidłowa; siły mięśni wg skali Lovetta, koordynacji ruchowej, zaburzenia układu mięśniowego: spastyka-wzmożone napięcie mięśni, dystonia-obniżone napięcie mięśni, dystrofii - postępujące osłabienie i zanik mięśni, również mięśnia sercowego.
W ocenie stanu pacjenta w zakresie sfery biologicznej należy określić charakter i wielkość stwierdzonej nieprawidłowości. W tym kontekście ważne są dane czy i jak pacjent kompensuje istniejące ograniczenie. Każdy z układów oceniamy w aspekcie jego funkcjonowania-prawidłowego lub zaburzonego oraz trudności, jakie ten stan niesie dla pacjenta i jego rodziny, środowiska (samopoczucie pacjenta, jego wydolność).
Bardzo ważne są dane o stanie zmysłów pacjenta, ich stan określa możliwość dalszego gromadzenia danych oraz prowadzonej z pacjentem terapii zajęciowej.
Zakres danych koniecznych do rozpoznania stanu psychicznego pacjenta.
Rozpoznanie i ocena stanu psychicznego obejmuje dane dotyczące sfery psychicznej pacjenta. Terapeuta zajęciowy powinien gromadzić do rozpoznania stanu psychicznego tylko takie dane, które będzie mógł zinterpretować i wykorzystać dla celów diagnostycznych.
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
8