4558206730

64

KRZYSZTOF DĄBROWSKI

Występowanie w warstwie kulturowej stanowiska oraz — jak wspominaliśmy — w budynku B 1/56/3 ceramiki obtaczanej i toczonej pozwala domyślać się zasiedlenia omawianego terenu jeszcze i w IV, a może nawet i początku V w. n. e.

W świetle dotychczasowych badań na st. 3 można sądzić, żc było ono zasiedlane kilkakrotnie, w poszczególnych stuleciach interesującego nas okresu. Przestrzeń zasiedlana obejmowała obszar ok. 100 X 150 m. Byłoby przedwczesne mówienie o zasięgu i charakterze zabudowy st. 3 w poszczególnych okresach jego zasiedlenia, podobnie jak trudno jeszcze na razie określić wzajemny stosunek osad zakładanych tak na st. 3, jak i st. 1. Wzajemne powiązanie procesów osadniczych na obu blisko siebie położonych stanow iskach na terenie Piwonie oświetlą i wyjaśnią dalsze badania w tej miejscowości.

Badania przy ul. Wydarte w Kaliszu

Badania przy ul. Wydarte w Kaliszu, na polach przylegających do północno-zachodnich krańców miasta, podjęto ze względów ratowniczych. W pierwszym etapie założono wykop badaw'-czy nad dużą piaskowmią, gdzie nie stwierdzono występowania warstwy ani zamkniętych obiektów archeologicznych. Następnie przeprowadzono prace wykopaliskowe na wysokim brzegu tarasu doliny Prosny w odległości 25 m od ostatnich zabudowań Kalisza położonych przy półn.-zach. granicy miasta, u wylotu ul. Wydarte. Stanowisko to od północy ogranicza koryto Prosny, od zachodu zaś głęboki parów. W wyniku badań odkryto 2 jamy, 3 paleniska wczesnośredniowieczne oraz część jamy łużyckiej. Wszystkie obiekty usytuowane były na głęb. od 25—40 cm, pod warstwą ziemi ornej, w’ jasnożółtym piasku.

Jama I wczesnośredniowieczna, o wymiarach: 3 X 2,5 m, miała kształt w przybliżeniu owalny. Miąższość jej wypełniska wynosiła 1 m, charakteryzowało się ono szarobrązowym zabarwieniem. Inwentarz jamy stanowiły fragmenty ceramiki (ryc. 10), kości zwierzęce oraz srebrna moneta ks. Władysława II, panującego w latach 1138—1146 (ryc. 11).

Wymiary jamy II, czytelnej w rzucie poziomym na głęb. 40 cm, wynosiły 3 X 2 m. Miąższość jej wypełniska charakteryzującego się szarobrązowym zabarwieniem wynosiła 65 cm. Dno jamy sięgało zatem 1,05 m. Na inwentarz obiektu składały się fragmenty XII-wiecznej ceramiki oraz kości zwierzęce.

Wymiary paleniska Pl/56 usytuowanego na głęb. 35 cm wynosiły 3,14 X 0,9 m; obiekt miał kształt podłużny. Jama paleniskowa miała kształt nieckowaty. Wypełnisko jej o miąższości 25 cm charakteryzowało się ciemnym zabarwieniem. Inwentarz paleniska stanowiły fragmenty XII-wieczncj ceramiki, kości i nieliczne drobne kamienie polne.

Palenisko P2/56 usytuowane było również na głęb. 35 cm. Wymiary jego wynosiły: 2,8 X 1,6 m. Kształt zbliżony był do owalu. W profilu jama paleniskowa miała kształt nieckowaty. Miąższość jej wypełniska wynosiła 30 cm. Wypełnisko jamy miało ciemne zabarwienie. W inwentarzu obiektu znajdowały się fragmenty naczyń wczesnośredniowiecznych, kości zwierzęce, drobne bryłki polepy oraz niewielkie polne kamienie, z których część była przepalona. Wszystkie kamienie były luźno rozrzucone w obrębie jamy paleniskowej.

Palenisko P3/56 usytuowane na głęb. 40 cm miało wymiary 2,3 X 1 m, kształt jego był nieregularny. W profilu jama paleniskowa miała kształt nieckowaty. Wypełniała ją ziemia o ciemnym zabarwieniu. Miąższość wypełniska wynosiła 40 cm. Inwentarz ruchomy obiektu składał się z fragmentów naczyń wczesnośredniowiecznych, kości zwierzęcych oraz polnych kamieni, częściowe przepalonych. Kamienie były luźno rozrzucone w obrębie jamy paleniskowej.

Odległości pomiędzy wszystkimi opisanymi obiektami nie przekraczały kilku metrów'.

Wszystkie obiekty zawierały jednolity materiał ceramiczny, którego datowanie na pierwszą połowę XII w. uściśla znaleziona w jamie I moneta Władysława II.

Zapoczątkowane prace wykopaliskowe przy ul. Wydarte będą miały duże znaczenie dla rozszerzenia podstawy źródłowej do studiów' nad wczesnośredniowiecznym Kaliszem. Szczególnie