4558206978

S. Jewtuchowicz

ka odpreparowuje dolinę preglacjalną, natomiast odcinek Neru i Bzury powstał podczas zlodowacenia wskutek erozji wód pradolinnych.

Duże znaczenie w koncepcji Mikołajskiego ma wyróżniona przez niego średnia terasa pradoliny. Pod Uniejowem wysokość jej wynosi 115—117 m n.p.m. Natomiast na wschodzie terasa ta zbiega się z wysokością współczesnego dna pradoliny, które leży 102 m nad poziomem morza i pod Łęczycą jest poziomem terasy średniej. Terasa ta jest więc nachylona na wschód. Zgodnie z tym nie pra-Wisła płynęła na zachód, lecz Warta na wschód [45]. Ten kierunek był uwarunkowany bifurkacją Warty do zastoiska warszawskiego. Według J. Mikołajskiego pradolina warszawsko-.berlińska na odcinku zajętym przez Ner i Bzurę jest pochodzenia erozyjnego i nie ma żadnego związku z jakąkolwiek moreną czołową. Dział wodny koło Łęczycy powstał wskutek wcięcia Warty i obniżenia poziomu wód.

Badaniem podłoża plejstocenu omawianego terenu zajmował się J. Samsonowicz [60]. Sądził on, że występujące w okolicy Łęczycy solanki są pochodzenia cechsztyńskiego, a pagórek Góra Sw. Małgorzaty jest zewnętrznym przejawem tektoniki solnej. Późniejsze badania podłoża okolic Góry Sw. Małgorzaty przeprowadzone przez E. Janczewskiego [27] nie potwierdziły przypuszczenia o tektonicznej genezie tego pagórka.

Do poglądu J. Samsonowicza [60] nawiązuje P. W. Thomson [62], Na podstawie badań roślinności w okolicy Łęczycy autor ten przypuszcza, że słone źródła powodujące zasolenie pradoliny i związane z tym rozprzestrzenienie halofitów są rezultatem tektoniki solnej w okresie poglacjalnym. Z tą tektoniką wiąże J. Poborski [51, 52] powstanie pradolinnego działu wodnego koło Łęczycy.

Przedstawiony stan badań omawianego terenu wykazuje, że ślady poszczególnych morfologicznych i geologicznych zdarzeń na tym odcinku pradoliny są różnie interpretowane. Rozbieżność poglądów zadecydowała o ponownym podjęciu badań w okolicy Łęczycy. Nawiązując do poruszonej w dotychczasowej dyskusji problematyki pradolinnej badanego terenu, jako cel pracy postawiono próbę rozwiązania genezy pradoliny warszawsko-berlińskiej między Nerem a Moszczenicą, a szczególnie takich zagadnień jak: 1 — predyspozycja pradoliny, 2 — powiązanie pradoliny z czołową moreną kutnowską, 3 — geneza działu wodnego koło Łęczycy, 4 — wpływ młodej tektoniki na morfologiczny rozwój badanego terenu.

Dla rozwiązania przedstawionej problematyki badano morfoloaię form powierzchni i ich wzajemne genetyczne powiązanie. Korzystano również z materiałów głębokich wierceń z archiwum Łęczyckich Zakładów Górniczych. Poza archiwalnym materiałem autor obserwował