49
Wykorzystanie „prawa dołka" w kierowaniu zmianą
zmiany. Dlatego punkt wyjścia do rozważenia kierunków praktycznego
wykorzystania „prawa dołka" stanowi rozpoznanie determinant czasu
trwania i głębokości owego spadku. Są to:
1. Zakres i głębokość zmian. Otóż im szerszy obszar organizacji obejmują zmiany i im są bardziej rewolucyjne, tym większy i dłużej trwający jest spadek sprawności. Większa jest bowiem siła społecznych oporów, większy koszt wdrożenia, dłuższy czas nabywania wprawy.
2. Poprawność projektu. Chodzi tu o zgodność projektu z przyszłymi warunkami jego realizacji. Im bardziej projekt odpowiada owym warunkom, tym mniejszy jest spadek sprawności i tym krócej trwa.
3. Strategia wdrażania zmiany. Generalnie literatura przytacza dwie skrajne strategie wdrażania: etapową i uderzeniową. Pierwsza z nich oznacza rozłożenie wdrażania w czasie na etapy. Daje to mniejszy spadek sprawności, ale trwający dłużej. Opóźniony zostaje moment dojścia do zaplanowanego poziomu sprawności. Należy jednak liczyć się z utratą części zaplanowanych korzyści i z przekroczeniem akceptowanego przez interesariuszy czasu oczekiwania na efekty. Zmiana radykalna niesie za sobą krótszy, ale głębszy spadek sprawności organizacji. Może to grozić obniżeniem sprawności poniżej poziomu akceptowanego przez interesariuszy. Problem obrazuje rysunek 2.
4. Zakres pozyskania wykonawców dla zmiany. Chodzi tu nie tylko
0 ograniczenie oporów, ale o wzbudzenie w realizatorach zmiany autentycznej chęci współuczestniczenia w całym procesie (od decyzji o podjęciu, poprzez projektowanie rozwiązań, aż do realizacji). Im większa skala współpracy wykonawców w procesie zmian, tym mniejszy i krócej trwający jest spadek sprawności. W optymalnych warunkach zaraz po wdrożeniu może nawet nastąpić krótkotrwały
1 nieznaczny wzrost sprawności funkcjonowania organizacji. Wynika to ze zmobilizowania dodatkowej energii wśród realizatorów zmiany. R.M. Curie [1963, s. 22] wyraża pogląd, że to właśnie społeczne aspekty zmiany w sposób najbardziej znaczący wpływają na sprawność organizacji w okresie zmian.
5. Preparacja zmian. Chodzi o preparację techniczną, organizacyjną i kadrową. Wdrażanie i preparacja pozostają do siebie w stosunku odwrotnie proporcjonalnym. Brak dostatecznego przygotowania zmiany powoduje wydłużenie czasu realizacji, zniechęcenie wyko-