049 7

49

l^matologia

«*iizczeniu i częściowo zupełnie zanikają. Zmiany te aoT-;ają na zmniejszeniu liczby komórek warstwy pod-tt»^re, naskórka. Spłaszczenie brodawek prowadzi <3c r.Mększenia wrażliwości na urazy, głównie przesu-•■ca skóry. Częściowy zanik komórek warstwy pod-■Mnej i mniejsza częstość podziału pozostałych ko-«e^r'-r- tej warstwy zwalnia proces odbudowy powoduje :e wydłużony jest czas, w jakim keratynocyt prze-mtrza warstwy naskórka i ulega złuszczeniu. Przez to ■po* dnienie opóźnia się także gojenie ran i urazów. ^fc-rw ą ochronna warstwy rogowej zostaje zaburzo-m :a sprawą zmienionego składu tłuszczów, co obja-b«a i-ę głównie większą wrażliwością na rozpuszczalne

•    t. -'cae substancje drażniące. Ta zmiana ma związek M ^;j^zególnie suchą skórą w starszym wieku. Liczba

3nocytów i komórek Langerhansa maleje wraz

•    postępującym procesem starzenia. Melanocyty wy-*«e.':ają mniej melaniny, zwłaszcza melanocyty mieszka losowego, przez co wyrastają włosy pozbawione Sara-ika - rozpoczyna się siwienie. Nierównomierne

•    ' .arzanie melaniny powoduje też powstawanie ty-•o*r>ch plam i przebarwień starczych. Zmniejszenie

■    —. komórek Langerhansa prowadzi do osłabienia .adieu odpornościowego.

Scj-zenie się skóry właściwej. Liczba składników len właściwej zmniejsza się z biegiem procesu •rżenia. Zanika żelopodobna substancja wypełniająca orzestrzeń między włóknami tkanki łącznej. Po-

•    Cwje to ograniczenie zdolności wiązania wody

•    1* r.-ce i przez to gwałtownie zmniejsza się jędrność i •^styczność skóry. Zredukowana jędrność jest przy-cri'a wiotczenia skóry. Zanikanie substancji wypełnia acej zmienia ułożenie włókien kolagenowych. Ko-ag-r zanika z reguły tylko w nieznacznym stopniu cc .'.cale. Postępuje tzw. sieciowanie kolagenu czyli v: zenie splotów poprzecznych, co oznacza, że z :-egiem procesu starzenia kolagen staje się sztyw-^eszy i bardziej kruchy. Włókna kolagenowe tracą z » ekiem swoją wytrzymałość, co spowodowane jest ■szkodzeniem struktury białek, np. przez działanie ar: mieni UV. Także włókna sprężyste (elastyny) zmie-

a a się, często zbijają w bryłki, a rezultatem jest utrata e astyczności i powstawanie zmarszczek.

:tarzenie się tłuszczowej tkanki podskórnej.

fi porównaniu do procesów starzenia się innych

■    arstw skóry, zachodzące w tkance tłuszczowej ; skórnej nie są tak wyraźne. W starszym wieku tr cze nastąpić zarówno ubytek, jak i powiększenie : ę tkanki tłuszczowej.

marzenie się przydatków skóry. Siwienie włosów :: .vodowane jest zmniejszonym wytwarzaniem melaniny. Włosy na głowie i na ciele stają się coraz e°sze i jest ich coraz mniej. W innych regionach tr zze dochodzić do nasilonego wzrostu włosów, np.

•    :=czaste brwi i grube włosy w uszach. Gruczoły pmcwe i łojowe ograniczają swoją aktywność. Taki stan, a także zmiana składu tłuszczów warstwy rogowej powodują, że skóra w starszym wieku staje się sucha. Zmniejszone wydzielanie potu może poza tym prowadzić do pogorszenia termoregulacji.

Starzenie się układu naczyniowego. Wiele zauważalnych procesów starzenia się polega na zmianach w układzie naczyniowym. Często następuje rozszerzanie się naczyń, ze sztywnieniem ich ścianek. Zmniejsza się ponadto liczba naczyń włosowatych. Ukrwienie jest słabsze, a skutkami tego są teleangiek-tazje, typowa bladość i zaburzona termoregulacja.

3. Skórne wykwity chorobowe

Określone zmiany skórne (wykwity) są typowe dla danych chorób skóry. Znajomość rodzajów wykwitów skórnych jest abecadłem w dermatologii. W praktyce kosmetyczka powinna umieć rozpoznawać widoczne wykwity, gdyż stanowią dla niej wskazówkę, jakie zabiegi może stosować, a jakie byłyby szkodliwe.

Określenie „wykwit” pochodzi z języka łacińskiego, gdzie „eflorescere” znaczy „kwitnąć”. Klientów z dużymi wykwitami, szczególnie gdy zachodzi podejrzenie raka skóry lub stanu przedrakowego, kosmetyczka powinna skierować do lekarza. Biegła znajomość nazewnictwa przy opisywaniu różnych wykwitów świadczy o kompetencji kosmetyczki.

Rozróżniamy wiele odmian wykwitów opierając się na cechach morfologicznych, jednak istotne znaczenie ma ewolucja poszczególnych zmian, stąd dawny podział wykwitów na pierwotne i wtórne.

Wykwity pierwotne związane są bezpośrednio ze stanem chorobowym. Wykwity wtórne są raczej objawem zdrowienia lub długotrwałych, przewlekłych zmian. Ten podział ma zasadniczo charakter umowny i służy celom praktycznym i orientacyjnym.

3.1. Wykwity pierwotne

Do pierwotnych wykwitów zaliczamy: plamy, bąble, pęcherzyki, pęcherze, krosty, grudki, guzki i guzy.

Plama (macula) jest to wykwit na poziomie skóry, niewyczuwalny przy dotyku, różniący się od otaczającej skóry zabarwieniem. Zabarwienie plam jest róż-