2.2. Charakterystyka środowiska wychowawczego
Ważnym elementem socjalizacji człowieka jest środowisko, w którym się wychowuje - od niego bowiem zależy, czy będzie to socjalizacja udana, czy też nie. Wpływ na naszą osobowość ma wszystko to, co nas otacza, w tym ludzie, którzy kształtują w nas świadomość i przekazują nam swoje zachowania czyli nasi najbliżsi. Między czynnikami środowiskowymi a dziedzicznymi zachodzi pewnego rodzaju współzależność. Dużą rolę w prawidłowej socjalizacji odgrywają uwarunkowania genetyczne. Osoby, które wychowały się w tzw. środowiskach patologicznych mają znikomą szansę na prawidłową socjalizację, gdyż nie są przyzwyczajone do przestrzegania jakichkolwiek norm czy przepisów.
Ważnym elementem działań każdego z pracowników Schroniska, a w szczególności wychowawców, jest kładzenie nacisku na umiejętne oddziaływanie na psychikę wychowanka, stałe uświadamianie mu, a także sobie, celów wychowawczych oraz branie pod uwagę jego genetycznych uwarunkowań do podejmowania danych zadań. Harmonijna współpraca tych funkcji ma ogromne znaczenie w późniejszym życiu wychowanka i jego świadomości moralnej. W trakcie pobytu nieletniego w Schronisku, szczególna uwagę zwracamy na jego relacje z rodzicami i rodziną, jak również na kontrolę jego rozmów telefonicznych w celu wyciągania właściwych wniosków, popartych zebraną dokumentacją.
W większości wypadków mamy niestety do czynienia z rodzinami patologicznymi, gdzie system wartości i uczuciowość wyższa nie występują lub są w znacznym stopniu zaburzone. Rodziny patologiczne to według Krystyny Marzec- Holki takie, które z przyczyn leżących w nich samych nie są w stanie wykonywać właściwych sobie podstawowych zadań w stosunku do swoich członków, a więc do męża/żony, brata/siostry, córki/syna, ojca/matki itp.1 Znaczna część rodzin naszych wychowanków to właśnie rodziny dysfunkcyjne, które uniemożliwiają nieletnim prawidłowy rozwój. Charakteryzują się one erozją wartości, brakiem autorytetu, właściwych wzorców funkcjonowania w społeczeństwie i różnego rodzaju objawami tych zakłóceń, do których zaliczamy:
• alkoholizm
• przemoc i agresję w rodzinie
• bezrobocie rodziców
• kryminalną przeszłość jednego z rodziców
• rozbicie rodziny
16
K. Marzec- Holka, Przemoc seksualna wobec dzieci, Kraków 2011, s. 20.