490574769

6. Stosunek filozofii do religii. Religia odegrała w dziejach filozofii podobna role jak nauka, a mianowicie zapkxkula umysły filozofów szeregiem myśli (orfizm u Platona, chrześcijaństwo u św Augustyna hp>Tutąjjediak jetkią z wielkich zdobyczy średuowieczną filozofii jest dyrektywa, powszechnie od XIII wieku uznana przez filozofów, ze filozofii na religii budować nie można Obie dziedziny mają jedtak punkty styczne, tak np. jeśli chodzi o teorie Bóstwa, nieśmiertelność, wolność woli. a nieraz i etykę. Co prawda bardzo często filozof mówiąc tymi samymi słowami, mówi o czymś zgoła różnym niż człowiek religijny, tak np Bóg filozofów jest nieraz bytem niezrozumiałym da wysoko nawet religijnie stojącego człowieka i na odwrót Mino to. miedzy filozofią a religią dochodzi niekiedy do ostrego starcia niekiedy do zgodną symbiozy; starcie występuje nączęścięj wtedy, kiedy filozofowie wychodzą z zalozeri poglądu na świat różnego od zalozeri danej religii. i na odwrót zgodta symbioza występuje tam. gdzie założenia (postawa wobec rzeczywistości) są podobne Wiek XIX był np wiekiem, w którym filozofowie na ogół hołdowali zasadom wielce sprzecznym z podstawowymi założeniami chrasdjaistwa. podczas gdy np w wieku obecnym sytuacja jest już ziąiehue odmienna Bezstronna obserwacja dziejów pozwala twierdzić, że taicia występują jedynie między pewnymi typami myśli filozoficzną a pewnymi typami religii i nie mają charakteru ogólnego. Najwięksi myśliciele naszego kręgu religijnego byli na ogól ludźmi religijnymi (choć nie zawsze typu chrześcijańskiego), wyjątek stanowią bodaj tylko Aiystoteles i Kant (choć obaj dowodzili istnienia Boga i wolności woli). Zarówno Platon i Plotyn. jak św. Augustyn i św. Tomasz, jak Spinoza i Bergson byli ludźmi głęboko religijnymi. Tak wygląda problem widziany zpunktu widzenia historii.

Bad względem teoretycznym zdania miedzy filozofami są także podzielone. zależnie od ich koncepcji Bóstwa i religii; ktokolwiek twierdzi, że takie a takie stanowisko w tej sprawie jest prawdziwe, wygłasza już pewną określoną filozofię osobistą

7. Znaczenie historyczne filozofii jest bardzo wielkie Co prawda inne czynniki (gospodarcze, estetyczne, polityczne itd.) wywierają w dziejach znaczny wpływ na myśl filozoficzną ale na odwrót także myśl filozoficzna jest jednym z ważniejszych cenników kształtujących dzieje ludzkości. Tak np. starożytny stoicyzm wywarł wielki wpływ na mentalność mas i przyczynił się znakomicie do złagodzenia obyczajów. Spinoza (XVII wiek) jest twórcą poglądu na świat wyznawanego do dziś przez wszystkich niemal myślących Europejczyków, którzy nie przyznają się do chrześcijaństwa, Hegel zaciążył decydująco na myśli socjalisycznej. która jego właśni poglądy w pewnej interpretacji (feuetbachowskięj) głosi. Tzw. ideały demo kratyczne nie są niczym innym niż spopularyzowaną formą poglądów John Locke'a i Jana Rousseau. Każda główna filozofia epoki potężnie oddzia ływuje na wychowanie: wychowawcy, sami najczęściej nie zdając sobie tego sprawy, wpajają w młodzież zasady głoszone przez tzw. "nowo czesną filozofię" (wyrażenie wynalezione przez nominalistów XIV wieku za ich pośrednictwem filozofia kształtuje umysły mas. Inną drogą, któn myśl filozoficzna dociera do nich, jest poezja i literatura. Tak np. Dant podaje jako kościec swoich poglądów na życie tomizm. Goethe jest spino aslą, a popularni pisaize francuscy przedrewolucyjni (Voltaire i inni) popu latyzowali filozofię deistyczną angielską z XVII wieku

8. Znaczenie kulturalne filozofii. Człowiek odczuwa potrzebę pewnego usystemayzowania swoich poglądów zasatkiiczych. bez względu na to, jakie byłoby ich pochodzenie (tradycja, rdigia. rzeczy zasłyszane w szkole i przyjęte z gazety ) Stąd każdy człowiek jakaś filozofię osobistą, fragmentaryczną najczęściej, posiada Niepodobna np obojętnie przejść obok zagadnienia Boga i przynajmniej dzisiaj w Europie me znamy ludzi, korzy by nie mieli jakiegoś wobec tg sprawy stanowiska Pocbbnie zagackuenia etyczne bywają nieraz bardzo żywo odczuwane. Skoro zaś każdy jakąś filozofię sobie tworzy, pożytecznym jest poznać choć trochę dziejów filozofii, abyśmy mogli iniknąć niepotrzebnego wybijania otwartych drzwi Poza tym znajomość dzigów filozofii dąe następujące korzyści

a)    Wzbogaca wiedzę człowieka o szczegóły , należące daś do wykształcenia ogólnego - wypada np. wiedzieć dzisiaj inteligentowi, co to jest pozytywizm albo idea. lub przynajmnig w zatysach móc powiedzieć, co to jest kategoria (słowo przez wszystkich dziennikarzy najczęściej bezmyślnie powtarzane: "myśli innymi kategoriami”)

b)    Umożliwia wydobycie się z ciasnego dogmatyzntu i uczy poszanowania dla poglądów innych, gdyż wskazuje, że genialni nawet myśliciele różnili się w poglądach na sprawy najważniejsze. Ten ciasny dogmatyzm. któiy niestety panuje nagminnie w czasach ostatnich, byt stawiany we

27